To Progressive rock είναι μια από τις ομορφότερες εκφράσεις του rock. Εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 60 (γύρω στο 1969) και μέχρι το 1974 «χρεώθηκε» μερικούς από τους καταπληκτικότερους δίσκους, αφήνοντας πίσω του αριστουργήματα. Τα βρετανικά συγκροτήματα που μεγαλούργησαν στο είδος, συνδύασαν στοιχεία κλασικής, jazz, rock, fusion ακόμα και ψυχεδέλεια, που περιλαμβάνουν μια συνεχή κίνηση μεταξύ φορμαλισμού και εκλεκτικισμού, με τη θεματολογία των στίχων να κινείται κυρίως στο χώρο της φαντασίας ακόμα και της ποίησης. Τεράστιο ρόλο στην εξέλιξή του progressive, έπαιξε η τεχνολογία που αξιοποιήθηκε στο έπακρο με την ανακάλυψη και εξέλιξη του synthesizer και Moog, προσφέροντας μια διαφορετική μορφή τέχνης που προοριζόταν για ακρόαση και όχι για χορό. Κομμάτια που συχνά καταλαμβάνουν ολόκληρη πλευρά δίσκου (διάρκειας 18 λεπτών), μεγαλειώδη σκηνικά και κοστούμια και μια εμμονική αφοσίωση στις τεχνικές δεξιότητες. Η μουσική πλησίασε την κατάσταση της «τέχνης» και το studio, και όχι η σκηνή, έγινε το επίκεντρο της μουσικής δραστηριότητας. Από το 1976 και μετά, παρουσιάζεται μια ταχύτατη πτωτική πορεία του progressive, αλλά τα 7-8 χρόνια που ήταν στην επικαιρότητα, έφθαναν για να αφήσουν πίσω τους μια σειρά πολύ καλών άλμπουμ. Μπορεί μετά το 1976 το είδος να συρρικνώνεται, αλλά ποτέ δεν σταμάτησε να ανανεώνεται, έστω και αν κανένα από τα καινούργια συγκροτήματα δεν μπορεί να σταθεί δίπλα στα παλιά. Ο Δικαιόπολις, ο Χρήστος Κισατζεκιάν, ο Σωτήρης Τσιάπης κι ο Αλέξανδρος Ριχάρδος, διάλεξαν τα 10 Καλύτερα Άλμπουμ του (κλασικού) Progressive Rock και σας τα παρουσιάζουν, αλφαβητικά.
Είναι, φαντάζομαι, αδύνατο για έναν Έλληνα να μιλήσει αμερόληπτα για το 666, το
αριστουργηματικό διπλό άλμπουμ του 1972 των Aphrodite’s Child , που συμβαίνει να είναι ένα 100% ελληνικό δημιούργημα! Ας δούμε, καλύτερα, τη -σίγουρα- αντικειμενική άποψη ενός σπουδαίου μουσικού, του Steven Wilson, ηγέτη των Porcupine Tree: «Το 666 βασίστηκε στην Αποκάλυψη του Ιωάννη και, όπως τόσα άλλα concept άλμπουμ, είναι τόσο φιλόδοξο και πομπώδες που θα μπορούσε εύκολα να φάει τα μούτρα του. Αντιθέτως, είναι εντελώς ιδιοφυές και στην περίπτωση αυτή, οι Aphrodit’s Child τα κατάφεραν απόλυτα! … Είναι ένας από τους σπουδαιότερους διπλούς concept δίσκους όλων των εποχών. Όλοι πρέπει να έχουν στην κατοχή τους ένα αντίτυπο». Δ
Η “παντοκρατορία” της δεύτερης δισκογραφικής κυκλοφορίας των μελιστάλαχτων προοδευτικάριων Camel με γενικό τίτλο Mirage στις διεθνείς λίστες, ουδέποτε με βρήκε ενάντιο. Σοβαρά τώρα; Οι τέσσερεις πρώτοι δίσκοι τους είναι αριστουργηματικοί! Όπως άλλωστε και οι περισσότεροι από τους τελευταίους τους…
Όμως όπως το συνηθίζω εδώ και τριανταδύο χρόνια, θα προτιμήσω να αναδείξω ένα άλλο -κατά τι υποτιμημένο- διαμάντι της μουσικής κληρονομιάς του λατρεμένου ηγέτη Andrew Latimer και της απαράμιλλης ομάδας του, αφού θεωρώ πως το ομώνυμο ντεμπούτο τους συγκαταλέγεται στις καλύτερες πρώτες κυκλοφορίες της rock’n’roll εποποιίας!
Και μόνο το Slow Your Self Down που ανοίγει την αυλαία κερδίζει το παιχνίδι από τα αποδυτήρια, εμπεριέχοντας όλα όσα τούτο το ευφάνταστο κουαρτέτο ήθελε να πρεσβεύει: άκρατο λυρισμό και ένα χείμαρρο συναισθημάτων που ΔΕΝ φιμώνεται από την άρτια τεχνική κατάρτιση των συμβαλλομένων που αποδεικνύονται “παίκτουρες”.
Το Mystic Queen είναι από τις πιο ευαίσθητες μπαλάντες ever. Το ορχηστρικό Six Ate τους θέλει να δείχνουν τα κοφτερά τους δόντια. Όσο για το Separation που κλείνει την Α πλευρά του βινυλίου, ρωτήστε καλύτερα τον Steve Harris… Όλος ο χαρακτήρας τους στηρίχθηκε σε τούτο εδώ τον ύμνο.
Το Never Let Go είναι απλά και μόνο Ποίημα. Με τον Latimer να στέκει δίπλα στον Gilmour ίσο μπόι. Το Curiosity γεμάτο απρόβλεπτες και ευφάνταστες ανατροπές. Και ως επίλογος, το απόλυτο πάντρεμα των King Crimson με τους Deep Purple μέσα από τη λάμψη του προοδευτικότατου Arubaluba.
Όμως τα παραπάνω λόγια είναι απλά και μόνο “πινακίδες”.
Άκουσε το δίχως να κάνεις οτιδήποτε άλλο.
Όπως έκανε ο Steve με το που κυκλοφόρησε.
Και πού ξέρεις…Χ.Κ.
Δυσκολεύτηκα να επιλέξω το καλύτερο άλμπουμ των Emerson, Lake & Palmer, αφού τα πρώτα 4 άλμπουμ τους είναι κάτι παρά πάνω από πολύ καλά. Επικεντρώθηκα λοιπόν στο πρώτο, που είχε για τίτλο τα όνομά τους(1970) που σαν βάση έχει πολλά instrumental κομμάτια όπου κυριαρχούν τα πλήκτρα του Keith Emerson αλλά όταν o Greg Lake πιάνει το μικρόφωνο, όλα ξεχνιούνται. Δικαίως το "Lucky Man" είναι μια από τις πιο ρομαντικές μπαλάντες και συνολικά το άλμπουμ αναδεικνύει το μοναδικό ταλέντο και των τριών μελών. Ίσως να είναι το λιγότερο επιτηδευμένο και περισσότερο μουσικό άλμπουμ της δισκογραφίας του. Α.Ρ.
Μακράν ένα από τα καλύτερα progressive άλμπουμ όλων των εποχών, το Selling England By The Pound των Genesis, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία (και με το παραπάνω) του λυρισμού, της μελωδίας, των στίχων (αφορά μόνο τους Βρετανούς) που στοιχειοθετούν ένα υπέροχο άλμπουμ. Τα λόγια είναι περιττά, μπροστά στην ομορφιά του στο να το ακούσετε. Α.Ρ.
Αν διαβάζοντας την εισαγωγή, δεν καταλάβατε τι είναι progressive rock, η ακρόαση του ιστορικού πρώτου άλμπουμ των King Crimson, In the Court of Crimson King(1969), θα σας βάλει στο κλίμα. Ο πομπώδηs οργανικόs ήχοs σε συνδυασμό με πρωτάκουστεs μουσικέs φόρμεs δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείεs και αμφισβητήσειs. το βαρύγδουπο επικό στοιχείο αναμιγνύεται με κλασσικέs πρακτικέs και συμφωνικέs ενορχηστρώσειs ασυνήθιστεs για το ευρύ φάσμα τηs ροκ κοινότηταs. και όλα αυτά συνδυάζονται περίτεχνα μέσα από τιs πολυδαίδαλεs συνθέσειs που απελευθερώνονται σε ένα πρωτόγνωρο και ταξιδιάρικο παιγνίδι του μυαλού και των αισθήσεων που σε προκαλεί να το ανακαλύψειs νότα προs νότα. Πρωτοτύπησαν ξεγλιστρώντας από τιs πιασάρικεs και συμβατικέs επιλογέs, εισάγοντας στη μουσική τουs art&folk στοιχεία και jazz αυτοσχεδιασμούs. σκοτεινό και ομιχλώδεs σε κάποια σημεία, αλλά σου κεντρίζει το ενδιαφέρον να το ψάξειs βαθιά, γιατί η μουσική τουs είναι πολύ μπροστά απ την εποχή τουs για να μην να τουs πάρουμε στα σοβαρά. Άσε που όλοι οι 60+ έχουμε χορέψει κι ερωτευτεί με το “Epitaph” και τη φωνή του Greg Lake (πριν πάει στους ELP). Σ.Τ
Έως και τον Μάρτιο του 1973, κανείς δεν γνώριζε τον νεαρό Mike Oldfield αλλά και τη δισκογραφική εταιρεία Virgin, που με το άλμπουμ Tubular Bells, έμελλαν να γίνει να καθιερωθούν. Ένα concept μουσικό έργο που βασίζεται στην εναλλαγή μίας κεντρικής (όμορφης) μελωδίας, η οποία εμπλουτισμένη κάθε φορά από διαφορετικά όργανα, ακούγεται πιο πλούσια κι ευρηματική! Ο σχεδόν ατελείωτος πλουραλισμός των μουσικών οργάνων, με τα μαντολίνα και τις ισπανικές κιθάρες να ενώνονται με τον ήχο των πλήκτρων Εκείνο που τελικά μένει από την ακρόαση του άλμπουμ, είναι οι δεκάδες ήχοι που βγαίνουν από τα ηχεία κανένας δεν περνά απαρατήρητος! Α.Ρ.
Ξεκινώντας από το ευφάνταστο εξώφυλλο και προχωρώντας στα τραγούδια του, το The Dark Side of the Moon των Pink Floyd, αποτελεί την επιτομή του concept album όπου υπερχειλίζει η έμπνευση, ο ενθουσιασμόs, η όρεξη, το μεράκι, η φαντασία, η ψυχή, το συναίσθημα, οι ατελείωτεs ώρεs ηχογραφήσεων, και θετική ενέργεια! Συγκριτικά με το σήμερα, οι συνθήκεs παραγωγήs ενόs δίσκου ήταν σχετικά πρωτόγονεs, αλλά το τελικό αποτέλεσμα αντιστρόφωs ανάλογο: κυκλοφορούσαν κατά κόρον μουσικά διαμάντια ενώ σήμερα με την τεχνολογία αιχμήs, τιs 48-κάναλεs κονσόλεs, μιά ντουζίνα υπολογιστέs και όλα τα υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά βοηθήματα των εξελιγμένων studios ανά το κόσμο, σπάνια ακούμε μια μελωδία που να πλησιάζει κάπωs τη μαγεία του Dark side... Σ.Τ.
Μπορεί οι Supertramp να μην έχουν την πολυπλοκότητα και τον όγκο των άλλων συγκροτημάτων που έχουν συμπεριληφθεί σε αυτήν τη δεκάδα. Ίσως κάποιοι 60+(σ.σ. σαν εμένα) σκληροπυρηνικοί να τους θεωρούν σαν ένα light(;) progressive συγκρότημα, αλλά η απαλή φωνή του Rodger Hodgson, οι μελωδίες που δένουν τόσο όμορφα μεταξύ τους, το ντύσιμο με το σαξόφωνο και τη φυσαρμόνικα (σ.σ. στο School” είναι …στοιχειωτική!) και οι καλοί στίχοι, κάνουν το Crime of the Century να εξακολουθεί να μαγεύει όπως και πριν 50 χρόνια!!! Α.Ρ.
Οι Yes αποτελούν έναν από τους βασικούς πυλώνες του progressive και το Fragile (1971), συνδυάζει στίχους με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας, την μεγαλοπρεπή οργανική συμμετοχή του Rick Wakeman, ένα ντελικάτο-δαντελωτό παίξιμο από τον κιθαρίστα Steve Howe, ένα πάντρεμα με την κλασική μουσική, ένα πέρασμα από φλαμέγκο κι όλα αυτά, τυλιγμένα μέσα σε ένα υπέροχο εξώφυλλο. Μαγικό άλμπουμ. Α.Ρ.
1/10/23
Την άλλη Κυριακή: 15 μουσικοί που παρ΄ολίγο να γίνοιυν μέλη των Rolling Stones.
Δημοσίευση σχολίου