Η δεκαετία του 60 ήταν μια από τις σημαντικότερες για την αμερικάνικη μουσική (κι όχι μόνο). Κι οι λόγοι είναι πολλοί: Πήρε τον rock’n’roll ήχο και τον μετεξέλιξε σε …σκέτο rock, πέρασε έντονα κοινωνικά κι αντιπολεμικά μηνύματα, αφού η Αμερική είχε μπλέξει στον φθοροποιό πόλεμο του Vietnam και, κυρίως, η αμερικάνικη νεολαία αισθάνθηκε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, κηρύσσοντας την ειρήνη και την παγκόσμια συνεννόηση. Ήταν μια δεκαετία διεκδικήσεων και πολιτικών αναταράξεων. Τα κινήματα κατά του ρατσισμού και του αυταρχισμού, η εμπέδωση των αρχών της ισότητας και της δικαιοσύνης, αλλά και η αμφισβήτηση των κοινωνικών ταμπού (η μίνι φούστα, τα μακριά μαλλιά, η σεξουαλική απελευθέρωση, αυτό ακριβώς εκφράζουν) είναι όλα προϊόντα αυτής της δεκαετίας. Μουσικά, μπορεί τα πρώτα θαρραλέα βήματα να έγιναν στην Αμερική, με το rock ‘n’ roll στη δεκαετία του ’50, όμως η ριζική αναγέννηση της μουσικής πραγματοποιείται στις αρχές των 60s, στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού! Συγκεκριμένα στη Μεγάλη Βρετανία, όπου κάποια σπουδαία γκρουπ (οι Beatles πρώτοι-πρώτοι, οι Kinks, οι Who, και τόσοι άλλοι) παίρνουν σαν πρώτη ύλη το rock ‘n’ roll, το εμπλουτίζουν με τους δικούς τους ήχους και τη δική τους παράδοση και το επανεξάγουν στις ΗΠΑ με τέτοια επιτυχία, ώστε να μιλάμε για το φαινόμενο της ειρηνικής βρετανικής εισβολής (British Invasion). Υπήρξαν μάλιστα και κάποιοι, όπως οι Rolling Stones, οι Animals ή οι Bluesbreakers του John Mayall, που, αγνοώντας τις έως τότε ισχυρές φυλετικές προκαταλήψεις, έσκαψαν βαθύτερα μέσα στην αμερικάνικη νέγρικη μουσική και έφεραν τον πολύ κόσμο σε επαφή με τα blues. Και έτσι συνέβη αυτό το παράδοξο, να καθιερωθεί το rock στην Αμερική και, στη συνέχεια, σε ολόκληρο τον κόσμο, ως ένα μουσικό αντιδάνειο από τους Εγγλέζους! Από κει και πέρα βεβαίως, οι Αμερικανοί μουσικοί δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Αντιθέτως, τα αμερικάνικα συγκροτήματα και οι τραγουδιστές/ τροβαδούροι, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Υπήρχαν άλλωστε ισχυρότερα και αμεσότερα κίνητρα έκφρασης των νέων της Αμερικής, σε σχέση με τους Ευρωπαίους, απέναντι σε πιεστικά ζητήματα της καθημερινότητάς τους, που διαβάσατε πιο πάνω.
Στο άρθρο που έχετε ξεκινήσει να διαβάζετε, έχουμε συγκεντρώσει τα σημαντικότερα κι εμπορικότερα αμερικάνικα συγκροτήματα και μεμονωμένους καλλιτέχνες εκείνης της δεκαετίας, που μπορεί να ακούγεται πολύ μακρινή, αλλά η επιρροή της παραμένει ισχυρή έως σήμερα, καθώς η γενεσιουργός αιτία παραμένει άσβεστη! Τότε που η Μέκκα της μουσικής ΔΕΝ ήταν η Νέα Υόρκη, ή το Λος Άντζελες και το Σικάγο, αλλά το Σαν Φρανσίσκο. Τότε, που οι στίχοι του Bob Dylan οδήγησαν στη δημιουργία του folk-rock και στην αφύπνιση των νέων, τότε που το LSD μπήκε στις ζωές τους και γέννησε το acid rock, τότε που μπήκαν οι ρίζες του country rock και southern rock. Τότε, που οι μουσικοί άρχισαν να ακολουθούν το δρόμο που τους πήγαινε η μουσική, κάνοντας μεγαλύτερα σόλο, ακόμη και οι Creedence Clearwater Revival, οι βασιλιάδες των 3λεπτων τραγουδιών (σ.σ. υπάρχουν κι εξαιρέσεις), άρχισαν να κάνουν τζαμαρίσματα. Τότε, που ο όρος τροβαδούρος μπήκε στις ζωές μας και μια ακουστική κιθάρα έφθανε για να αλλάξεις τον κόσμο!
ΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ
Στο παρόν, καλύπτουμε ΜΟΝΟ τους Rock καλλιτέχνες και δεν περιλάβαμε R&B καλλιτέχνες γιατί το άρθρο θα άνοιγε πολύ και θα ήταν κουραστικό. Ακόμα, δεν συμπεριλάβαμε καλλιτέχνες που είχαν αρχίσει την καριέρες τους από την προηγούμενη δεκαετία και δη το rock’n’roll (όπως Presley, Johnny Cash κ.α.) και θα μιλήσουμε μόνο για όσους δημιουργήθηκαν και έκαναν επιτυχία μέσα στα 60s, παραλείποντας όσους δημιουργήθηκαν στα 60s, αλλά έκαναν καριέρα αργότερα (π.χ. Chicago, Steve Miller Band, Carly Simon). Επίσης, εξαιρούμε τους Καναδούς (Leonard Cohen, Guess Who, The Band, κ.ά.). Τέλος, στη χώρα μας, παρ΄ όλο που η επικοινωνία και η μεταφορά ειδήσεων ήταν δύσκολη, όπως σε όλο τον πλανήτη, το μουσικό μήνυμα και πολλοί δίσκοι των ονομάτων που θα διαβάστε πιο κάτω, έπαιζαν στα πικ απ των ελληνικών σπιτιών. Το ταξίδι αρχίζει…..
Γράφουν οι Δικαιόπολις και Αλέξανδρος Ριχάρδος
Οι Jefferson Airplane πιστώνονται ένα πολύ μεγάλο στη διάδοση της ψυχεδέλειας, της ψυχεδελικής folk φολκ στην Αμερική αλλά και σε όλο τον πλανήτη. Και δεν είναι τα "Somebody to Love", "White Rabbit" και "Volunteers" που είναι τα πιο γνωστά κι "εύπεπτα» τραγούδια τους, είναι το μουσικό τους ύφος που διαιώνισε το μήνυμά τους. Η μουσική και οι στίχοι τους άλλαξαν τον τρόπο σκέψης της τότε αμερικάνικης γενιάς μέσα από την κρυστάλλινη φωνή της Grace Silk.
Οι Quicksilver Messenger Service από το Bay Area του Σαν Φρανσίσκο, σχηματίστηκαν το 1965 και η συνεισφορά τους στο ψυχεδελικό κίνημα είναι πολύ σημαντική. Δημιουργώντας ένα δικό τους ήχο, ξεχωριστό από αυτόν των άλλων ψυχεδελικών συγκροτημάτων της Αμερικής, ανάμειξαν το rock με το blues αλλά και τη folk μουσική, αφήνοντας πίσω τους σημαντικά άλμπουμ για τη σύγχρονη rock μουσική. Από τη σύνθεσή τους πέρασαν μεγάλοι μουσικοί και μεγάλες προσωπικότητες του San Francisco, όπως οι Dino Valenti κιθάρα/τραγούδι, Gary Duncan κιθάρα/τραγούδι, David Freiberg μπάσο/τραγούδι, John Cipollina κιθάρα, Greg Elmore ντραμς αλλά και ο Άγγλος οργανίστας Nicky Hopkins που έχει παίξει και με τους Rolling Stones, Kinks και Who!Οι Quicksilver Messenger Service δεν πέτυχαν ποτέ το ίδιο επίπεδο φήμης με τους Grateful Dead ή τους Jefferson Airplane, τα οριστικά συγκροτήματα του Σαν Φρανσίσκο, αλλά η πορεία τους στα τέλη της δεκαετίας είναι εξίσου ξεχωριστή. Αν δεν τους έχετε ακούσει, ξεκινήστε από το "Happy Trails"(1968).
There's something happening here
But what it is ain't exactly clear
There's a man with a gun over there
Telling me I got to beware
Με αυτό το στίχο, ξεκινά ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια στη σύγχρονή Αμερική. Η σύνθεση του Stephen Stills, “For What It's Wort” ήταν το κορυφαίο τραγούδι των Buffalo Springfiled (Stephen Stills, Neil Young, Richie Furay, Bruce Palmer και Dewey Martin), επηρέασε όλους τους μετέπειτα country rockers, περνώντας το μήνυμά τους και πέραν του Ατλαντικού. Η μουσική τους ήταν ένα μείγμα folk και country, με επιρροές από British invasion και ψυχεδέλεια. Και μαζί με τους Byrds, αποτελεσαν τους ιδρυτές του folk rock.
Εκείνο που έκανε τους Santana να ξεχωρίσουν δεν είναι μόνο το διαφορετικό παίξιμο του Carlos αλλά το κράμα jazz και latin μουσικής με rock στοιχεία. Έχοντας ακούσει ξανά και ξανά τους δίσκους των Tito Puente, Miles Davis, John Coltrane, Sly Stone και Jimi Hendrix, ο Carlos αρχίζει να κτίζει τη δική του εκδοχή στη μουσική, αυτό που ονομάστηκε latin rock,έχοντας πλήρη αίσθηση του αφρικάνικου ρυθμού. Ο πρώτος που τον πίστεψε ήταν ο διοργανωτής συναυλιών αλλά κι ο άνθρωπος που «έτρεχε» το Fillmore West, ο Bill Graham. H εμφάνισή του στις 16 Αυγούστου 1969 στο Woodstock, τον σύστησε στους κατοίκους του πλανήτη Γη.
Η μουσική του Frank Zappa (1940-1993)καθ΄όλη τη διάρκεια της σχετικά μικρής αλλά ΠΑΡΑ πολύ πλούσιας καριέρας του(πέθανε από καρκίνο του προστάτη σε ηλικία 53 ετών!, δέχτηκε μια αμφιλεγόμενη κριτική κι έπρεπε να πεθάνει για χαιρετιστεί σαν μια ιδιοφυΐα. Πολύπλοκος, νεωτεριστής, απίστευτα πειραματικός, ανορθόδοξος αλλά και εγκεφαλικός, ο Frank Zappa μπορεί να υπερηφανεύεται από εκεί που βρίσκεται για το γεγονός ότι κανέναν δεν αντέγραψε και κανένας δεν τον αντέγραψε.
Υ.Γ.Το “Peaches en Regalia” είναι το ωραιότερο ορχηστρικό κομμάτι που έχω ακούσει. Α.Ρ.
Οι Big Brother and the Holding Company ήταν ένα από τα σημαντικά ψυχεδελικά συγκροτήματα του San Francisco, που η επιτυχία τους ήταν άμεσα δεμένη με τη φωνή της Janis Joplin. Μαζί της έκαναν τον Ιούλιο του 1967 την ιστορική εμφάνιση στο Monterey Pop Festival κι όταν αυτή αποφάσισε να αποχωρήσει, έδωσαν την τελευταία συναυλία τους στο San Francisco την 1η Δεκεμβρίου 1968, πήρε μαζί της τον κιθαρίστα Sam Andrew για να συνεχίζουν …σε θολά νερά. Το 1969 ο Andrew επέστρεψε και η προσθήκη του ελληνοαμερικάνου Nick Gravenites, τους έδωσε πνοή να συνεχίζουν. Στην...άνευ Janis Joplin καριέρα τους, μετρούν 4 άλμπουμ, αλλά όλοι μνημονεύουμε τα Big Brother & the Holding Company(1967) και Cheap Thrills(1968) που ήταν μαζί της. H Joan Baez είναι η σημαντικότερη φολκ τραγουδίστρια των 60s. Όχι τυχαία, της έχει απονεμηθεί ο τίτλος ‘Queen of Folk Music’. Και όμως, είναι ανακριβές να την περιορίσεις στη μουσική φολκ, καθώς η Joan Baez έχει ερμηνεύσει -με την ίδια τελειότητα- τραγούδια ποπ, folk rock, country και gospel. Και, παρότι σπουδαία συνθέτρια η ίδια, έχει συμπεριλάβει στο ρεπερτόριό της τραγούδια, μεταξύ άλλων,
των Beatles, των Rolling Stones, του Leonard Cohen, του Paul Simon και, φυσικά, του Bob Dylan. Μάλιστα, ήταν από τους πρώτους που ερμήνευσαν Bob Dylan, βοηθώντας τον έτσι να γίνει ευρύτερα γνωστός. Διότι, όταν ο Dylan κυκλοφόρησε τοπρώτο του προσωπικό άλμπουμ, η Joan Baez είχε ήδη κυκλοφορήσει τρία «χρυσά» LP! Στη συνέχεια, και για δύο χρόνια περίπου, η Baez με τον Dylan έγιναν ντουέτο, στη σκηνή και στη ζωή, αναδεικνύοντας τη φολκ μουσική και το τραγούδι
διαμαρτυρίας σε πρωταγωνιστές της μουσικής σκηνής των 60s. Η σχέση των δύο έχει αποτυπωθεί, με πολλή ευαισθησία, στο τραγούδι “Diamonds and Rust”.Moby Grape: Κανένα άλλο δημοφιλές ροκ συγκρότημα της εποχής του, πόσο μάλλον η σκηνή του Σαν Φρανσίσκο, δεν είχε πέντε τραγουδιστές-τραγουδοποιούς στις τάξεις του. Το συγκρότημα κυκλοφόρησε τέσσερα άλμπουμ στη δεκαετία του '60 προτού διαλυθεί το 1971 κι επανέλθει το 1984. Μπορεί ποτέ να μην πήραν τη δημοσιότητα των Jefferson Airplaen ή Grateful Dead (στην Αμερική) αλλά ο ρόλος που έπαιξαν στην εξέλιξη της μουσικής ήταν σημαντικός
Όπως διαβάσατε στην εισαγωγή, τη δεκαετία του αναπτύχθηκαν πολλά μουσικά είδη κι ένα από αυτά ήταν αυτό των τροβαδούρων. Θα ήταν λοιπόν αδικία να μην τούς αναφερόρουμε, αφού με τους στίχους και τα ποιήματά τους, μετέφεραν στην αμερικάνικη νεολαία, τα μηνύματά τους, ειδικά την 7ετία 1965-1972, που κορυφώθηκε το κίνημα των Hippies, η αντίδραση στον πόλεμο του Βιετνάμ αλλά και η παθητική αντίσταση (ιδεολογία της μη βίας). Οι David Ackles, David Blue, Tim Buckley, Tim Hardin, Fred Neil, Phil Ochs, Tom Rapp, Tim Rose και Tom Rush, μπορεί να μην γνώρισαν επιτυχία, άφησαν πίσω τους όμως σημαντικά τραγούδια, που ακόμα και σήμερα ακούγονται επίκαιρα. Και σε αυτούς δίπλα, να προσθέσουμε τον Scott McKenzie, που με τη σύνθεση του John Phillips (μέλος των The Mamas & the Papas) "San Francisco (Be Sure To Wear Some Flowers In Your Hair)" Νο. 4 Η.Π.Α., Νο. 2, Νο. 1 Ηνωμένο Βασίλειο, έμεινε στην αιωνιότητα.
σημαντικές επιτυχίες τους τα You’ve Made Me So Very Happy (1967), And When
I Die (1968) και Spinning Wheel(1969). Από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν οι Canned Heat, το 1966, ξεχώρισαν αμέσως για τη βαθιά γνώση και αγάπη που είχαν για τα blues. Οι συναυλίες τους έμειναν
ιστορικές, λόγω των μακρόσυρτων ψυχεδελικών σόλο, με τα οποία διάνθιζαν τα τραγούδια τους, καθιστώντας τους έτσι τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους του χίπικου κινήματος. Τρεις μεγάλες τους επιτυχίες, τα Going Up the Country, On the Road Again και Lets Work Together, όπως και οι αλησμόνητες εμφανίσεις τους στα φεστιβάλ του Monterey (1967) και του Woodstock (1969), τουςέχουν κατατάξει στη χορεία των αρχαγγέλων του blues rock.
Οι Creedence Clearwater Revival, παρότι γέννημα θρέμμα Καλιφορνέζοι, καθιέρωσαν το ‘swamp rock’, ένα είδος rock με βαθιές επιρροές από την μουσική του bayou, δηλαδή της βαλτώδους περιοχής στο Δέλτα του Μισισιπή. Οι Creedence θα μπορούσαν, εξίσου καλά, να θεωρηθούν είτε συγκρότημα των 60s είτε των 70s, αφού η ακμή τους συμπίπτει με το μεταίχμιο των δύο δεκαετιών, και συγκεκριμένα από το 1969 ως το 1971, οπότε κυκλοφόρησαν πέντε Top 10 άλμπουμ και δεκατρία
Top 10 single στο US Chart!!! Όμως, το ύφος των τραγουδιών τους, το απέριττο παίξιμό τους, η σημασία των μηνυμάτων τους και η αλησμόνητη παρουσία τους στο Woodstock, το 1969, όχι απλώς τους κατατάσσει αυτοδίκαια στα 60s, αλλά τους έχει αναγορεύσει σε γκρουπ ορόσημο της δεκαετίας.
Το 1968, τρεις εξαιρετικοί τραγουδοποιοί, οι Αμερικανοί David Crosby (προερχόμενος από τους Byrds) και Stephen Stills (από τους Buffalo Springfield) και ο Εγγλέζος Graham Nash (προερχόμενος από τους Hollies) σχημάτισαν ένα super group της φολκ μουσικής, τους περίφημους Crosby, Stills & Nash. Ένα χρόνο αργότερα, και ενώ είχε μεσολαβήσει η κυκλοφορία του πολύ επιτυχημένου
ομώνυμου άλμπουμ τους, συμπεριέλαβαν στο σχήμα τους έναν ακόμα μύθο της φολκ, τον Καναδό Neil Young (προερχόμενο επίσης από τους Buffalo Springfield), για να αποτελέσουν μαζί του τους ασυναγώνιστους Crosby, Stills, Nash & Young, το πιο εμβληματικό folk rock group των 60s. Κορυφαίες στιγμές του συγκροτήματος, η εμφάνισή τους στο Woodstock, η ερμηνεία του τραγουδιού των τίτλων της ταινίας- ντοκιμαντέρ για το ιστορικό φεστιβάλ (σύνθεση της Joni Mitchell) και η ηχογράφησητου άλμπουμ Déjà Vu, το οποίο κυκλοφόρησε το 1970.
Ο Bob Dylan έκανε για πρώτη φορά αισθητή την παρουσία του στη σκηνή της Νέας Υόρκης το 1962, παρουσιάζοντας το πρώτο του άλμπουμ, που περιείχε διασκευές φολκ τραγουδιών. Ήταν όμως το δεύτερο άλμπουμ του, το The Freewheelin του Bob Dylan, που βγήκε ένα χρόνο αργότερα και περιείχε δικές του συνθέσεις, αυτό που τάραξε για τα καλά τα νερά της φολκ. Με τραγούδια, όπως Blowin in the Wind, Α Hard Rain Gonna Fall, Don’t Think Twice, It’s All Right, ο Dylan άγγιξε θέματα-ταμπού, όπως τα κοινωνικά δικαιώματα και ο πόλεμος του Βιετνάμ, και έδωσε ιδέες και επιχειρήματα στη νεολαία, που, εκείνο τον καιρό, επαναστατούσε κατά του παρεμβατικού κατεστημένου. Μέσα από τα τραγούδια του και τους πρωτοποριακούς στίχους του, ο Bob Dylan άσκησε θαρραλέα κριτική των τότε
πεποιθήσεων της αμερικάνικης κοινωνίας, απευθυνόμενος στα «πιστεύω» και τα συναισθήματα των απλών ανθρώπων και όχι συμπαγών κοινωνικών ομάδων, αναγορευόμενος έτσι σε ανεπίσημο εκπρόσωπο της αντικουλτούρας του ’60. Όντας ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα, δεν αρκέστηκε στις δάφνες του ως του πιο δημοφιλή και εκφραστικού τροβαδούρου της εποχής του: Το 1965 συνταράσσει την φολκ σκηνή, βάζοντας ηλεκτρικά όργανα στα τραγούδια του! Μέσα απ’ αυτή την τολμηρή πρωτοβουλία, προκύπτουν τρία άλμπουμ σταθμοί: Bringing It All Back Home (1965), Highway 61 Revisited(1965) και Blonde on Blonde (1966). Και, από κει και πέρα, δεν σταμάτησε να πρωτοτυπεί, δημιουργώντας διαρκώς νέα πρότυπα. Αδιαφορώντας για τις μέχρι τότε συνήθειες, παρουσιάζει ένα εξάλεπτο (!) Like a Rolling Stone (1965), το οποίο -παρά την ασυνήθιστη διάρκειά του, πήγε Νο 2 στα US Charts. Σήμερα, το τραγούδι αυτό καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον κατάλογο The 500 Greatest Songs of All Time, του περιοδικού Rolling Stone. Στα 60 (τόσα) χρόνια της καριέρας του, ο Dylan έχει λάβει αμέτρητες διακρίσεις, με κορυφαία την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 2016. Αν θα έπρεπε πάντως, στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου, να τονίσουμε τον ρόλο του στα 60s, θα λέγαμε,
ότι η μεγαλύτερή του συνεισφορά, ήταν ότι κατάφερε να αναδείξει τα καλύτερα στοιχεία του φολκ, και να τα ταιριάξει με την ποπ και ροκ μουσική, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον στίχο, επηρεάζοντας, έτσι, και τους άλλους γίγαντες της εποχής -τους Beatles- προς αυτή την κατεύθυνση.
Παρόλο που οι Grateful Dead παρέμειναν στη rock σκηνή για τριάντα χρόνια, δεν ξέφυγαν ποτέ από την επιρροή της αντικουλτούρας του Σαν Φρανσίσκο, της δεκαετίας του ’60. Κάτω από την «μπαγκέτα» του αρχηγού τους και κιθαρίστα τους Jerry Garcia, το γκρουπ έγινε γνωστό για τα ατέρμονα live shows, που οφείλονταν κυρίως στο εντυπωσιακό τζαμάρισμα επί σκηνής, που όχι απλώς τους έκανε μοναδικούς, αλλά και δημιούργησε μια ομάδα φανατικών οπαδών τους, που
αυτοαποκαλούνταν “deadheads”. Τα 4 άλμπουμ που κυκλοφόρησαν από το 1967 έως το 1969, αποτελούν ένα επαρκέστατο δείγμα της μουσικής τους, που ήταν ένα κράμα blues, country και ψυχεδέλειας.
από το Τέξας, μια πολιτεία που δεν φημιζόταν για την αγάπη της για το blues! Έτσι η Janis (όπως και τόσοι άλλοι σύγχρονοί της) κατέφυγε στο φιλελεύθερο Σαν Φρανσίσκο, το 1966, όπου έγινε η τραγουδίστρια των Big Brother and the Holding Company, με τους οποίους έκανε τη μνημειώδη εμφάνιση στο Monterey (1967) και ηχογράφησε το άλμπουμ Cheaper Thrills (1968), που πήγε Νο 1 στις ΗΠΑ. Λίγο αργότερα, εγκατέλειψε τους Big Brother and the Holding Company και σχημάτισε
τους Kozmic Blues Band, με τους οποίους εμφανίστηκε στο Woodstock. Η Janis Joplin πέθανε ένα χρόνο αργότερα, σε ηλικία 27 χρονών, από κατάχρηση ναρκωτικών. Το καλύτερο άλμπουμ της, με τίτλο Pearl (που ήταν το χαϊδευτικό της), κυκλοφόρησε μετά θάνατον, το 1971.
Είναι αλήθεια, ότι όταν ακούμε το όνομα Neil Diamond, ο νους μας πηγαίνει
αυτομάτως στον τρυφερό τροβαδούρο της δεκαετίας του ’70, που μεγαλούργησε
στο Λος Άντζελες, με επιτυχίες όπως το “I Am I Said”, “Song Sung Blue”, “Cracklin’
Rosie” και τόσες άλλες. Κι όμως, δεν είναι μόνο αυτό! Πριν μετακομίσει στο Λος
Άντζελες, το 1969, ο Neil Diamond είχε μια πολύ σημαντική παρουσία στη μουσική
σκηνή της Νέας Υόρκης, είτε γράφοντας τραγούδια για άλλους καλλιτέχνες, όπως τo
“I’m a Believer” (1967) για τους Monkees ή το “Kentucky Woman” (1968) για τους Τιτανοτεράστιους, είτε ερμηνεύοντας ο ίδιος κάποιες αθάνατες συνθέσεις του,πως τα Solitary Man (1966), Girl, You’ll Be a Woman Soon (1967) και το Sweet Caroline (1969). Την ίδια εποχή, εμφανιζόταν ως support σε συναυλίες συγκροτημάτων του British Invasion, όπως οι Who και οι Herman’s Hermits. Έχει
πουλήσει πάνω από 130 εκατομμύρια δίσκους και θεωρείται ένας από τους πιο
επιτυχημένους μουσικούς στην Ιστορία.
Βέρος Τεξανός ο Roy Orbison, ξεκίνησε ως τραγουδιστής rockabilly και country-western, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Όμως, το μεγάλο του ταλέντο στη σύνθεση, όπωςκαι η τόσο χαρακτηριστική φωνή του (με τις ψηλές οκτάβες), τον έκαναν σύντομανα ξεχωρίσει: Από το 1960 ως το 1966, 22 τραγούδια του μπήκαν στο Top 40, μεταξύ των οποίων τα πασίγνωστα Only the Lonely (1960),Crying (1961) και
βεβαίως το διάσημο Oh, Pretty Woman (1964). Ο Roy Orbison πρόλαβε να ζήσει μια δεύτερη εποχή δημοφιλίας το 1988, όταν εντάχθηκε στους Travelling Wilburys των George Harrison, Bob Dylan, Tom Petty και Jeff Lynne.Πέθανε τον Δεκέμβριο του 1988, σε ηλικία 52 ετών, μόλις έναν μήνα πριν κυκλοφορήσει η μεγάλη του επιτυχία “You Got It”. Οι Peter, Paul and Mary είναι ένα εξαιρετικό φωνητικό τρίο, που σχηματίστηκε στη Νέα Υόρκη το 1961, ως προϊόν του πρωτοφανούς κύματος αναγέννησης της μουσικής φολκ, που προξένησε ο Bob Dylan. Τα μέλη του ήταν ο τενόρος Peter Yarrow, ο βαρύτονος Paul Stookey και η κοντράλτο Mary Travers. Έγιναν πολύ δημοφιλείς κατά τη δεκαετία του ’60, κυρίως διασκευάζοντας τραγούδια του Bob Dylan ή και άλλων μεγάλων της φολκ (όπως ο John Denver). Οι πιο εμπορικές διασκευές τους περιλαμβάνουν το “Blowin’ in the Wind”, το “Leaving on a Jet Plane” και το “500 Miles”, που εμείς το μάθαμε από τους Hooters, το 1989. Ο τραγουδιστής/τραγουδοποιός Gene Pitney (1940-2006) άφησε έντονη τη σφραγίδα του κατά τη δεκαετία του ’60, γράφοντας και ερμηνεύοντας τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού: Στις ΗΠΑ, 16 τραγούδια του πήγαν top 40, τέσσερα απ’ αυτά top 10, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία είχε 22 top 40, εκ των οποίων 11 top 10! Μιλάμε για τραγούδια που άφησαν εποχή, όπως π.χ. το Town Without Pity (1961), το(The Man Who Shot) Liberty Valance (1962), τοTwenty Four Hours from Tulsa(1963), τοIt Hurts to Be in Love (1964) και το Something’s Gotten Hold of My Heart (1967). Παρατηρώντας ότι, τελικά, η επιτυχία του Pitney στη Μεγάλη Βρετανία ήταν σημαντικότερη, αλλά και μεγαλύτερης διάρκειας απ’ ότι στην Αμερική, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πέτυχε ένα American invasion, μια καλλιτεχνική εισβολή δηλαδή από την Αμερική προςτην Ευρώπη!
Οι Paul Simon και Art Garfunkel κυκλοφόρησαν το σημαντικότερο άλμπουμ τους, το
Bridge Over Troubled Water το 1970, αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι συγκαταλέγονται στα πιο εμβληματικά σχήματα της δεκαετίας του ’60. Το ανεπανάληπτο αυτό φωνητικό ντουέτο, που ακολούθησε στην αρχή τα βήματα των Everly Brothers (οι οποίοι έλαμψαν στη δεκαετία του ’50), διεύρυνε τους ορίζοντες της φολκ μουσικής και κατάφερε να αποταθεί σε ένα μεγαλύτερο ποπ-ροκ
ακροατήριο. Η αρχή έγινε με το “The Sound of Silence” (1964), για να ακολουθήσουν κομψοτεχνήματα, όπως το “Homeward Bound”, το “America”, το “Mrs. Robinson” και το “For Emily”, που ήταν ήδη αρκετά για να κατατάξουν τον Paul Simon στους πολύ μεγάλους συνθέτες των ‘60s, δίπλα στον Bob Dylan καιστους Lennon-McCartney.
Η Nancy Sinatra είναι κόρη του μυθικού Frank Sinatra, δεν είναι όμως αυτός ο μόνος λόγος της επιτυχίας της. Κάθε άλλο! Η Nancy διέθετε όλο το πακέτο: Εμφάνιση μοντέλου, φωνή βαθιά και απέριττη, σκηνική παρουσία, υποκριτικό ταλέντο και, πάνω απ’ όλα, έναν σπουδαίο παραγωγό, τον Lee Hazlewood, ο οποίος πίστεψε σ’ αυτήν και ηχογράφησε μαζί της αλλεπάλληλες επιτυχίες, με πρώτη και καλύτερη το κλασικό These Boots Are Made for Walkin; (1965). Στο διάστημα 1966-1968, κυκλοφορούν άλλα δέκα top 40 τραγούδια της Nancy, όπως το “Sugar Town” (1966), το “Summer Wine” (1966), το “Something Stupid” (ντουέτο με τον πατέρα της, 1967) και το «You Only Live Twice”, το τραγούδι της ομώνυμης ταινίας του James Bond (1967).
Tο πρώτο που πρέπει να τονίσουμε για τους Beach Boys είναι ότι ήταν το μόνο γκρουπ της δεκαετίας του ’60, που κυκλοφορούσε τη μία επιτυχία μετά την άλλη, τον καιρό που κανείς δεν είχε ακούσει ακόμα για την «Βρετανική εισβολή». Ιδρύθηκαν το 1961 στην Καλιφόρνια και τραγούδησαν για τις φημισμένες αμμουδιές του Ειρηνικού, για τα ηλιοκαμένα αγόρια και κορίτσια και για το surf και
τις ατέλειωτες διακοπές. Αποτέλεσαν έτσι τους σημαντικότερους εκφραστές του λεγόμενου surf rock. Υπήρξαν και άλλοι αξιόλογοι μουσικοί, που υπηρέτησαν αυτό το είδος, όπως οι Del-Tones, οι Jan & Dean, ή οι Ventures, κανείς όμως δεν έφτασε την ποιότητα και την εμπορικότητα των Beach Boys. Κι όταν, κάποια στιγμή, όλη αυτή η καλιφορνέζικη ανεμελιά άρχισε να κουράζει, οι Beach Boys (υπό την
καθοδήγηση του ηγέτη τους Brian Wilson) παρουσίασαν κάτι εντελώς διαφορετικό:το πρωτοποριακό Pet Sounds (1966), ένα άλμπουμ σταθμό στην ιστορία της ποπ μουσικής, με επαναστατική παραγωγή, που το ζήλεψαν ο Lennon και ο McCartney! Από το σημείο αυτό και μετά, το άστρο των Beach Boys αρχίζει να θαμπώνει, με σποραδικές αναλαμπές στις επόμενες δεκαετίες.
I like smoke and lightnin'Heavy metal thunderRacing with the windAnd the feeling that I'm under
όμως το μεγάλο Αμερικανοκαναδικό συγκρότημα, είναι ένα θεμελιώδη της ψυχεδελικής σκηνής, που με τα πρώτα 7(!) άλμπουμ του, άφησε πίσω εξαιρετικά δείγματα γραφής.
Οι Box Tops σχηματίστηκαν στο Memphis, Tennessee, το 1967. Η μουσική που
έπαιζαν ήταν ένα μείγμα soul, pop και rock, που το βάφτισαν τότε ‘blue-eyed soul’,
«λευκή soul» σαν να λέμε. Έγιναν γνωστοί κυρίως χάρη στην πασίγνωστη επιτυχία
τους “The Letter” (1967), αλλά και άλλες, μεγάλες -τότε- επιτυχίες, όπως «Cry Like a Baby» (1968), »Choo Choo Train» (1968) και «Soul Deep”(1969).
πλημμυρίδα folk-rock συγκροτημάτων, χάρη στη μεγάλη επιρροή που προξένησε ο
Bob Dylan, όπως και το ‘British Invasion’. Οι Byrds ξεχώρισαν αμέσως, γιατί κατάφεραν να συνδυάσουν όλα αυτά: Είχαν τη μελωδικότητα των Beatles, το ύφος
του Bob Dylan, τη χαλαρότητα της ψυχεδέλειας και το ηχόχρωμα της country. Και όλα αυτά τονισμένα από την υπέροχη φωνή του David Crosby (μετέπειτα Crosby, Stills, Nash & Young) και την χαρακτηριστική 12χορδη Rickenbacker του Roger
McGuinn, με αποτέλεσμα να αναδειχτούν τελικά οι Byrds σε γκρουπ-μοντέλο του folk-rock. Αξέχαστη θα μείνει η μεγάλη τους επιτυχία “Turn! Turn! Turn!” (1965), όπως και η υπέροχη εκτέλεση του “Mr. Tambourine Man” (1965) του Bob Dylan.
Όταν αναφερόμαστε στους Doors, το μυαλό μας πηγαίνει στον χαρισματικό Jim Morisson, τον εκφραστικό τραγουδιστή, τον ευαίσθητο ποιητή, το είδωλο της νεολαίας, τον αυθεντικό εκπρόσωπο της αντικουλτούρας των 60s. Και είναι φυσικό, αν αναλογιστούμε τη μοναδικότητα αυτού του καλλιτέχνη, που έφυγε πρόωρα, το 1971, σε ηλικία 27 ετών. Από την άλλη όμως, είναι κρίμα αυτό, γιατί υποτιμούμε (για να μην πω αγνοούμε) τους άξιους συνταξιδιώτες του στην μεγαλειώδη πορεία του: τον οργανίστα και συνθέτη Ray Manzarek, που έμεινε στην Ιστορία με το Vox Continental αρμόνιο που έπαιζε, όπως και με το Fender Rhodes keyboard bass, τον bluesy κιθαρίστα Robby Krieger, ο οποίος έχει συνυπογράψει κάποιες από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους, και τον jazzy drummer John Densmore, που όλοι μαζί δημιούργησαν αυτό το ιδιαίτερο ηχόχρωμα των Doors, χάρη στο οποίο τους
βάφτισαν «βασιλιάδες του acid rock». Μέσα στη δεκαετία του ’60, πρόλαβαν και κυκλοφόρησαν 4 εμβληματικά άλμπουμ, με πιο σημαντικό βεβαίως το πρώτο τους. Τρία χρόνια διήρκεσε, όλα κι όλα, η φαντασμαγορική πορεία των Lovin’ Spoonful: από το 1965 ως το 1968. Και τι δεν έκαναν όμως μέσα σε τρία χρόνια! Επτά απανωτά σινγκλ τους πήγαν Top 10, εκ των οποίων το “Summer In The City” (1966) έφτασε ως το Νο 1, ενώ το “Daydream” (1966) και το “Did You Ever Have To Make
Up Your Mind” σταμάτησαν στο Νο2. Υπήρξαν η πιο επιτυχημένη αμερικάνικη μπάντα, την εποχή που οι Beatles σάρωναν τα πάντα. Και αυτό, χάρη στον ιδρυτή τους και βασικό συνθέτη τους, τον John Sebastian, ο οποίος, παρότι γέννημα- θρέμμα της φολκ σκηνής της Νέας Υόρκης, κατόρθωσε να δώσει ένα πιο πρόσχαρο και ξένοιαστο ύφος στα τραγούδια τους.
Η τριετία 1965-1968 συμπίπτει με το απόγειο μιας από τις δημοφιλέστερες μπάντες της δεκαετίας του ’60, των Mamas & Papas, οι οποίοι ιδρύθηκαν στη Νέα Υόρκη το1964, αποτέλεσαν όμως ορόσημο για τη ποπ σκηνή της Νότιας Καλιφόρνιας, μέσα από την οποία αναδείχθηκε το κίνημα των hippies. Ήταν ένα τετραμελές φωνητικόγκρουπ, με δύο ανδρικές φωνές, τον John Philips και τον Denny Doherty, και δύο γυναικείες, την Michelle Philips και την ασυναγώνιστη Cass Eliot (πιο γνωστή ως Mama Cass). Έχοντας ηχογραφήσει κάποια από τα πιο εμβληματικά τραγούδια των 60s, όπως τα California Dreamin(1965), Monday, Monday (1966), Dedicated to the One I Love (1967) και “Dream a Little Dream of Me” (1968), και έχοντας πουλήσει κάπου 40 εκατομμύρια δίσκους, συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα
αμερικάνικα γκρουπ.
Οι Righteous Brothers είναι ένα φωνητικό ντουέτο, αποτελούμενο από τους Bill Medley και Bobby Hatfield, που σχηματίστηκε στο Λος Άντζελες, το 1963. Έναν χρόνο αργότερα, ηχογράφησαν τη μεγαλύτερή τους επιτυχία, το You’ve Lost That Lovin Feelin, με παραγωγό τον Phil Spector. Το τραγούδι πήγε Νο 1 τον Φεβρουάριο του 1965. Αποτελεί τραγούδι-σταθμό για την ποπ μουσική και θεωρείται το πιο χαρακτηριστικό δείγμα του ‘Wall of Sound’ του Spector. Είναι το τραγούδι με το μεγαλύτερο airplay του 20 ου αιώνα! Παρόλο όμως που ξεκίνησαν την καριέρα τους με αυτό το τραγούδι-κολοσσό, οι Righteous Brothers κατόρθωσαν να κάνουν πολλές ακόμα επιτυχίες, όπως το “Unchained Melody” (1965) και το You’re My) Soul and Inspiration; (1966). Το 1968 διαλύθηκαν, για να επανενωθούν το 1976, δημιουργώντας ένα νέο κύμα επιτυχιών.
Οι Velvet Underground ιδρύθηκαν στη Νέα Υόρκη το 1964 και έως το 1970 ήταν ιδιαίτερα παραγωγικοί, ηχογραφώντας τέσσερα εμβληματικά άλμπουμ: Το διάσημο The Velvet Underground & Nico (1967), το White Light/White Heat (1968), το The Velvet Underground (1969) και το Loaded (1970). Κι όμως, κανένα από αυτά δεν είχε την υποδοχή και την αναγνώριση που είχαν αργότερα, τότε που έγινε πια ξεκάθαρο ότι χωρίς τους Velvet Underground, η εξέλιξη της punk και του new wave
θα ήταν εντελώς διαφορετική. Στην εποχή τους όμως, η αντισυμβατική θεώρησή τους, τόσο στιχουργικά, όσο και μελωδικά, μπορεί να ξένισαν τους σύγχρονούς τους, όμως ενστάλαξαν -για πρώτη φορά- στοιχεία της avant-garde και της beatnik κουλτούρας στο rock ‘n’ roll. Σε όλη αυτή την τολμηρή, νεωτεριστική πορεία, είχαν συμπαραστάτη τους τον Andy Warhol, ο οποίος είχε αναλάβει το μανατζάρισμά τους και φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του πρώτου τους άλμπουμ (την περίφημη μπανάνα).
Οι Ventures είναι ένα τετραμελές ορχηστρικό γκρουπ, που σχηματίστηκε στην πολιτεία της Washington, το 1958 και έκανε την πρώτη μεγάλη επιτυχία το 1960 με μια διασκευή του “Walk, Don’t Run”, ενός jazzy κομματιού του 1954. Σήμερα, η εκτέλεση των Ventures θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά κιθαριστικά κομμάτια όλων των εποχών. Ένα άλλο σημείο καμπής για τους Ventures είναι η χρονιά 1968, όπου σημειώνουν μια ακόμα μεγάλη εμπορική επιτυχία με τη διασκευή τους στο
μουσικό θέμα του serial “Hawaii 5-0”. Κατά μία περίεργη σύμπτωση, οι δύο αυτές επιτυχίες των Ventures σηματοδοτούν, αντιστοίχως, την αρχή και το τέλος της εποχής του surf rock. Οι Ventures, μαζί με τους Εγγλέζους Shadows, είναι τα πιο επιτυχημένα ορχηστρικά γκρουπ στην ιστορία της ποπ.
Την άλλη Κυριακή: 35 άλμπουμ που κυκλοφόρησαν μετά το θάνατο του καλλιτέχνη και πρέπει να ακούσετε .
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ
Δημοσίευση σχολίου