Ήταν ένα ηλιόλουστο μεσημέρι του Νοεμβρίου όταν συναντήθηκα με τον ιστορικό πρώτο ντράμερ των Socrates Drank the Conioum, Ηλία Μπουκουβάλα, στο καφέ του ξενοδοχείου Seasabelle στην Αρτέμιδα, όπου είναι το σπίτι του. Μαζί και ο Χρήστος Κισατζεκιάν ο οποίος όχι μόνο φωτογράφισε αλλά έκανε και ορισμένες από τις ερωτήσεις που θα διαβάσετε πιο κάτω.
Ο Ηλίας ήταν ο ντράμερ που έπαιζε στα πρώτα 2 άλμπουμ των Socrates Drank the Conium, το ομότιτλο και το Taste the Conium και βέβαια στις 2 ώρες που μείναμε μαζί, θυμήθηκε με ιδιαίτερη άνεση πολλές λεπτομέρειες από εκείνες τις ημέρες. Μας μίλησε με άνεση για πολλά παλιά στιγμιότυπα της καριέρας του συγκροτήματος όπως πως πήραν το όνομά τους, ποιανού είναι η…μούτζα στο εξώφυλλο του Taste the Conium, τον γυμναστή Κο Βυτινάρο, το τριώροφο ερείπιο της οδού Πραξιτέλους, τις 3 ημέρες αποβολή, την περιπέτεια στην Ολλανδία, τις ηχογραφήσεις στο studio Polysound, τους Persons, τη Μαρίζα Κοχ και τόσα άλλα που θα τα βρείτε ενδιαφέροντα. Η Ηλίας είναι η μοναδική περίπτωση ανθρώπου-μουσικού που θυμάμαι, ο οποίος μιλάει με πολύ θερμά λόγια για άλλους μουσικούς. Διαβάστε και θα καταλάβετε τι γράφω....
Α.Ρ. Ας ξεκινήσουμε από το όνομα. Πως προέκυψε το Socrates Drank the Conium;
Ήταν η εποχή που ο Ηλίας Ασβεστόπουλος και ο Αντώνης Πιτσολάντης πήγαν στρατό, ήταν μαζί μας στους Persons και οι τρεις μας , ο Αντώνης Τουρκογιώργης, ο Γιάννης Σπάθας κι εγώ συνεχίσαμε. Ψάχναμε να βρούμε ένα όνομα και νομίζω ότι το πρότεινε ο Αντώνης. Μας άρεσε και το κρατήσαμε. Βέβαια το Drank the Conium σύντομα ο κόσμος έπαψε να το λέει…
 |
| Παλιές φωτογραφίες από το τοίχο του σπιτιού του |
Χ.Κ. Θυμάσαι να έπαιξαν άλλα ονόματα;
Όχι, δεν θυμάμαι. Το Plaza εχίνε ακουστεί που το χρησιμοποίησαν μετά!
Α.Ρ. Εσύ με τα παιδιά (Τουρκογιώργη, Σπάθα) πως βρέθηκες;
- Είμαστε όλοι μαθητές στο Γ! Γυμνάσιο Πειραιώς, στην οδό Τζαβέλα. Στα διαλείμματα καταλάβαμε ότι όλοι αγαπούσαμε τη μουσική, αυτοί έπαιζαν κιθάρες (στην αρχή ο Τουρκογιώργης έπαιζε κιθάρα και το γύρισε στο μπάσο) κι εγώ ντραμς.
Χ.Κ. Είχες ντραμς;
- Η μητέρα μου έκλαιγε τις καρέκλες. Έπαιζα στις καρέκλες χωρίς πιατίνια αλλά με κανονικές μπαγκέτες οι οποίες δεν χάλασαν γιατί δεν χτύπαγαν πάνω σε κανονικά δέρματα. Κάτι μπαλόνια φούσκωνα για να πετύχω ήχο, έτσι έπαιζα. Δεν φανταζόμαστε ότι θα είχαμε εξέλιξη σε συγκρότημα
Χ.K. Έτσι ξεκίνησε η ιστορία με τους Persons
Ναι ήταν ο Πιτσολάντης, ο Σπάθας, στην αρχή μπασίστας ο Γιάννης Παπαδόπουλος που ο πατέρας του εργαζόταν στο PX της Αμερικάνικης Βάσης και μας έφερνε όλους τους δίσκους, Hendrix, Cream από αυτόν τα ακούγαμε, μετά ήλθε ο Τουρκογιώργης. Στην αρχή ντράμερ ήταν ο Ρούλης Κουτρούβαλης που τον αντικατέστησα, κι ο Ηλίας Ασβεστόπουλος που μετά το στρατό έφτιαξε τους 2002 GR. Όλοι τους πολύ καλοί μουσικοί, δεν μπορούσαν να είναι αλλιώς αφού τους διάλεξε ο Ηλίας!
Χ.Κ. Τι θυμάσαι από τις ηχογραφήσεις των Persons;
Κυκλοφορήσαμε 3 μικρούς δίσκους (singles), 1 με ελληνικούς στίχους και 2 με αγγλικούς. Δεν μας έβγαινε με τίποτε το ελληνικό και καταλήξαμε να τραγουδάμε αγγλικά. Δεν κόλλαγε ο ελληνικός στίχος, είχε συμφωνήσει και ο Γιάννης Πετρίδης.
Νομίζω ότι όλα τα τραγούδια τα ηχογραφήσαμε στο Polysound. O παραγωγός μας, ο Φίλιππος Παπαθεοδώρου μας έκλεισε το studio. Όταν έφυγαν ο Ηλίας κι ο Αντώνης, το συγκρότημα άδειασε, μείναμε οι τρεις μας . Και οι 2 ήταν πολύ σημαντικοί. Στην αρχή παίζαμε σε ένας ερείπιο στην οδό Πραξιτέλους στον επάνω όροφο, είμαστε στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου. Σαν Socrates πλέον, παίξαμε στον κινηματογράφο Σπλέντιντ, στα Μουσικά Πρωϊνά του Κιμώνα Αρέτα (σ.σ. ο διοργανωτής), είχαμε παίξει και στο Φλοίσκο στην Ιωάννη Δροσοπούλου και Φ. Νέγρη, στην Αθήνα αλλά και σε κάποιο Μουσικό Πρωϊνό που είχε διοργανώσει ο Νίκος Μαστοράκης. Το έμαθαν στο σχολείο, ήλθε ο γυμναστής, Βασίλη Βυτινάρο τον έλεγαν και μας είπε «προσέξτε γιατί σας την έχουν στημένη»! Τώρα τι στημένη να την έχουν σε 3 μαθητές του Γυμνασίου, είναι άλλο θέμα. Κυριακή παίξαμε, τη Δευτέρα πήγαμε σχολείο και περiμέναμε να μας φωνάξoυν. Την τελευταία ώρα έρχεται ο Βυτινάρος και μας φωνάζει στο γραφείο του Γυμνασιάρχη που τον έλεγαν Βερνίκο, κακό σκυλί. «Τρεις ημέρες αποβολή και να έλθουν οι γονείς σας». Ο πατέρας του Τουργκογιώργη δούλευε στα καράβια, ο δικός μου είχε φύγει και πήγε ο πατέρας του Σπάθα, ο Κυρ Νίκος »τι έκαναν τα παιδιά, μουσική έπαιξαν, τους έχω δει κι εγώ, είναι καλοί». Αμετανόητος ο Βερνίκος, «τρεις ημέρες αποβολή». Τελειώσαμε το σχολείο και παίζαμε πιο συχνά. Εκείνη την εποχή η Αθήνα ζούσε τη χρυσή εποχής της. Blue Birds, Νοστράδαμος, Πελόμα Μποκιού, όλα καλά συγκροτήματα, όλοι καλοί μουσικοί. Τότε γινόντουσαν οι Τιμητικές Βραδιές, δηλαδή όλοι πηγαίναμε και παίζαμε στην τιμητική βραδιά ενός καλλιτέχνη, ακριβώς για να τον τιμήσουμε. Είχαμε κυκλοφορήσει τον πρώτο δίσκο μας και μαθαίνουμε ότι η ολλανδική Polydor είχε επικοινωνήσει με την Φώνογκραμ (σ.σ. μετέπειτα Polygram) και ζήτησε να τους στείλουν ένα δίσκο. Αποφασίσαμε να τον πάμε εμείς μαζί με τον Παύλο Δαμιανάκο που τον είχαμε σα νmanager, έτρεχε για εμάς. Όταν μας είδαν τα έχασαν «εμείς θέλαμε το δίσκο, όχι εσάς». Τα πράγματα εκεί ήταν ζόρικα δεν είχαν καμία σχέση με την Ελλάδα, με συνδικάτο μουσικών. Οι άνθρωποι της Polydor μας βοήθησαν πάρα πολύ, γιατί είχαμε πρόβλημα με τα διαβατήρια αλλά κατάφεραν και μάς έκλεισαν να παίξουμε στο καλύτερο club του Άμστερνταμ, το Paradiso, που μια ημέρα πριν παίξουμε εμείς, έπαιξαν οι Who. Ξέροντας ότι τα διαβατήρια μας είχαν λήξει, περνάμε και οι τρεις έξω από ένα αστυνομικό τμήμα και λέει ο Αντώνης «δεν πάμε να τα ανανεώσουμε;” Το θυμάμαι σαν όνειρο. Ανεβαίνουμε επάνω τους δείχνουμε τα διαβατήρια και αμέσως μας βάζουν σε κρατητήριο και μας στέλνουν στο Immigration όπου μπαίνουμε ο καθένας σε διαφορετικό κελί. Πρέπει να μείναμε 3 ημέρες ο καθένας μόνος του και άρχισαν να σφυρίζω ένα από τα τραγούδια μας και άκουσα τη φωνή του Σπάθα που ήταν σε ένα κοντινό κελί. Βρεθήκαμε στο προαύλιο που μας έβγαζαν και μια ημέρα μας πάνε με κλούβα στο αεροδρόμιο για πτήση για Ελλάδα, δίνοντας τα διαβατήρια στον πιλότο να τα παραδώσει στις ελληνικές αρχές. Εκεί φοβηθήκαμε γιατί είχαμε χούντα και θα μας ρώταγαν γιατί φύγαμε. Άσε που ήταν οι ημέρες που έπρεπε να παρουσιαστώ. Ευτυχώς ο πιλότος ήταν fan των Socrates και μας τα έδωσε εν πτήσει!
-Α.Ρ. ΤΙ θυμάσαι από τις ηχογραφήσεις του πρώτου δίσκου;
Το είχαμε γράψει στο Polysound στον Περισσό με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο. Ένα τεράστιο studio με την ντραμς σε κλουβί και οι τρεις είμαστε άπειροι από studio ηχογράφηση. Δεν έγινε κάτι ιδιαίτερο κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, ο ήχος ήταν πνιγμένος αλλά με αυτόν το δίσκο πήγαμε Ολλανδία και παίξαμε εκεί.
Α.Ρ. Πότε παίξατε στο Κύτταρο για πρώτη φορά;
΄Έλα ντε, δεν θυμάμαι. Σαν Socrates παίξαμε πρώτη φορά στο Φλοίσκο
Α.Ρ. Πως υπογράψατε στην Phonogram;
Ο Νίκος Αντύπας (Γεν.Δ/ντης) και ο Κώστας Φασόλας μας υπέγραψαν. Τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά από ότι είναι σήμερα. Όπου παίζαμε υπήρχε αστυνομία. Όταν κάναμε την τιμητική μας που σας είπα πιο πάνω, μαζέψαμε χρήματα για να φύγουμε Ολλανδία τα άλλα συγκροτήματα δεν πληρώθηκαν. Ο Τόνυ Πέρις έκλεινε τους χώρους και διοργάνωνε τις συναυλίες (σ΄σ επειδή ο γράφων είχε παρακολουθήσει ΟΛΕΣ τις συναυλίες εκείνης της εποχής, η λέξη διοργάνωση είχε διαφορετικό νόημα από το σημερινό!).
Α.Ρ. Τι θυμάσαι από τις ηχογραφήσεις του Taste of Conium;
- Ηχογραφήθηκε βιαστικά γιατί δεν θέλαμε να γράψουμε εκείνες τις ημέρες και ο Παπαθεοδώρου μας πίεζε καθώς δεν υπήρχαν ελεύθερες ώρες. Είχε κλείσει η φωνή του Αντώνη και εγώ ήμουν εκνευρισμένος από την όλη κατάσταση. Αν ακούσεις προσεκτικά το παίξιμό μου, θα καταλάβεις τον εκνευρισμό μου.
Α.Ρ. Πως αποφασίσατε να διασκευάσετε το Satisfaction;
Το παίζαμε στο Κύτταρο και είδαμε ότι άρεσε στον κόσμο. Στο δίσκο το ανοίξαμε. Άκουσε το σόλο μου και θα καταλάβεις τον εκνευρισμός που είχα από όλη την πίεση. Με πήρε τηλέφωνο ο Σπάθας να μου πει ότι θα βάλει και το σόλο μου και του είπα «μην κάνεις καμία βλακεία» Τελικά το έβαλε και άρεσε στον κόσμο!
Α.Ρ Τι ώρες γράφατε;
Πρωϊ γιατί εξυπηρετούσε τον ηχολήπτη, Γιάννη Σμυρναίο.
Χ.Κ. Δεν είσαι ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα;
Δεν είμαι, γιατί τα όργανα γράφτηκαν με άλλη τεχνολογία. Η τεχνολογία έχει αλλάξει κι αν τότε είχαμε τη σημερινή, θα είχαμε ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Τα παιδιά με το On the Wings το πέτυχαν γιατί έστω και λίγο είχε αλλάξει η τεχνολογία . Ο Τρανταλίδης μου είπε ότι το έγραψαν μέσα σε 4 ώρες, γιατί ήταν έτοιμοι.
Α.Ρ. Το εξώφυλλο πως προέκυψε;
Το εξώφυλλο του πρώτου δίσκου έκανε ο Μαριδάκης, που τη δεκαετία του 70 ήταν πρώτο όνομα. Πολύ καλή ιδέα. Και το δεύτερο εξώφυλλο έκανε ο Μαριδάκης, αλλά η μούτζα είναι δική μου. Εγώ διάβαζα για Πανελλήνιες και έμεινα Αθήνα, ενώ τα παιδιά ο Πιτσολάντης, Ο Σπάθας κι ο Τουρκογιώργης πήραν τον ντράμερ τον Νίκο Τσικαβή που έπαιζε στους Batman και πήγαν να παίξουν στη Μύκονο. Μετά από λίγο άρχισαν να μου στέλνουν φωτογραφίες από εκεί ενώ εγώ διάβαζα. Έτσι πήρα μια σελίδα και ζωγράφισα μια μούτζα. Την σελίδα την κράτησαν τα παιδιά, έφθασε στα χέρια του Μαριδάκη και τον έβαλε στο κολάζ φωτογραφιών του Taste of Conium.
Α.Ρ. Η διασκευή του Satisfaction (σ.σ. των Rolling Stones πως προέκυψε; (σ.σ. στο άλμπουμ εμφανίζεται σαν Wild Satisfaction)
To παίζαμε στο Κύτταρο, ξεκινάγαμε με αυτό, άρεσε στον κόσμο, το είχαμε ανοίξει βάζοντας από ένα σόλο ο καθένας και σκεφτήκαμε να το περάσουμε και στο δίσκο. Τελικά ήταν καλή ιδέα. Οι συνθήκες στο studio ήταν άσχημες, έχω να το θυμάμαι. Ο Αντώνης ήταν άρρωστος, είχε κλείσει ο λαιμός του, o Παπαθεοδώρου (σ.σ. ο παραγωγός του δίσκου) μας πίεζε να γράψουμε γιατί δεν υπήρχαν ώρες και όλα αυτά με είχαν επηρεάσει και ήμουν σε άσχημη διάθεση. Το προχωρήσαμε σιγά σιγά…
Α.Ρ. Αυτά όμως δεν βγαίνουν το δίσκο, όλα ακούγονται τέλεια..
- Ναι γιατί κάναμε προσπάθεια. Αν ακούσεις το σόλο ντραμς που παίζω, θα καταλάβεις τον εκνευρισμό μου, δεν ήξερα τι βάραγα. Όταν με πήρε ο Σπάθας να μου πει ότι θα το βάλει στο δίσκο, του είπα μην κάνεις καμία βλακεία. Ακούγεται σαν να έχεις μαστόρους μέσα στο σπίτι. Μπήκε και άρεσε σε όλους! Υπήρχε η σκέψη να μην ηχογραφήσουμε καν, αλλά το studio ήταν κλεισμένο και σιγά σιγά το γράψαμε. Κάναμε τα πρώτα κομμάτια, άνοιξε η φωνή του Αντώνη και βγήκε κουτσαίνοντας, άσχετα αν δεν φαίνεται.
-Α.Ρ. Πως διασκευάσατε το See See Rider (σ.σ. γνωστό από την εκτέλεση των Animals. To τραγούδι συναντάτε και με τίτλο C.C. Rider και η πρώτη ηχογράφησή του είναι της Gertrude "Ma" Rainey το 1924.) Δεν αναφέρονται συνθέτης/στιχουργός και έχει καταχωρηθεί σαν παραδοσιακό).
Το κάναμε πρόβα μεσημεράκι στο Κύτταρο, το θυμάμαι σαν όνειρο. Το παίξαμε με ψυχή. Βγήκε ωραία. Ήταν ωραία εποχή. Η νεολαία ρούφαγε, ξέρεις είναι όλα θέμα συγκυριών.
Χ.Κ. Πως έφυγες από τους Socrates;
Έπρεπε να παρουσιαστώ και το συγκρότημα ήθελε ντράμερ. Φοιτούσα σε μια Ανωτέρα Σχολή Ηλεκτρονικών και έγινε τράμπα με τον Γιώργο Τρανταλίδη που τότε έπαιζε με τη Μαρίζα Κοχ και πήγα εγώ στη θέση του για λίγο καιρό. Υπηρέτησα 28 μήνες γιατί με έπιασε η επιστράτευση. Εκείνη την εποχή, θέλαμε να πάρουμε τραγουδιστή στους Socrates γιατί ο Αντώνης είχε δύσκολο ρόλο μπάσο φωνή και κάναμε 3-4 πρόβες με τον Γιώργο Πετρίδη, πειραιώτης κι αυτός από τους Blue Birds. Εγώ έπαιζα με τη Κοχ, είχαμε κάνει το καλοκαίρι ένα συγκρότημα με τους αδελφούς Διακογιάννη και τραγουδιστή τον Παντελή Γερακαρίτη. Φοβερή φωνή, παίζαμε στο Λουτράκι και μόλις τελείωσε η καλοκαιρινή σεζόν, καλοκαίρι 1972, γνωρίζω τη Μαρία Δημητριάδη που της οφείλω μεγάλο μέρος της καριέρας μου. Η Μαρία με γνώρισε στο Θάνο Μικρούτσικο και έπαιξα μαζί του. Ο αδελφός του Ανδρέας κιθάρα, η Άννα Καραγέωργη τσέλο, ο Γιώργος Κωστής μπάσο κι όλο το χειμώνα παίξαμε στο Ρήγα στην Πλάκα. Ήταν 1972 προς 1973. Εκεί μας βρήκε το Πολυτεχνείο, θυμάμαι εκείνο το βράδυ δεν παίξαμε. Έτσι κόλλησα με το ελληνικό τραγούδι. Το έκανα επάγγελμα, δούλεψα και με το Δήμο Μούτση, το Χρήστο Λεοντή όχι όμως μεγάλο διάστημα
Χ.Κ Τελευταία σου δουλειά
Ήταν με τους Γαργαντουράκη, Μιχάλη Δημητριάδη και τον Νίκο Ανδρουλάκη.
Στην αρχή όταν πια είχα φύγει από τους Socrates έπαιξα και με τον Αντώνη Καλογιάννη, κάθισα πολλά χρόνια μαζί του. Έπαιξα και με τον Μίκη Θεοδωράκη και έτσι φτιάξαμε την Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης, που κράτησε 5 χρόνια. Η ορχήστρα αυτή δημιουργήθηκε μετά από ένα πρόβλημα υγείας που είχε ο Μίκης, έφτυνε αίμα και είχε φοβηθεί. Είχε πεθάνει εκείνη την εποχή ο αδελφός του Γιάννης και φοβόταν για την υγεία του. Για να τον ξεκολλήσουμε φτιάξαμε την ορχήστρα που κράτησε 5 χρόνια.
 |
| Δεξιά συναυλία στο Σπόρτινγκ, σε πρώτο πλάνο ο Στέλιος Ελληνιάδης που τους παρουσιάζει |
Χ.Κ. Ο Γιώργος Τρανταλίδης θεωρεί τον Elvin Jones σαν μέντορα του. Εσύ ποιους ντράμερ θεωρείς ότι σε επηρέασαν στο παίξιμό σου;
Πρώτα ο Mitch Mitchell (σ.σ. ντράμερ του Herndrix) και μετά Steve Gadd και Ian Paice (σ.σ. ουρανομήκεις φωνές ενθουσιασμού από τον Χρήστο).
Χ.Κ. Ποια είναι η γνώμη σου για τους άλλους τρεις ντράμερ που πέρασαν από τους Socrates δηλαδή για τους Τρανταλίδη, Αντύπα(1953-2022) και Γιούλη;
Μου άρεσαν όλοι. Κάποτε ο Αντύπας είχε έλθει σε ένα club στο Σύνταγμα που παίζαμε με τους Socrates, θυμάμαι παίζαμε Hendrix και λέει «δεν θα γίνω σαν τον Ηλία». Ποιος τώρα, ο Αντύπας. Τι τα θες τι τα γυρεύεις, έγινα όλοι καλύτεροι από εμένα. Ο Νίκος (Αντύπας) ήταν άλλο στυλ, σταθερός παίκτης, ο Τρανταλίδης ήταν στη jazz ο άνθρωπος, φάνηκε ότι θα πήγαινε μπροστά, ο Γιούλης δεν πρόλαβε, ενώ είναι καταπληκτικός παίκτης. Και του χρωστάω να βγούμε για καφέ…..
Α.Ρ Ξέρεις, ο πατέρας του είναι ο Αντώνης Γιούλης κιθαρίστας των Idols.
Ναι, το ξέρω πριν πολλά χρόνια συναντηθήκαμε στο Martha’s, αυτός έπαιζε με τους Idols και με ένα άλλο σχήμα. Μου είπε ότι ο γιός του μαθαίνει ντραμς, στα λένε δεν δίνεις σημασία. Όταν όμως τον άκουσα, τρελάθηκα, παικταράς τρελός έχει γίνει.
Ερωτήσεις: Χρήστος Κισατζεκιάν, Αλέξανδρος Ριχάρδος
Φωτογραφίες: Χρήστος Κισατζεκιάν
Την άλλη Κυριακή: Ρωτήσαμε 22 ανθρώπους του χώρου (ραδιόφωνο, τηλεόραση, μουσικά περιοδικά, κρατικό ραδιόφωνο, μουσικά sites) να μας πουν Ποιο Θεωρούν Σαν Το Καλύτερο Ντεμπούτο Άλμπουμ και να γράψουν λίγες γραμμές γι αυτό.
22/12/24
Δημοσίευση σχολίου