Η Eithne Pádraigín Ní Bhraonáin ή καλύτερα η Enya μπήκε στις ζωές μας το 1988 με ένα αιθέριο τραγούδι, που μόλις το άκουγες, σε κέρδιζε. Το Orinocco Flow ήταν φτιαγμένο για να αρέσει και να …ξεχωρίζει. Η Enya γεννήθηκε στο Gweedore της Ιρλανδίας και αρχικά έγινε γνωστή σαν τραγουδίστρια των Clannad από τους οποίους αποχώρησε το 1982 για να ακολουθήσει προσωπική καριέρα. Κράτησε όμως τη συνεργασία του πρώην manager των Clannad, Nicky Ryan και τη σύζυγό του Roma Ryan που έγραφε στίχους (θα τους ξανά συναντήσουμε και τους 2 πιο κάτω). Από το πρώτο προσωπικό της άλμπουμ με τίτλο το όνομά της (1987) Αυτούς τους συνδυασμούς , τους ανέπτυξε ακόμα περισσότερα στα επόμενα άλμπουμ τους κι εύκολα ξεχώρισε. Για να ξανά γυρίσω στους Clannad και στη συμμετοχή της, τη βρίσκουμε να συμμετέχει –χωρίς όμως να αναφέρεται στο δίσκο- στα άλμπουμ Crann Úll (1980) και Fuaim (1981) όπου ερμήνευσε στο «An Túl» Στην πραγματικότητα, η Enya ποτέ δεν ήταν μόνιμο μέλος τους αλλά «καλεσμένη» και η αμοιβή της ήταν £500/εβδομάδα (τότε ήταν 19 ετών). Σύμφωνα με τον Nicky Ryan ο χαρακτήρας της ήταν ανεξάρτητος και από την αρχή ήθελε να κάνει δικούς της δίσκους. Έτσι όταν αποφάσισε να ξεκινήσει την προσωπική καριέρα, σε συνεργασία με τον Ryan, ήθελε να δημιουργήσει μια «χορωδία με μια φωνή» προσπαθώντας να κάνει κάτι αντίστοιχο με το Wall of Sound του Phil Spector. Έχοντας αποχωρήσει από τους Clannad και χωρίς να έχει ξεκινήσει την δική της καριέρα, αναγκάστηκε να πουλήσει το σαξόφωνό της και να αρχίσει να κάνει μαθήματα πιάνου για να ζήσει. Όλως περιέργως, αρνήθηκε πρόταση του Mike Oldfield να τραγουδήσει το Moonlight Shadow, το οποίο τελικά τραγούδησε η Maggie Reilly.
Το 1985, ο παραγωγός Tony McAuley της ζήτησε να τραγουδήσει ένα κομμάτι για μια σειρά τηλεοπτικών ντοκιμαντέρ του BBC με τίτλο The Celts. Αρχικά, η πρόθεση του σκηνοθέτη ήταν σε κάθε επεισόδιο να υπάρχει άλλο τραγούδι κι άλλος τραγουδιστής, αλλά τελικά προτίμησαν να τα ερμηνεύσει όλα η Enya. Έτσι ηχογράφησε 72 λεπτά μουσικής με πολυεπίπεδα φωνητικά, μουσική προσανατολισμένη στο πληκτρολόγιο και κρουστά και στοιχεία κέλτικης, κλασικής ακόμα και εκκλησιαστικής! 2 μήνες πριν από την προβολή του The Celts, κυκλοφόρησε το ντεμπούτο άλμπουμ της(Νο69 Μ.Βρετανία) με πρώτο single το I Want Tomorrow, ενώ το Boadicea χρησιμοποιήθηκε αργότερα από τους The Fugees στο τραγούδι τους Ready or Not?(1996), χωρίς όμως να ζητήσουν άδεια. Το αποτέλεσμα ήταν η Enya να κινηθεί νομικά και να της καταβάλλουν 3.000.000$. Λίγες εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του πρώτου της άλμπουμ, υπέγραψε συμβόλαιο με την Warner Music UK, εκτιμώντας τη ξεχωριστή φωνή της αλλά και την ικανότητά της να γράφει τραγούδια. Η αναγνώριση για την Enya ήλθε το 1988 με την κυκλοφορία του άλμπουμ Watermark(Νο5 στο Μ.Βρετανία, Νο 25 Αμερική) με αιχμή του δόρατος το πανέμορφο Orinoco Flow που ήταν το τελευταίο τραγούδι που γράφτηκε για το άλμπουμ και δεν προοριζόταν να κυκλοφορήσει σε μικρό δίσκο (Νο1 Ηνωμένο Βασίλειο). Η προώθηση του Watermark την απασχόλησε για περισσότερο από 2 χρόνια καθώς έκανε περιοδεία αλλά και promo tour, για να κυκλοφορήσει το τρίο της άλμπουμ με τίτλο Shepherd Moons(1991, Νο1 Μ.Βρετανία, Νο 17 Αμερική) με το τραγούδι Caribbean Blue να γίνεται επιτυχία, ενώ το άλμπουμ κέρδισε το βραβείο Grammy στην Κατηγορία Καλύτερο άλμπουμ New Age. Το Νοέμβριο του 1992, η Warner απέκτησε τα δικαιώματα του πρώτου άλμπουμ της που είχε κυκλοφορήσει με τίτλο Enya και το επανακυκλοφόρησε με τίτλο The Celts με νέο εξώφυλλο(Νο10 Ηνωμένο Βασίλειο).
Ακολούθησε το άλμπουμ Memory of Trees(1995, Νο 5 Ηνωμένο Βασίλειο, Νο 9 ΗΠΑ) όπου πούλησε πάνω από 3.000.000 αντίτυπα, με βασικά singles τa Anywhere Is" και On My Way Home, Στα τέλη του 1994, κυκλοφόρησε το The Christmas EP, ενώ της προτάθηκε να συνθέσει τη μουσική για την ταινία «Τιτανικός» αλλά αρνήθηκε καθώς θα ήταν μια συνεργασία και όχι αποκλειστικά δική της σύνθεσή. Στις αρχές του 1997, η Enya άρχισε να επιλέγει κομμάτια για την πρώτη συλλογή της που κυκλοφόρησε με τίτλο Paint the Sky with Stars: The Best of Enya (1997, Νο 4 UK, No 30 ΗΠΑ)), όπου εκτός από τις προφανείς επιτυχίες της , επέλεξε και χαρακτηριστικά τραγούδια της καριέρας της. Οι πωλήσεις του Paint the Sky with Stars: The Best of Enya ξεπέρασαν τα 4.000.000 αντίτυπα, με την ίδια με το χαρακτηρίζει σαν «μουσικό ημερολόγιο». Το 1998 την βρίσκει να ετοιμάζει υλικό για το επόμενο άλμπουμ της που ήταν το A Day Without Rain(2000, Νο 6 UK, No 17 USA), όπου χρησιμοποίησε κι έγχορδα.
Στον απόηχο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, οι πωλήσεις του άλμπουμ στις ΗΠΑ αλλά και του single Only Time αυξήθηκαν, μετά τη χρησιμοποίησή του κατά τη διάρκεια της ραδιοφωνικής και τηλεοπτικής κάλυψης των γεγονότων, με αποτέλεσμα ο μικρός δίσκος να φθάσει στο Νο2 του chart στην Αμερική με την Enya να προσφέρει τα έσοδα της για τη βοήθεια της Διεθνούς Ένωσης Πυροσβεστών. Το 2001 συμφώνησε να γράψει και να παίξει σε δύο κομμάτια για το soundtrack του The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring (2001) κατόπιν αιτήματος του σκηνοθέτη Peter Jackson. Έτσι πήγε στη Νέα Ζηλανδία για να παρακολουθήσει τα γυρίσματα κι όταν επέστρεψε στην Ιρλανδία συνέθεσε το "Aníron" (το θέμα για τον Aragorn και τον Arwen), με στίχους του Roma στη φανταστική ξωτική γλώσσα του JRR Tolkien. και το "May It Be" που τραγουδήθηκε στα αγγλικά και σε μια άλλη γλώσσα Tolkien, την Quenya! Ακολούθησε η συμμετοχή της στο soundtrack της ιαπωνικής ρομαντικής ταινίας Calmi Cuori Appassionati (2001), που έγινε μεγάλη επιτυχία στην Ιαπωνία. Παράλληλα άρχισε να μαζεύει υλικό για το καινούργιο άλμπουμ της που ήταν το Amarantine όπου τραγούδησε στα Loxian, μια φανταστική γλώσσα που δημιουργήθηκε από τον συνεργάτης της/στιχουργό Roma και προήλθε μετά από προσπάθειες να τραγουδήσει το τραγούδι στα Αγγλικά, Ιρλανδικά και Λατινικά κι έτσι ο Roma πρότεινε μια νέα γλώσσα βασισμένη σε μερικούς από τους ήχους με τους οποίους θα τραγουδούσε η Enya κατά την ανάπτυξη των τραγουδιών της. Το λεξιλόγιό του σχηματίστηκε από την Enya που τραγουδούσε τις νότες του τραγουδιού στις οποίες οι Roma έγραφαν τη φωνητική τους ορθογραφία Τραγούδησε και τα Less Than a Pearl και The River Sings με τον ίδιο τρόπο, δημιουργώντας έτσι μια γλώσσα, «πολιτισμό και ιστορία» και φυσικά τους …. Λοξιανούς που βρίσκονται σε άλλο πλανήτη. Ακολούθησαν τα πετυχημένα άλμπουμ And Winter Came...(2007, Νο6 UK, No8 USA) με στιχουργικό θέμα το χειμώνα και μετά το Dark Sky Island(2015, Νο 4 UK, No 8 USA) που είναι και το τελευταίο άλμπουμ της.
Η Enya με φωνή μέτζο-σοπράνο κατάφερε για 28 ολόκληρα χρόνια να βρίσκεται στο προσκήνιο, χωρίς ποτέ να προκαλέσει δημοσιότητα, παρά με κύριο όπλο τη φωνή της και τα τραγούδια της. Η συνεργασία της με τους Nicky και Roma Ryan την βοήθησαν να αναπτύξει την ιδέα των πολλαπλών φωνητικών για το οποίο έγινε γνωστή, αυτή και η μουσική της. Σύμφωνα με την Enya, το "Angeles" από το Shepherd Moons έχει περίπου 500 φωνητικά ηχογραφημένα μεμονωμένα και πολυεπίπεδα.Η ίδια παίζει όλα τα όργανα εκτός από προσκεκλημένους μουσικούς.
Πολλοί κριτικοί την χαρακτήρισαν σαν new Age καλλιτέχνη χωρίς την ίδια να δέχεται αυτήν την…κατηγοριοποίηση. Σε μεταγενέστερη συνέντευξη, είπε ότι «ένιωθε ότι αυτός ο τίτλος δόθηκε σε οποιονδήποτε μουσικό τον οποίο οι κριτικοί δεν ήξεραν πώς να κατατάξουν!
Εκτός από τα ιρλανδικά, έχει ηχογραφήσει τραγούδια στα αγγλικά, γαλλικά, λατινικά, ισπανικά και ουαλικά.
TRIVIA
- Λίγο μετά το πρώτο βραβείο Grammy που κέρδισε, ξεκίνησε συζητήσεις με την Industrial Light & Magic, του George Lucas, σχετικά με ένα περίτεχνο σύστημα φωτισμού σκηνής για την περιοδεία συναυλιών, αλλά δεν προέκυψε κάποια συνεργασία.
- Το 2013, το τραγούδι της Only Time χρησιμοποιήθηκε στη διαφήμιση Epic Split της Volvo Trucks με πρωταγωνιστή τον Jean-Claude Van Damme.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ
25/12/23
Δημοσίευση σχολίου