Το “Bad Moon Rising” (1969) είναι το τρίτο hit single των Creedence Clearwater Revival, μετά το “Suzie Q” (1968) και το “Proud Mary” (1969). Ήταν το τραγούδι, που εδραίωσε την παρουσία των Creedence στη rock σκηνή και τους καθιέρωσε σαν το πιο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της country rock. «Ήταν μια επιτυχία, που όφειλε να έρθει γρήγορα», λέει ο John Fogerty. «Τις μέρες εκείνες, στις αρχές του 1969, ήμασταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Είχαμε μόλις κυκλοφορήσει το “Proud Mary”, ξεπερνώντας έτσι το σκόπελο του “one hit wonder”, αυτό όμως δεν ήταν αρκετό. Εγώ είχα την διαρκή αγωνία ότι σύντομα θα τρώγαμε τα μούτρα μας! Έπρεπε να γράψουμε ένα καινούργιο hit, πριν σταματήσουν τα ραδιόφωνα να παίζουν το “Proud Mary”. Έτσι ήταν τότε! Αν ήθελες να διακριθείς, θα έπρεπε να κυκλοφορείς ένα νέο single κάθε λίγες βδομάδες».
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ "BAD MOON RISING"
Κι έτσι, ο John Fogerty, κλείνοντας τ’ αυτιά στις Σειρήνες του πλούτου και της αναγνωρισιμότητας που απολάμβανε τότε το γκρουπ, χάρη στην επιτυχία του “Proud Mary”, συγκεντρώθηκε στη δημιουργία του επόμενου single. Στην αρχή, ως συνήθως, του βγήκε το riff και, μέσα απ’ αυτό, άρχισε να σχηματοποιείται το μοτίβο. Καθώς έπαιζε τα ακόρντα στην κιθάρα του, διαπίστωσε ότι η φράση ‘bad moon rising’ έδενε τέλεια στα μέτρα της μελωδίας. Τώρα, πώς του ήρθε η φράση ‘bad moon rising’, θα ρωτήσετε. «Είχα ένα σημειωματάριο», μας εξηγεί ο Fogerty, «στο οποίο κατέγραφα, ήδη από το 1967, κάθε φράση που μου φαινόταν σαν ένας καλός τίτλος για τραγούδι. Όταν σημείωσα το ‘bad moon rising’, στ’ αλήθεια δεν ήξερα πού το είχα ακούσει, ούτε τι σήμαινε. Μου άρεσε απλώς ο τρόπος που ηχούσε». Δεν ήταν όμως έτσι ακριβώς. Συνεχίζοντας την αφήγησή του, ο Fogerty θυμάται ότι είχε δει παλιότερα ένα έργο του 1941, που λεγόταν ‘The Devil and Daniel Webster’, το οποίο τον είχε εντυπωσιάσει! «Ήταν απ’ τα κλασικά film noir, με όλες εκείνες τις ανατριχιαστικές σκηνές. Το θέμα του έργου ήταν η γνωστή ιστορία του ανθρώπου που πουλάει την ψυχή του στον διάβολο, με αμφίβολα ανταλλάγματα. Η σκηνή που μου είχε μείνει, ήταν εκεί που σηκώνεται ένας καταστροφικός ανεμοστρόβιλος και βλέπεις έπιπλα, δέντρα, σπίτια, να τα παίρνει ο αέρας παραμάζωμα. Όλο αυτό το θέαμα κόλλησε στο μυαλό μου και αποτέλεσε τον σπόρο για τους στίχους του τραγουδιού». Έτσι εξηγούνται, προφανώς, κάποιοι πολύ ζοφεροί στίχοι, όπως ‘I know the end is coming soon’, ή ‘Hope you're quite prepared to die’. Ο John Fogerty ξεκινάει με την ανατολή ενός ‘κακού φεγγαριού’ (bad moon rising) και φτάνει σεσκηνές Αποκαλύψεως! Για του λόγου το αληθές, ιδού οι πλήρεις στίχοι:
I see trouble on the way
I see earthquakes and lightnin'
I see bad times today
Don't go around tonight
Well it's bound to take your life
There's a bad moon on the rise
I hear hurricanes a-blowin'
I know the end is comin' soon
I fear rivers over flowin'
I hear the voice of rage and ruin
Don't go around tonight
Well it's bound to take your life
There's a bad moon on the rise, alright
Hope you got your things together
Hope you are quite prepared to die
Looks like we're in for nasty weather
One eye is taken for an eye
Well don't go around tonight
Well it's bound to take your life
There's a bad moon on the rise
Πώς γίνεται όμως, μια τόσο χαρούμενη μελωδία να συνδυάζεται μ’ αυτούς τους κακορίζικους στίχους; Ο Fogerty έχει παραδεχτεί αυτή την προφανή αντίφαση, αλλά δεν την έχει εξηγήσει. Ποιος ξέρει; Ίσως να ήθελε να σατιρίσει τους δεισιδαίμονες και τους καταστροφολάγνους. Ίσως, πάλι, ήθελε να μας προειδοποιήσει για την καταστροφή του κλίματος. «Δεν νομίζω ότι περιγράφω το τέλος του κόσμου», λέει ο Fogerty, «οι στίχοι έχουν μεταφορική σημασία, δεν μιλάνε για τον καιρό. Μιλάνε για τις θυελλώδεις εξελίξεις της εποχής: Ο Martin Luther King δολοφονήθηκε (Σ.Σ. 1968), ο Robert Kennedy δολοφονήθηκε (Σ.Σ. επίσης 1968), μπαίναμε σε μεγάλη ταραχή».
ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΣΕΛΗΝΩΣΗΣ
Μόλις παρουσίασε το κομμάτι στα υπόλοιπα μέλη της μπάντας, εκείνοι ενθουσιάστηκαν! Έπεσαν με τα μούτρα στις πρόβες, τόσο που, όταν μπήκαν στο στούντιο, ολοκλήρωσαν την ηχογράφηση με την πρώτη! Ο μόνος που δεν ήταν τόσο ευχαριστημένος, ήταν ο ίδιος ο John Fogerty! «Δεν ένιωθα ότι κατόρθωσα να σταθώ στο ύψος του ‘Proud Mary’», έλεγε, «δεν είχα γράψει παρά ένα απλό rock ‘n’ roll, ενώ το 'Proud Mary’ αναφερόταν άμεσα στην αμερικάνικη παράδοση».
Τέλος πάντων, σεβαστή βεβαίως η γνώμη του John Fogerty, καθόλου σύμφωνη όμως με τη γνώμη του κόσμου: Το σινγκλάκι, έχοντας ως flip side το ‘Lodi’, χτύπησε Νο 1 στη Μεγάλη Βρετανία και Νο 2 στις ΗΠΑ (στη θέση 1 ήταν θρονιασμένο το μουσικό θέμα του φιλμ ‘Ρωμαίος και Ιουλιέττα’), ενώ ταυτόχρονα αποτέλεσε και το “turbo charger” για τις πωλήσεις του άλμπουμ ‘Green River’, που το περιείχε. Έτυχε μάλιστα, η άνοδός του στα charts, να συμπέσει με την προσσελήνωση του Apollo 11 στις 20-7-1969, πράγμα που του έδωσε επιπλέον ώθηση, αφού ο τίτλος του είχε σχέση με το φεγγάρι (κι ας ήταν «κακό» φεγγάρι).
ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΧΟΝΟΙΑ
Δεν χωράει σήμερα καμιά αμφιβολία, ότι το τραγούδι αυτό δημιούργησε το brand name “Creedence Clearwater Revival”. Δεν χωράει όμως, επίσης, καμιά αμφιβολία ότι η τεράστια αυτή επιτυχία προκάλεσε και την έναρξη των διενέξεων μεταξύ των μελών του γκρουπ, οι οποίες κατέληξαν στη διάλυσή τους το 1972. «Δεν ξέρω αν έφταιξε το τραγούδι», λέει ο John Fogerty, «αλλά η επιτυχία του σίγουρα προξένησε μια τάση παρακμής. Δεν το λέω με πίκρα, συμβαίνει συχνά να έχεις όλη αυτή την επιτυχία, να σε θεωρεί ο κόσμος την Νο 1 rock μπάντα και αυτό να σε κάνει να πιστέψεις ότι μπορείς να κάνεις ό,τι σου κατέβει και να γίνει επιτυχία. Είναι μια παγίδα, στην οποία πολλοί πέφτουν μέσα».
ΔΙΑΣΚΕΥΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Το τραγούδι αγαπήθηκε πολύ! Υπάρχουν τουλάχιστον 20 ηχογραφημένες διασκευές του, από καλλιτέχνες όπως οι Bruce Springsteen, Bo Diddley, Jerry Lee Lewis, Emmylou Harris, The Reels, The Meteors, Thea Gilmore, Ann Wilson with Gretchen Wilson, Nirvana, Ventures, αλλά -πάνω απ’ όλους- από την ίδια την κυρία “Suzie Q”, επίσης γνωστή ως Suzi Quatro Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης, πολύ συχνά, σε ταινίες, σε τηλεοπτικές σειρές, αλλά και σε διαφημίσεις. «Δεν ήθελα να σέρνεται το τραγούδι σε κάθε είδους διαφήμιση ή σε διάφορες ταινίες», διευκρινίζει ο John Fogerty, «αλλά δεν είχα νομική θωράκιση για να το εμποδίσω. Το έβρισκες παντού! Κι αν τύχαινε να το ακούσεις σε κάποια καλή ταινία, όπως π.χ. ‘An American Werewolf In London’, που ήταν πολύ καλή ταινία, θα το έβρισκες και σε άλλες 10 άθλιες ταινίες». Πάντως, ακόμα και σήμερα είναι αγαπητό το ‘Bad Moon Rising’! Παρόλο που οι καιροί έχουν αλλάξει τόσο δραστικά, το μήνυμα το τραγουδιού παραμένει επίκαιρο. Διότι η ανθρωπότητα βρίσκει πάντα τον τρόπο να φτάνει στο χείλος της καταστροφής. Και οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν κανονισμένες τις δουλειές τους, να μην έχουν εκκρεμότητες, να είναι προετοιμασμένοι να πεθάνουν, ώστε να μην τους καταδυναστεύει το άγχος για το αύριο. «Θα μπορούσα να το είχα γράψει χθες αυτό το τραγούδι», μας λέει ο Fogerty, «εξακολουθεί να απεικονίζει πιστά τον χαρακτήρα μου και τον τρόπο που ζω. Είμαι υπερήφανος για το ‘Bad Moon Rising’ και νιώθω ευγνώμων που, τόσα χρόνια αργότερα, ο κόσμος εξακολουθεί να το ευχαριστιέται και εγώ μπορώ ακόμα να το τραγουδώ».
ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ
Το ’Bad Moon Rising’, εκτός από την προσσελήνωση, ταυτίστηκε και με τον πόλεμο του Βιετνάμ, που τα χρόνια εκείνα είχε λάβει τέτοιες διαστάσεις, ώστε να κάνει την αμερικάνικη νεολαία να επαναστατήσει. Αυτή η εικόνα Αποκάλυψης, που έβγαινε μέσα από τις στίχους του τραγουδιού, ταυτιζόταν -φαίνεται- στο μυαλό των στρατευμένων με τις εφιαλτικές συνθήκες του πολέμου μέσα στη ζούγκλα. Ο John Fogerty διαφωνεί με αυτή την αντίληψη. Επιμένει ότι το ‘Bad Moon Rising’ δεν γράφτηκε για το Βιετνάμ, σε αντίθεση με άλλα τραγούδια των Creedence, όπως το ‘Fortunate Son’ ή το ’Run Through The Jungle’. Κι όμως! Κατά τη διάρκεια μιας φιλανθρωπικής εκδήλωσης στο Berkley, ένας βετεράνος του Βιετνάμ πλησίασε τον Fogerty και του είπε, ότι στη διμοιρία στην οποία ανήκε, πριν ξεκινήσουν οποιαδήποτε αποστολή, έβαζαν να παίξει στη διαπασών το ‘Bad Moon Rising’, όχι μόνο για να τους ανεβάσει το ηθικό, αλλά και για να ενσπείρουν φόβο στους εχθρούς!
ΜΙΑ ΑΣΤΕΙΑ ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ
Συμβαίνει συχνά, κυρίως στα rock τραγούδια, που -όσο νάναι- τραγουδιούνται από τους fans στα «κόκκινα», κάποιοι στίχοι τραγουδιών να παρανοούνται πλήρως, με πολύ αστεία αποτελέσματα. Η πιο αστεία -νομίζω- παρανόηση είναι αυτή του ‘Purple Haze’ του Jimi Hendrix, όπου ο κόσμος, αντί να τραγουδάει “Scuse me, while I kiss the sky”, τραγουδούσε “Scuse me, while I kiss THIS GUY”! Ε, και στο ‘Bad Moon Rising’ κάτι ανάλογο συνέβαινε: Αντί οι fans να τραγουδάνε “there’s a bad moon on the rise”, τραγουδούσαν “there’s a BATHROOM on the RIGHT”. Όταν το αντελήφθη αυτό ο John Fogerty, το βρήκε πολύ αστείο και άρχισε να το τραγουδάει στα live, χρησιμοποιώντας τους «πειραγμένους» στίχους. Αν είχε μάλιστα εντοπίσει και πού ακριβώς βρισκόταν η τουαλέτα στο venue, την έδειχνε κιόλας, προξενώντας πολλά γέλια! «Είναι μια υπέροχη παράδοση του rock ‘n’ roll αυτή η λάθος αντίληψη των στίχων», μας εξηγεί, «χωρίς καμία διάθεση λοιδορίας από τους ακροατές. Αυτό ακούν, αυτό τραγουδούν. Και είναι αλήθεια, ότι όταν το άκουσα κι εγώ στο ραδιόφωνο, στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξα. Οπότε, αποφάσισα να το λέω έτσι, για πλάκα! Δεν είμαι από τους τύπους που το παίζουν σοβαροί καλλιτέχνες. Εμένα μ’ αρέσει να το διασκεδάζω»!
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ SCOTTY MOORE
Παρόλο που με το ‘Bad Moon Rising’ δεν προέκυψε ποτέ κάποιο θέμα λογοκλοπής ή σκανδαλώδους μίμησης, όπως συχνά συνέβαινε τότε, ήρθε ο ίδιος ο Fogerty, στα απομνημονεύματά του, να εξομολογηθεί ότι είχε δανειστεί τα βασικά κιθαριστικά σχολιάκια από τον Scotty Moore, όπως τα έπαιζε στο τραγούδι του Elvis “I’m Left, You’re Right, She’s Gone”. O Fogerty, βεβαίως, τονίζει ότι δεν προσπάθησε ποτέ να το κρύψει αυτό. Αντίθετα, το τόνιζε δημοσίως, όποτε εύρισκε την ευκαιρία. Πάντως, σε κάποια απονομή βραβείων, το 1986, ο Scotty Moore άρπαξε τον Fogerty και, μισοαστεία – μισοσοβαρά, τον απείλησε: «Δωσ’ μου πίσω τα σχόλιά μου»!.
Με πολλές πληροφορίες από το “Classic Rock Magazine”.
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ
11/2/23
Δημοσίευση σχολίου