Οι αρχές των ‘90s σηματοδοτούν είναι την περίοδο πτώσης του παραδοσιακού metal ήχου καθώς το grunge σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του. Πολλά από τα παλιότερα συγκροτήματα αναγκάζονται να επαναπροσδιορίσουν τον ήχο τους στρεφόμενα σε πιο μελωδικούς δρόμους προκειμένου να παραμείνουν ζωντανά. Δεν ήταν λίγες βέβαια οι φορές που η μεταστροφή αυτή μάς χάρισε διαμάντια! Στην κατηγορία αυτή μπορούμε να εντάξουμε και τους πατέρες του metal καθώς μετά από κάποια μέτρια άλμπουμ στα ‘80s και αμέτρητες αλλαγές στην σύνθεσή τους καταφέρνουν όχι απλά να παραμείνουν ζωντανοί αλλά και να μεγαλουργήσουν.
Αν το The Eternal Idol ήταν η προσπάθεια να σταθούν στα πόδια τους, το σκοτεινό έπος Headless Cross τους ανέβασε και πάλι στην κορυφή (ποιοτικά και όχι εμπορικά). Ενώ λοιπόν όλοι μας περιμέναμε ένα ακόμα άλμπουμ κοντά στον ήχο του προκατόχου του, οι Black Sabbath θα κυκλοφορήσουν ένα ακόμα αριστουργηματικό άλμπουμ, το οποίο δεν θυμίζει σε τίποτα το Headless Cross. Το Tyr ηχογραφήθηκε στο πρώτο μισό του 1990 στα Rockfield Studios & Woodcray Studios της Αγγλίας με τους Iommi και Powell να αναλαμβάνουν για μια ακόμα φορά την παραγωγή και κυκλοφόρησε στα δισκοπωλεία τον Αύγουστο του ίδιου έτους.
Η σύνθεση του σχήματος παραμένει σχεδόν ίδια με του Headless Cross με μόνη αλλαγή την έλευση του Neil Murray ο οποίος διαδέχτηκε τον Laurence Cottle στο μπάσο. Με δεδομένη την εκτελεστική δεινότητα των μουσικών, θα πρέπει να κάνουμε ιδιαίτερη μνεία στην εξωπραγματική απόδοση του Martin πίσω από το μικρόφωνο. Δεν είναι τυχαίο ότι η φωνή του συγκρίνεται με αυτή του θεού Ronnie James Dio (έστω και κακοπροαίρετα κάποιες φορές). Αν και τον πρώτο λόγο έχει πάντα η κιθάρα του Iommi, ο μεγάλος κιθαρίστας σε αυτό το άλμπουμ κάνει ένα βήμα πίσω αφήνοντας να βγουν μπροστά, πέραν του Martin, και ο Powell στην καλύτερη στιγμή του με τους Sabbath, αλλά και ο Geoff Nicholls εισφέροντας στην απίστευτη ατμόσφαιρα του άλμπουμ.
Ο αρχικός τίτλος του άλμπουμ, μετά από πρόταση του Powell, ήταν Satanic Verses εμπνευσμένος από τον ομότιτλο βιβλίο του Salmon Rushdie, στο οποίο επέκρινε την μουσουλμανική θρησκεία. Δεδομένων των αντιδράσεων που προκάλεσε η κυκλοφορία του βιβλίου στον μουσουλμανικό κόσμο – ο συγγραφέας επικηρύχθηκε από μουσουλμανικά κράτη, θα έδιδε μεγάλη δημοσιότητα, αλλά θα προκαλούσε και προβλήματα στο συγκρότημα. Τελικά κατόπιν παρέμβασης της δισκογραφικής εταιρίας προτίμησαν το Tyr αποσυνδέοντας το στιχουργικό περιεχόμενο από τα σκοτεινά θέματα του προηγούμενου άλμπουμ. Ο τίτλος παραπέμπει στον θεό του πολέμου και της δικαιοσύνης της σκανδιναβικής μυθολογίας την θέση του οποίου αργότερα πήρε ο Odin)!
Στιχουργικά ο Martin κατόπιν και παραίνεσης του Iommi αποφασίσει να εγκαταλείψει την «σατανική θεματολογία» και αντλεί έμπνευση από τους σκανδιναβικούς μύθους. Οι Sabbath για μια ακόμα φορά θα κινηθούν σε «αχαρτογράφητα νερά» και θα τα καταφέρουν μια χαρά. Η στιχουργική απομάκρυνση από σκοτεινά θέματα συνακόλουθα οδήγησε και σε αλλαγή του μουσικού ύφους.
Μουσικά το συγκρότημα δίνει έμφαση στην μελωδία, η οποία διατρέχει όλο το άλμπουμ, χωρίς ωστόσο να χάνεται ο δυναμισμός- σήμα κατατεθέν των Sabbath. Υπάρχουν συνθέσεις που παραπέμπουν στο power metal (λχ Valhalla & Jerusalem), ενώ ο επικός ήχος διαπερνά όλο το άλμπουμ με στοιχεία που θυμίζουν αρκετά την επική περίοδο των Bathory!!! Θα βρει κανείς ομοιότητες ακούγοντας το ορχηστρικό The Battle of Tyr, που στην πραγματικότητα αποτελεί εισαγωγή του έπους Odin’s Court / Valhalla! Η τριλογία εμπνευσμένη από την σκανδιναβική μυθολογία αποτελεί ενδεχομένως την κορυφαία στιγμή του άλμπουμ, αφού την μελωδία της εισαγωγής διαδέχεται η γεμάτη λυρισμό ερμηνεία του Martin στο Odin’s Court για να ολοκληρωθεί με την ορμή του Valhalla όπου οι Iommi και Powell είναι απλά σαρωτικοί.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει ασφαλώς και στο θεϊκό Anno Mundi με τον Martin να κλέβει την παράσταση στην επική εισαγωγή, που θυμίζει την αντίστοιχη του Children Of The Sea, για να δώσει την σκυτάλη στους Iommi και Powel. Και σε αυτό το κομμάτι -όπως και σε ολόκληρο το άλμπουμ- δεν πρέπει να παραβλέψουμε την συνεισφορά του Nicholls, o οποίος εισφέρει τα μέγιστα στην επική ατμόσφαιρα του άλμπουμ.
Ο Martin στα πιο uptempo κομμάτια όπως το The Law Maker και το Heaven In Black θυμίζει τον μεγάλο Ronnie (δεν είναι κακό αυτό), ενώ στα power metal κομμάτια του άλμπουμ όπως τα Valhalla και «Jerusalem» ανεβάζει την φωνή του σε δυσθεώρητα ύψη κλέβοντας για μια ακόμη φορά την παράσταση από τους υπολοίπους.
Εξαίρεση στο γενικότερο επικό ύφος του άλμπουμ αποτελεί το Feels Good To Me, το οποίο στιχουργικά πραγματεύεται το τέλος μιας ρομαντικής σχέσης - μια τυπική metal μπαλάντα στην οποία βλέπουμε την προσπάθεια του γκρουπ να προσεγγίσει ευρύτερο κοινό. Σε μια εποχή που το MTV συνέχιζε να κυριαρχεί, το συγκρότημα γύρισε και clip για την προώθηση του. Ευτυχώς που τον Iommi κέρδισε η μουσική και όχι η υποκριτική! Το κομμάτι δεν είναι κακό – το αντίθετο μάλιστα, απλά όπως αναφέραμε αποσυντονίζει τον ακροατή από τον γενικότερο ύφος του άλμπουμ!
Το Tyr σηματοδοτεί την εκκωφαντική είσοδο των Sabbath στην δεκαετία του ‘90. Δυστυχώς η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε καθώς το συγκρότημα δεν μπόρεσε να εξαργυρώσει την επιτυχία, αφού το Reunion της Mob Rules εποχής και η κυκλοφορία του μέτριου Dehumanizer θα ανακόψει την ορμή του συγκροτήματος. Παράγοντας αδυναμίας εμπορικής επιτυχίας ενός τόσο καλού άλμπουμ αποτελεί και το γεγονός ότι οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι της ανεξάρτητης δισκογραφικής I.R.S. με την οποία το συγκρότημα είχε συμβόλαιο δεν επέτρεψαν την προώθησή του.
Στο Tyr έχουμε μια all star μπάντα που, έχοντας βρει τα πατήματά της, έχει το απίστευτο θάρρος να μεταλλάσσει τόσο δραστικά τον ήχο της 20 χρόνια μετά την ίδρυσή της. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Sabbath αποποιούνται τις ρίζες τους - κάθε άλλο! Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το έπος Sabbath Stones όπου όλα τα στοιχεία του doom metal των κλασικών Sabbath είναι εδώ γυρίζοντας μας πίσω στις παλιές καλές μέρες! Είναι ένα πραγματικά καταπληκτικό κομμάτι με απίστευτες εναλλαγές στον ρυθμό και τον Martin για μια ακόμα φορά να ξεπερνά τον εαυτό του θυμίζοντας σε κάποια σημεία με τον μεγάλο Ronnie James Dio.
Οι κριτικοί της εποχής και ο μεγάλος όγκος των φίλων του συγκροτήματος υποδέχθηκε με ανάμεικτα συναισθήματα το Tyr. Αν και όλοι παραδέχτηκαν πως πρόκειται για μια ακόμα ποιοτική δουλειά του γκρουπ, θεώρησαν ότι υστερούσε συνθετικά με τον προκάτοχό του. Η σκανδιναβική θεματολογία επίσης δεν ήταν οικεία στους φίλους του γκρουπ! Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος δικαίωσε το άλμπουμ. To Tyr είναι ένας αδικημένος δίσκος γιατί ενδεχομένως δεν περιείχε ένα hit όπως το Headless Cross ή το When Death Calls, όμως συνολικά πρόκειται για ένα αριστουργηματικό άλμπουμ χωρίς κακές συνθέσεις, που σίγουρα αξίζει την ευκαιρία ακρόασης από τους φίλους των Sabbath και όχι μόνο.
TRIVIA
• Anno Mundi (λατινικά) σημαίνει «Έτος του Κόσμου», ενώ Spiritus Sanctus που τραγουδά η χορωδία σημαίνει «Άγιο Πνεύμα».
• Στο Law Maker υπάρχει ο στίχος: Silver mountains won't save you from hell, the prince of darkness inside you will dwell. Έχει υποστηριχθεί ότι αναφέρεται στον Dio και τον Ozzy καθώς το Silver mountains παραπέμπει στο Man on the Silver Mountain των Rainbow, ενώ το Prince Of Darkness είναι το παρατσούκλι του Ozzy! Κάτι ήξερε ο Martin…!!!
• Ο Tony Martin διασκεύασε το Jerusalem στο πρώτο προσωπικό του άλμπουμ Back Where I Belong (1992).
• Το 2019 ο Tony Martin δήλωσε σε συνέντευξή του ότι υπάρχει από την εποχή του Tyr ακυκλοφόρητο κομμάτι με τίτλο Wings Of Thunder ή No Time To Die.
• Τρεισήμισι δεκαετίες αργότερα κυκλοφόρησε η remastered έκδοση του album στο πλαίσιο κυκλοφορίας του Box Set Anno Domini δίνοντας την ευκαιρία στους φίλους του συγκροτήματος να έρθουν ξανά σε επαφή με το αριστούργημα αυτό!
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗΣ
13/11/24
Δημοσίευση σχολίου