Ήταν 28 Μαρτίου 1973 όταν κυκλοφόρησε το Houses of the Holy των Led Zeppelin, που έφερε στην πλάτη του την τεράστια εμπορική και ποιοτική επιτυχία του προκατόχου του, IV. Ήδη η Atlantic Records είχε ξεκινήσει τη διαφήμισή του μέσω περιοδικών και εφημερίδων και με την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας το άλμπουμ πάτησε το Νο1 σε Αμερική και Μ.Βρετανία. Για μια ακόμα φορά, το συγκρότημα δεν έβαλε φωτογραφία του στο εξώφυλλο και το….χειρότερο όλων ΔΕΝ γράφει πουθενά τίτλο και όνομα συγκροτήματος. Όπως βλέπετε κι από τις 2 διαφημίσεις που έκανε η Atlantic στις εφημερίδες, το περιεχόμενο του δίσκου δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τις 2 διαφημίσεις. Στην ουσία, ούτε δίσκο δεν διαφημίζουν!
Το συγκρότημα απομονώθηκε στο εξοχικό του Mick Jagger στο Stargroves του Berkshire, έχοντας νοικιάσει το κινούμενο studio, Rolling Stones Mobile Studio και με μηχανικού ήχου τον Eddie Kramer, άρχισαν να γράφουν. Οι Rolling Stones είχαν μετακομίσει στη Ν.Γαλλία, όπως πολλοί άλλοι καλλιτέχνες από τη Μ.Βρετανία, λόγω της υψηλής φορολογίας και ηχογραφούσαν το Exile on Main Street!
Όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις αρκετά τραγούδια είχαν προκύψει από παλαιότερα session όπως το No Quarter που προοριζόταν για το Led Zeppelin IV αλλά δεν το τελείωσαν τότε και ο συνθέτης του John Paul Jones το, ολοκλήρωσε για το Houses of the Holy, ξαναδουλεύοντας το, προσθέτοντας ακουστικό και ηλεκτρικό πιάνο και περάσματα από συνθεσάιζερ.
Αλλά καλύτερα να πιάσουμε τα τραγούδια με τη σειρά που είναι απλωμένα στο δίσκο, ξεκινώντας από το The Song Remains The Same, που αρχικά ήταν ορχηστρικό και με τίτλο The Overture. Ο Plant πρόσθεσε στίχους που αναφερόντουσαν στις εμπειρίες τους στις περιοδεία για να ξανά αλλάξει τίτλο, σε The Campaign. Τελικά κατέληξαν στο The Song Remains The Same, με τον Page να παίζει 12χορδη ενώ στις συναυλίες το έπαιζε με την περίφημη διπλή Gibson EDS-1275 που χρησιμοποιούσε και για το Stairway to Heaven. Ο πρώτος που είχε παίξει στην Ελλάδα σε συναυλία με διπλή Gibson ήταν ο Κώστας Τουρνάς στην περίφημη χριστουγεννιάτικη συναυλία του 1971 στο Σπόρτινγκ!
Το Rain Song, σύνθεση του Page, είναι μια μπαλάντα σε ύφος που δεν μάς είχαν συνηθίσει και σε τελική ανάλυση δεν προσφέρει κάτι ιδιαίτερο για να προχωρήσουμε στο πρώτο single του δίσκου, το Over the Hills and Far Away, που τότε όλους μας είχε απογοητεύσει γιατί μετά τα Black, Dog, Rock and Roll και Good Times but Times, περιμέναμε κάτι πιο δυνατό. Οι στίχοι του αναφέρονται στη ζωή των hippies, ενώ το τραγούδι χωρίζεται στην εισαγωγή με την ακουστική κιθάρα και μετά στο ηλεκτρικό κομμάτι του.
Το Grunge φέρει σαν συνθέτες και τα 4 μέλη των Led Zeppelin και προήλθε μετά από τζαμάρισμα στο studio, με τον Bonham να παίζει ένα funk beat, ανεβάζοντας το ρυθμό, που χαρακτηρίζει όλο το τραγούδι. Η πλειονότητα των hard core fans τους, το απέρριψε.
Το Dancing Days, ανοίγει τη Β! πλευρά του δίσκου, με τους στίχους του να είναι γεμάτοι αισιοδοξία ενώ το τραγούδι γράφτηκε την εποχή που ήταν στο Stargroves. Ήταν ένα από τα τραγούδια που η Atlantic πίστεψε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει το άλμπουμ, αν το έπαιζαν οι ραδιοσταθμοί. Όμως το τραγούδι που ξεχώρισε ήταν το D'yer Mak'er που ξεκίνησε από τον Bonham όταν προσπάθησε να συνδυάσει τη reggae με το doo-wop! Σύμφωνα με τον John Paul Jones, το συγκεκριμένο τραγούδι ξεκίνησε ως αστείο στο studio και είχε στόχο να μιμηθεί τη reggae κι ο ήχος της ντραμς, επετεύχθη με την τοποθέτηση τριών μικροφώνων σε απόσταση από το σετ του Bonham. Τελικά κατέληξε, όχι μόνο να συμπεριληφθεί στον δίσκο, αλλά κυκλοφόρησε και σε μικρό δίσκο με το The Crunge στη δεύτερη πλευρά(Νο 20 Αμερική) ενώ δεν κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το χαρακτηριστικό του D’yer Mak’er’ είναι ο ίδιος ο τίτλος του, ο οποίος δεν αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού, ενώ ο τίτλος είναι λογοπαίγνιο για τη λέξη Jamaica όταν ομιλείται με αγγλική προφορά.
Το The Ocean κλείνει το δίσκο και η φωνή που ακούγεται στην αρχή είναι του Bonham που λέει: " We've done four already but now we're steady and then they went, one, two, three, four" , αναφερόμενος στον αριθμό των takes (λήψεων)ς που είχαν γράψει. Ο τίτλος και οι στίχοι αναφέρονται στους fans τους και την αφοσίωσή τους στο συγκρότημα. Σε γενικές γραμμές είναι ένα καλό hard κομμάτι όπως τουλάχιστον περιμέναμε να είναι το μεγαλύτερο μέρος του Houses of the Holy (αλλά δεν ήταν!).
Από τις ηχογραφήσεις, έμειναν έξω τα The Rover και Black Country Woman που βρέθηκαν στο Physical Graffiti καθώς και το Walter’s Walk που συμπεριλήφθηκε στο Coda.
Την κυκλοφορία του ακολούθησε 24ήμερη περιοδεία στη Μ.Βρετανία, για να συνεχίζουν στην Αμερική όπου έπαιξαν στο Tampa Florida Stadium μπροστά σε 56.000 θεατές.
Το Houses of the Holy ήταν ένα δύσκολο άλμπουμ και σε αυτό συνέτειναν πολλά από τα τραγούδια του. Κάτι η άνευ λόγου μπαλάντα Rain Song, κάτι το «δύσκολο» Over the Hills and faraway, κάτι το εκκωφαντικά funk, Grunge, κάτι τα Dancing Days και D’yer maker που όπως και να το κάνουμε ΔΕΝ είναι το στυλ τους. Σίγουρα δεν ήταν ο καλύτερος διάδοχος του Led Zeppelin IV αλλά ίσως να προετοίμασε το κοινό για το Physical Graffiti (1975).
ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ
To εξώφυλλό επιμελήθηκε η Hipgnosis του Storm Thorgerson, κι είναι εμπνευσμένο από το βιβλίο του Arthur Clarke, Childhood's End.H ιδέα της φωτογραφίας είναι ότι ο κόσμος έχει καταστραφεί και τα παιδιά ενώνονται για να επιζήσουν. H φωτογράφισή του έγινε στην Β. Ιρλανδία στην περιοχή Giant Causeway, ένα κρύο πρωινό (σ.σ. αμφιβάλλω αν η Β. Ιρλανδία έχει ζεστά πρωινά) από τον φωτογράφο Audrey Powell. Οι Led Zeppelin είχαν εντυπωσιαστεί από τη δουλειά που είχαν κάνει τόσο η Hipgnosis και ο Audrey Powell στο Argus των Wishbone Ash. Όλο το βάρος της επεξεργασίας του θέματος έπεσε στην Hipgonsis και στον Powell, αφού το συγκρότημα είχε φύγει περιοδεία. Πέραν του "άγριου" τοπίου, θα επικεντρωθούμε στα δύο παιδάκια, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, που είναι αδέλφια, ο Stefan κι η Samantha Gates.
Η φωτογράφιση δεν ήταν τόσο απλή, αφού διήρκεσε 10 ημέρες! Ξεκινούσαν νωρίς το πρωί για να πιάσουν το πρώτο φως του ήλιου, αλλά και το σούρουπο. Φωτογράφιζαν ακόμα κι όταν είχε αέρα για να πιάσουν την κίνηση των νεφών και χρησιμοποιήθηκε ασπρόμαυρο κι έγχρωμο φιλμ! Το αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό, αλλά κάποια προβλήματα που παρουσιάστηκαν στο χρωματισμό κατά τη διάρκεια της εμφάνισης του φιλμ, θεωρήθηκαν θεόσταλτα και ο καλλιτέχνης (σ.σ. ο φωτογράφος) κράτησε τα φιλμ. Γι αυτό και η φωτογραφία του εξωφύλλου (στην αρχική βρετανική έκδοση) έχει ένα πορτοκαλί ιριδίζον χρώμα. Η φωτογραφία με τα δύο αδέλφια στο εσώφυλλο είναι στο Dunluce Castle, μια τοποθεσία κοντά στο Causeway.
Τα σώματα των παιδιών ήταν βαμμένα σε χρώμα ασημένιο και χρυσό και κατά τη διάρκεια τ6ης φωτογράφισης τους έδιναν Brandy για να τα κρατήσουν ζεστά. Αν στο εξώφυλλο/οπισθόφυλλο, βλέπετε 11 παιδάκια, οι πρωταγωνιστές ήταν μόνο τα αδέλφια Stefan κι η Samantha Gates κι όπως καταλάβατε η επανάληψη είναι μοντάζ του φωτογράφου.
Προσέξτε, ότι πουθενά στο εξώφυλλο δεν αναφέρεται τίτλος και το όνομα του συγκροτήματος. Η τακτική αυτή ήταν αγαπημένη του Thorgerson και την είχε κάνει ήδη με τους Pink Floyd.
Σήμερα ο Stefen Gates εργάζεται ως παραγωγός στην τηλεόραση και η αδελφή του Samantha έγινε μοντέλο. Ο Stefen εικονίζεται και στο οπισθόφυλλο του Division Bell των Pink Floyd, ενώ η αδελφή του στο Presence των Led Zeppelin. Σημειωτέον ότι σε κανένα από τα αδέλφια δεν αρέσουν οι Led Zeppelin! Σαν έφηβος ο Stefen, πήγαινε τις φίλες του σε καταστήματα δίσκων για να τους δείξει το εξώφυλλο και τον πισινό του!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ
17/5/24
Ο ΚΩΣΤΑΣ Elton ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟ HOUSES OF THE HOLY
Μετά από τέσσερα συνεχόμενα εκπληκτικά άλμπουμ, οι Led Zeppelin κυκλοφορούν το 1973 το πέμπτο τους άλμπουμ το Houses Of The Holy, που συνεχίζει επάξια τον δημιουργικό τους οίστρο. ‘Εχοντας αφήσει πίσω τις blues επιρροές πειραματίζονται συνεχώς με νέους ήχους και ρεύματα, προσθέτοντας καινούργια στοιχεία στη μουσική τους κάνοντας πάντα ένα βήμα μπροστά. Κομμάτια που είχαν μείνει εκτός από τις προηγούμενες δουλειές τους, τώρα εμπλουτίζονται και κυκλοφορούν με νέα ενορχήστρωση, ενώ κάποια ψήγματα ψυχεδέλειας αλλά reggae στοιχεία δημιουργούν ένα ακόμα αξεπέραστο δίσκο. Τραγούδια όπως τα The Song Remains the Same, The Rain Song και No Quarter (ένα ακόμα δείγμα των τεράστιων φωνητικών δυνατοτήτων του Plant), γίνονται αναπόσπαστο μέρος των live εμφανίσεων, ενώ το "D'yer Mak'er" με τον εθιστικό reggae ρυθμό τους χαρίζει μια ακόμα επιτυχία στο Αμερικάνικο τσαρτ. Παρά τις κάποιες κακές κριτικές, το άλμπουμ έγινε τεράστια επιτυχία και στις δυό πλευρές του Ατλαντικού, ενώ το 2020 στη λίστα του περιοδικού Rolling Stone με τα καλύτερα άλμπουμς όλων των εποχών καταλαμβάνει τη θέση 278.
Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΤΣΙΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ HOUSES OF THE HOLY
Αμφιλεγόμενεs οι απόψειs γι αυτό το δίσκο..θα σταθώ στο Rain song για το οποίο γράφειs, σε ύφοs που δεν μαs είχαν συνηθίσει, η άνευ λόγου μπαλάντα δεν προσφέρει κάτι ιδιαίτερο... εκτόs του οτι προσωπικά μου αρέσει πολύ, υπάρχει έναs λόγοs γιατί το έγραψαν...πριν τιs ηχογραφήσειs είχαν συναντηθεί σε κάποιο μουσικό event ή πάρτυ οι Jimmy Page και George Harrison, όπου ο George εκθείασε σε γενικέs γραμμέs τη μουσική των Zeppelin, και είπε φιλικά στον Jimmy...γράφετε πολύ καλά ροκ τραγούδια, αλλά είναι όλα σκληρά...γιατί δεν γράφετε και μια μπαλάντα? το σκέφτηκε ο Page, και γράφονταs το Rain song για να τιμήσει τον Harrison που του έδωσε την ιδέα, οι πρώτεs δύο συγχορδίεs είναι ίδιεs με το Something...δηλαδή στο σημείο.. it is the springtime of my loving # something in the way she moves... έτσι προέκυψε.
Kαι μόνο που προσπερνάς τοσο αβασάνιστα το τιτανοτεράστιο No Quarter, πολύ ανώτερο απο το Child In Time των αγαπημενων σου δειχνει την εμπαθεια σου με τους Ζεππελιν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλέ μου φίλε, στη μουσική δεν χωράνε εμπάθειες, πόσο μάλλον σε τιτάνια ονόματα με την προσφορά των Led Zeppelin. Χαίρομαι κι απολαυάνω τη νμοτυσική όπως την ακούυω.
ΔιαγραφήΥπηρχαν ανεκαθεν τετοιες κοντρες. Πιο προσφτα υπηρχε το διπολο UΜaiden Metallica. Αλλά ειδικα στην Ελλάδα που οι Deep Purple εχουν πιο φανατικους οπαδους απο τους θεους Zeppelin, παντα προσπαθουν να μειωσουν την αξια τους. Εδω στα διαφορες πλατφορμες κοιν δικτυωσης μια σελιδα που ασχολειται βαζει φωτογραφιες του Page πχ και απο κατω στα σχολια παντα θα υπαρχει ενας Ελληνας να αναφερεται στην ανωτεροτητα του Blackmore, χαρακτηριζοντας τον Page υπερεκτιμημενο και λοιπα απαξιωτικα. Ο Ριχαρδος ειναι γνωστος για την λατρεια του στους Purple και θαβει το Houses Of The Holy. Δλδ το No Quarter δεν αξιζει μια ιδιαιτερη αναφορα;
Διαγραφή