Δεν είναι η πρώτη, κι ούτε η τελευταία φορά που γράφω για τη ψυχεδέλεια που εκτός από τη μουσική, αποτέλεσε ένα σπουδαίο πόλο τέχνης. Η αλήθεια είναι ότι κάθε δεκαετία έχει μια δική της αισθητική (σ.σ. αλήθεια, ποια είναι η αισθητική των τελευταίων δικών μας χρόνων;) και η δεκαετία ’60 χαρακτηρίστηκε από την κοινωνική επανάσταση των νέων, το πέρασμα από το γκρι στο έγχρωμο (δεν αναφέρομαι στον κινηματογράφο και στις φωτογραφίες αλλά μεταφορικά) και τη γενικότερη συμμετοχή στα δρώμενα. Οι νέοι επιθυμούσαν άμεσες διαθρωτικές εξελίξεις σε όλους τους τομείς, αμφισβητώντας τους πολιτικούς χειρισμούς των κυβερνήσεων, πυροδοτώντας έτσι μια πολιτιστική αλυσιδωτή αντίδραση που καθόρισε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε την τέχνη. Η δεκαετία του '60 ήταν μια εποχή σημαντικής κοινωνικής αναταραχής, με το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και τον φεμινισμό, να αποκτούν προβολή και τον πόλεμο τουVietnam να μαίνεται. Ο πυρηνικός αφοπλισμός έγινε επίσης σημαντικό ζήτημα, προκαλώντας πολλές διαμαρτυρίες και κραυγές για ειρήνη, με τη μουσική και την τέχνη να αντιδρούν. Το κίνημα των hippies, κυριάρχησε στην αμερικανική αντικουλτούρα και η ελεύθερη αγάπη, το acid και η ψυχεδελική μουσική έγιναν καθοριστικά στοιχεία της δεκαετίας.
Οι Beatles πειραματίστηκαν με ανατολικά όργανα, συνθέτοντας μερικά αριστουργηματικά τραγούδια, άσχετα αν λίγοι στην εποχή τους, τους το αναγνώρισαν. Κι αυτό συνέβη γιατί η ψυχεδέλεια συνδέθηκε με την μουσική και τον πολιτισμό της Δυτικής Ακτής και λιγώτερο στη Μ.Βρετανία. Συγκροτήματα όπως οι Doors, Grateful Dead, Electric Prunes, Love και Jefferson Airplane, για να αναφέρω μόνο τους πολύ γνωστούς, έδωσαν στη ψυχεδέλειας μορφή και σώμα. Πως όμως τότε, που δεν υπήρχαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και γενικά η ψυχεδέλεια δεν είχε από τα έντυπα (περιοδικά και εφημερίδες) προβολή, οι συναυλίες γινόντουσαν γνωστές; Η απάντηση είναι, οι αφίσες που όχι μόνο ήταν κρίκος ενημέρωσης αλλά και στοιχείο αισθητικής και πολιτισμού! Οι μακετίστες πέρασαν τη δική τους άποψη που διέφερε εντελώς από την υπάρχουσα αισθητική, παρουσιάζοντας αφίσες που εστίαζαν στα φωτεινά χρώματα, αισθησιακές γυναίκες, καλειδοσκοπικά γραφικά, εντελώς διαφορετικές γραμματοσειρές, σχήματα και floral εικόνες. Πειραματισμός, υπερβολική κατανάλωση acid, πείτε ότι θέλετε, γεγονός είναι (στον ενεστώτα κι όχι παρελθόντα χρόνο) ότι η αισθητική της ψυχεδέλειας ήταν μια σαφής αντανάκλαση της εποχής, δεμένη με την ελευθερία και τον πειραματισμό. Ακόμη και εκείνοι που δεν ενδιαφέρονται για την ψυχεδελική μουσική, αναγνώρισαν την ποιότητα της αισθητικής της! Όμως αυτό το ύφος εμφανίστηκε τότε, στη δεκαετία του 60 ή στις αρχές του 1900; Το κίνημα του art nouveau πήρε διαστάσεις κοσμοπολίτικου κινήματος και επεκτάθηκε σε όλον τον κόσμο και σταμάτησε το 1910 λόγω των γεγονότων που οδήγησαν στον Α! Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1914. Οι καλλιτέχνες της εποχής έκαναν πραγματικά μεγάλες διαφοροποιήσεις στην έως τότε αισθητική της τέχνης, συνδυάζοντας μια σειρά τεχνικών όπως Μπαρόκ, Ροκοκό, Ιμπρεσιονισμό, Βικτοριανή τέχνη κι όσο κι αν δεν το πιστεύτε την Ιαπωνική τέχνη της μίμησης των φυσικών μορφών (λουλούδια ακόμα και το γράμμα S). Tο εξώφυλλο του άλμπουμ των Humble Pie βασίζεται σε αυτή την αισθητική.
Οι γραφίστες της δεκαετίας του '60, πήραν πάμπολλά στοιχεία από την art nouveau (κίνηση, αποχρώσεις, γραμματοσειρές) και τα προσάρμοσαν στα «θέλω» της ψυχεδέλειας. Οι αφίσες που συνοδεύουν το κείμενο μιλούν μόνες τους!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ
21/11/23
Δημοσίευση σχολίου