Τo Sister Morphine είναι ένα από τα σημαντικότερα, αλλά και τα πιο αμφιλεγόμενα τραγούδια των Rolling Stones. Κυκλοφόρησε το 1971, μέσα από το άλμπουμ Sticky Fingers, την κορυφαία δημιουργία τους την δεκαετία του ’70. Θα λέγαμε μάλιστα, ότι το Sister Morphine συγκαταλέγεται στα πιο αξιοπρόσεκτα κομμάτια αυτού του σπουδαίου άλμπουμ. Παρόλο όμως, που αποτελεί σταθμό στην τεράστια καριέρα τους, το κομμάτι αυτό δεν πιστώνεται, όπως συνήθως, στους Jagger-Richards, αλλά και στην Marianne Faithfull, την τότε κοπέλα του Jagger. Και όχι μόνο αυτό! Η Faithfull το ερμήνευσε η ίδια και το κυκλοφόρησε δυο χρόνια νωρίτερα από τους Stones. Περίεργα πράγματα!
ΠΩΣ ΓΡΑΦΤΗΚΕ
Οι στίχοι αναφέρονται σε έναν άνθρωπο, που (μάλλον) έπεσε θύμα ενός τροχαίου δυστυχήματος και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου παρακαλάει τη νοσοκόμα (την Sister Morphine) να του κάνει μια ένεση μορφίνης για να μην πονάει. Πρόκειται βεβαίως για αλληγορία: Ο τραυματίας είναι στην πραγματικότητα ένας ναρκομανής, που εκλιπαρεί για τη δόση του. Πώς όμως προέκυψε αυτή η ιστορία, που η Faithfull μετέτρεψε σε στίχους, χωρίς μάλιστα να έχει κάνει ακόμα χρήση ναρκωτικών; «Όλα ξεκίνησαν από τον Mick, με τον οποίο μοιραζόμουν ένα διαμέρισμα στο Λονδίνο, εκείνη την εποχή (1968). Είχε βάλει, λοιπόν, στο μυαλό του έναν σκοπό, που τον σιγοσφύριζε όλη την ώρα, προσπαθώντας να σχηματίσει μια συγκεκριμένη μελωδία. Κάποια στιγμή, δεν άντεξα άλλο να ακούω αυτόν τον σκέτο σκοπό και αποφάσισα να του προσθέσω κάποιους στίχους. Έτσι, σκέφτηκα αυτή την ιστορία με τον τραυματία, που λίγο πριν πεθάνει, αγωνιά για μια τελευταία ένεση μορφίνης. Οι στίχοι είναι σίγουρα για έναν εξαρτημένο, παρόλο που ούτε ο Mick, ούτε εγώ δεν ήμασταν χρήστες ακόμη». Ποιον είχε λοιπόν στο μυαλό της γράφοντας αυτούς τους στίχους; «ΟΙ μόνοι που ήξερα τότε, που έκαναν χρήση ναρκωτικών, ήταν ο μπίτνικ ποιητής Gregory Corso και ο έμπορος τέχνης John Dunbar (Σ.Σ. ο πρώτος σύζυγος της Marianne). Και αν θα έπρεπε να προσωποποιήσω την Sister Morphine, θα επέλεγα την Anita Pallenberg (Σ.Σ. ηθοποιό, φίλη της Marianne και ερωμένη του Brian Jones και, στη συνέχεια, του Keith Richards), γιατί εκείνη την εποχή είχε παίξει την αδελφή Bullock στην ταινία Candy». Αυτό που φαίνεται αδιαμφισβήτητα είναι, ότι πρόκειται για ένα τραγούδι, που θυμίζει πολύ τους Velvet Underground. Η Marianne το επιβεβαιώνει: «Μου άρεσε πολύ η δουλειά του Lou Reed και ειδικά δύο τραγούδια του, το Sister Ray και το Heroin, που με οδήγησαν στην ιδέα του Sister Morphine. Κυρίως, μου άρεσε η ιδέα ποιητικά, ήταν κάτι σαν Μπωντλαίρ. Πάντως, το τραγούδι δεν εξιδανικεύει τίποτα, ήταν απλώς μια ενδιαφέρουσα θεώρηση του εθισμού».
ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ
Here I lie in my hospital bed
Tell me, Sister Morphine, when are you coming round again
Oh, and I don't think I can wait that long
Oh, you see that I'm not that strong
The scream of the ambulance is sounding in my ears
Come on now, Sister Morphine, how long have I been lying here?
What am I doing in this place?
Why does the doctor have no face?
Oh, I can't crawl across the floor
Can't you see, Sister Morphine, I'm just trying to score.
Well, it just goes to show, things are not what they seem
Please, Sister Morphine, turn my nightmares into dreams.
Oh, can't you see I'm fading fast
Yeah, and that this shot will be my last?
Please, please, Cousin Codeine, lay your cool, cool hand on my head
Come on now, Sister Morphine, you better make up my bed
'Cause you know, and I know in the morning I'll be dead
And you can sit around, and you can watch
All the clean white sheets stained red, ah.
Η ΠΡΩΤΗ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ
Η Marianne Faithfull μπήκε στο στούντιο της Decca τον Ιούλιο του 1968. Ήταν πολύ τυχερή, γιατί εκείνες τις μέρες οι Stones ηχογραφούσαν το Beggars Banquet στο ίδιο στούντιο, οπότε μαζεύτηκαν γύρω της για να τη συνοδεύσουν, οι Mick Jagger (κιθάρα), Jack Nitzsche (πιάνο, αρμόνιο), Ry Cooder (slide guitar, μπάσο) και Charlie Watts (ντραμς). Το τραγούδι βγήκε σε κυκλοφορία τον Φεβρουάριο ’69, λίγο επιφυλακτικά, σαν flip side του πιο εύπεπτου Something Better, ώστε να αποφύγουν τις συνέπειες της αναφοράς ναρκωτικών στο τίτλο του single. Όμως, ούτε έτσι το απέφυγαν: Ο δίσκος απαγορεύτηκε στη Μεγάλη Βρετανία, έχοντας προλάβει να πουλήσει μόλις 500 αντίτυπα.
Ο ΑΠΟΗΧΟΣ
Παρόλο που, όπως είπαμε, η Faithfull δεν ήταν χρήστης ναρκωτικών την εποχή που βγήκε το τραγούδι, σύντομα βρέθηκε στην επώδυνη θέση που περιγράφει στους στίχους της. «Στο τραγούδι μιλάω για ένα θύμα τροχαίου, που πονάει υπερβολικά και θέλει να πεθάνει», θυμάται η Marianne, «δηλαδή ακριβώς όπως ένιωσα και εγώ λίγο αργότερα, όταν βρέθηκα σε ένα νοσοκομείο στο Σίντνεϊ, έχοντας αποπειραθεί να αυτοκτονήσω, ύστερα από την αυτοκτονία του Brian Jones». Πέρα όμως από αυτές τις τραγικές προσωπικές στιγμές, και παρόλη την εμπορική ανυπαρξία του σινγκλ, θα πρέπει να πούμε, ότι το τραγούδι αυτό υπήρξε σταθμός στην καλλιτεχνική πορεία της Marianne Faithfull. Έως τότε, ήταν μια κοπελίτσα με παιδιάστικη φωνή, που τραγουδούσε ποπ-φολκ τραγούδια άλλων συνθετών. Με το Sister Morphine καθιερώνεται ως μια ώριμη προσωπικότητα, με μια χαρακτηριστική βαθιά, αισθησιακή φωνή, που θα γίνει το σήμα κατατεθέν της για το υπόλοιπο της καριέρας της. Όσο για τα τραγούδια της, θα γίνουν και αυτά βαθύτερα, σκληρότερα, ρεαλιστικότερα.
H Marianne Faithfull ξαναηχογράφησε το τραγούδι το 1979 και το συμπεριέλαβε στο άλμπουμ της Broken English.
Η ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ROLLING STONES
Ένα μήνα μετά την Marianne, τον Μάρτιο του 1969 δηλαδή, έρχεται η σειρά των Stones να ηχογραφήσουν το Sister Morphine. Ενεργώντας σοφά, δεν άλλαξαν ουσιαστικά την ομάδα μουσικών, που είχαν συμμετάσχει στην πρώτη εκτέλεση. Απλώς, έκαναν κάποιες αυτονόητες αναπροσαρμογές. Τώρα πια, ο Mick Jagger ήταν στο μικρόφωνο, ο Keith Richards στην κιθάρα και ο Bill Wyman στο μπάσο, ενώ ο Charlie Watts ήταν -φυσικά- στα ντραμς. O Ry Cooder παρέμεινε στη slide κιθάρα και ο Jack Nitzche στα πλήκτρα. Η μόνη διαφορά, σε σχέση με την πρώτη εκτέλεση, ήταν ότι το κλείσιμο εδώ ήταν μάλλον πιο bluesy. Επίσης οι στίχοι έχουν κάποιες μικροαλλαγές.
Η εκτέλεση των Stones προοριζόταν για το άλμπουμ τους Let it Bleed, αλλά η Decca δεν το δέχτηκε, με αποτέλεσμα να συμπεριληφθεί τελικά στο Sticky Fingers, που ήταν παραγωγή της δικής τους εταιρίας δίσκων. Επέλεξαν μάλιστα, να το κρατήσουν αναλλοίωτο, έτσι όπως το ηχογράφησαν το 1969, θεωρώντας αναντικατάστατη τη συμβολή των Cooder και Nitzsche στο ιδιαίτερο ηχόχρωμα του τραγουδιού. Είναι το μόνο τραγούδι του Sticky Fingers, στο οποίο δεν συμμετέχει καθόλου ο Mick Taylor!
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΥ
Το Sister Morphine δεν κυκλοφόρησε ως σινγκλ, οπότε δεν μπορούμε να ξέρουμε πώς θα το υποδεχόταν το κοινό. Ξέρουμε μόνο τις εξαιρετικές εμπορικές επιδόσεις του άλμπουμ. Ήταν γενική η πεποίθηση, πάντως, ότι το τραγούδι αυτό αποτελούσε highlight στο Sticky Fingers. Χαρακτηριστική είναι η άποψη του σπουδαίου κριτικού του κλασικού ροκ Matthew Pollard, που αποκαλεί το Sister Morphine το πιο ζοφερό τραγούδι των Stones, αλλά ταυτόχρονα ένα από τα ωραιότερά τους. Οι ίδιοι, το έπαιζαν σπάνια στις συναυλίες τους, έως τη διεθνή τουρνέ Bridges to Babylon (1997-1998), όπου το περιέλαβαν στο set list και το παρουσίασαν με έναν υπέροχο, υποβλητικό τρόπο:
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΑΙΩΜΑΤΑ
Όπως είπαμε και στην αρχή, οι στίχοι του τραγουδιού ανήκαν ολοκληρωτικά στην Marianne Faithfull, οπότε, στην σινγκλ έκδοση της Decca, το όνομά της εμφανιζόταν δίπλα στα ονόματα Jagger και Richards. Όταν όμως κυκλοφόρησε το Sticky Fingers, το όνομά της είχε εξαφανιστεί! Είναι αλήθεια ότι οι Stones ήταν πάντοτε υπερπροστατευτικοί με τα δικαιώματά τους, εδώ όμως το παράκαναν. Η Faithfull πήγε να λιποθυμήσει μόλις το είδε. «Αγωνίστηκα πολύ σκληρά γι’ αυτό», έλεγε αργότερα, «μου πήρε είκοσι χρόνια, αλλά τα κατάφερα». Σύμφωνα με τον βιογράφο της Mark Hodgkinson, το αίσιο τέλος αυτής της διαμάχης οφείλεται στην θετική παρέμβαση του Keith Richards.
TRIVIA
- Εκείνες τις μέρες του ’69, ο Ry Cooder είχε κληθεί για να αντικαταστήσει τον παραπαίοντα από τα ναρκωτικά Brian Jones. Μετά τον θάνατο του Brian, o Cooder δεν θέλησε να μονιμοποιηθεί στους Stones και έτσι, αυτοί απευθύνθηκαν στον Mick Taylor.
- Το εξώφυλλο του Sticky Fingers είχε ένα κανονικό φερμουάρ στην μπροστινή του όψη, που -όταν πιεζόταν- κατέστρεφε το Sister Morphine. Για να λυθεί το πρόβλημα, φρόντιζαν να ανοίγουν το φερμουάρ πριν συσκευάσουν το άλμπουμ.
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ
22/2/25
Δημοσίευση σχολίου