Το 7ο studio album των Beatles, το Revolver (1966), αποτελεί ορόσημο για την παγκόσμια μουσική. Το ευρύ φάσμα θεμάτων που θίγει και οι τολμηρές επιλογές στη σύνθεση και την ενορχήστρωση (με αποκορύφωμα το ‘Tomorrow Never Knows’), το καθιστούν μνημείο καινοτομίας και μοντερνισμού και το στρέφουν αυτομάτως σε ένα πιο «ψαγμένο» ακροατήριο. Είναι προφανές, ότι οι Beatles θα επεδίωκαν να κάνουν φανερή τη μεγάλη αυτή αλλαγή, ήδη από το εξώφυλλο: Θα έπρεπε κι αυτό να ξεφύγει από την «πεπατημένη» και να προετοιμάσει εξ αρχής το κοινό τους, για κάτι πιο πρωτοποριακό απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει. Έτσι, αποφάσισαν να μην ζητήσουν -αυτή τη φορά- από τον προσωπικό τους φωτογράφο Robert Freeman να επιμεληθεί το εξώφυλλο (όπως είχε κάνει στα 5 από τα 6 προηγούμενα άλμπουμ τους). Αντ’ αυτού, ζήτησαν τη βοήθεια του Γερμανού φίλου τους Klaus Voormann (Κλάους Φόορμαν).
Ο Voormann είχε γνωρίσει τους Beatles το 1960, όταν έπαιζαν στο Kaiserkeller, στο Αμβούργο. Εκείνος ήταν φοιτητής γραφιστικών τεχνών και είχε από τότε το όνειρο να σχεδιάσει ένα εξώφυλλο δίσκου. Μάλιστα, τους είχε παρουσιάσει, κάποια στιγμή, και ένα δείγμα της δουλειάς του. Προφανώς, οι Beatles το θυμήθηκαν αυτό κι αποφάσισαν να του αναθέσουν το νέο εξώφυλλο. «Ο Klaus ήταν εξαιρετικός καλλιτέχνης και πολύ καλός μας φίλος», διηγείτο αργότερα ο George Harrison. «Δεν θυμάμαι ποιος από εμάς είχε την ιδέα να αποταθούμε σ’ αυτόν, έκανε πάντως φοβερή δουλειά και το εξώφυλλό του έγινε κλασικό». Περίπου τα ίδια θυμάται και ο Paul McCartney: «Ο Klaus είναι πολύ καλός μας φίλος από την εποχή του Αμβούργου. Ξέραμε ότι είναι καλός στο σχέδιο και ότι σπούδαζε γραφιστικές τέχνες, οπότε θεωρήσαμε ότι θα ήταν ό,τι έπρεπε για το project μας. Του είπαμε λοιπόν: “Δεν έρχεσαι να μας σχεδιάσεις το νέο εξώφυλλο;” Και ήρθε. Και ήμασταν όλοι πολύ ευχαριστημένοι από το αποτέλεσμα. Μας άρεσε πολύ που έβγαιναν αυτά τα ανθρωπάκια από τα αυτιά μας! Μας άρεσε που το κολάζ ήταν σε μικρή κλίμακα, ενώ τα σκίτσα μας ήταν σε μεγάλη κλίμακα. Μας άρεσαν επίσης οι φωτογραφίες που χρησιμοποίησε, νιώσαμε όλοι μας πολύ κολακευμένοι». Ο ίδιος ο Voormann θυμάται ότι του τηλεφώνησε ο John Lennon, ο οποίος φρόντισε μάλιστα να του στείλει και κάποιες πρώτες ηχογραφήσεις των τραγουδιών, ώστε να μπει στο νόημα. Μόλις άκουσε αυτές τις ηχογραφήσεις, ο Voormann κατάλαβε ότι είχε δύσκολη δουλειά μπροστά του: «Δεν ήταν ακόμα στην τελική τους μορφή, αλλά το καταλάβαινες αμέσως ότι είχες να κάνεις με πολλά, υπέροχα τραγούδια», λέει ο Voormann σε μια συνέντευξή του στο Ultimate Classic Rock.
 |
| Το οπισθόφυλλο |
«Κι ανάμεσά τους το “Tomorrow Never Knows”, που ήταν τόσο προχωρημένο που δεν το περίμενα! Καθόμουν και άκουγα τα κομμάτια και ξαφνικά, άρχισα να διακρίνω τους ήχους των πουλιών που κελαηδούσαν και ταινίες να παίζουν στο ‘γρήγορο’ και ανάστροφες κιθάρες και υπέροχα σολαρίσματα, όλον αυτό τον χαμό. Ένιωθα μαγεμένος από το αποτέλεσμα! Και τότε ξαφνικά, σκέφτηκα: ‘Θεέ μου , τι θα πουν οι fans;’». Σ’ αυτή τη σκέψη επικεντρώθηκε, λοιπόν, ο Voormann για να σχεδιάσει το εξώφυλλό του. Θεώρησε ότι πρωταρχική αποστολή του ήταν να προϊδεάσει τους οπαδούς των Beatles ότι ο νέος δίσκος παρουσίαζε μεγάλες ηχητικές αποκλίσεις απ’ ό,τι είχαν μέχρι τώρα συνηθίσει: «Είχες, από τη μια μεριά, τους λάτρεις του ‘Love Me Do’ και του ‘I Wanna Hold Your Hand’ και όλων αυτών των τραγουδιών της πρώτης περιόδου των Beatles. Γι’ αυτούς, το ‘Tomorrow Never Knows’, ή ακόμα και το ‘Eleanor Rigby’, ήταν μεγάλο νεωτεριστικό βήμα. Κι απ’ την άλλη, είχες τους καινούργιους, πιο σοφιστικέ ακροατές. Πώς να συνδυάσεις τα δύο είδη;», θυμάται ο Voormann, στην ίδια συνέντευξη.
Η σκέψη αυτή οδήγησε τον Voormann μακριά από τη συνήθη λύση μιας απλής έγχρωμης φωτογραφίας του συγκροτήματος. Προτίμησε, αντί γι’ αυτό, ένα ασπρόμαυρο κολάζ, που θα ενσωμάτωνε όλων των ειδών τις φωτογραφίες. «Σκέφτηκα, ότι θα ήταν καλό να έχουμε πολλές φωτογραφίες», λέει ο Voormann, «οι fans πάντα θέλουν να βλέπουν πολλές φωτογραφίες. Αυτή ήταν η κεντρική ιδέα, να βρω όσο γίνεται περισσότερες στιγμές και εκφράσεις των τεσσάρων παιδιών». Γι’ αυτό το σκοπό, είχε ήδη στη διάθεσή του ένα μεγάλο αριθμό φωτογραφιών, που είχε τραβήξει ο Robert Freeman, έπεισε όμως τους Beatles να του στείλουν κι εκείνοι ό,τι διέθεταν. «Μίλησα μαζί τους και τους είπα ‘Εμπρός, πηγαίνετε σπίτι σας, ανοίξτε το συρτάρι σας, βγάλτε από κει όσες φωτογραφίες σας βρείτε και στείλτε τις σ’ εμένα’. Και μου είπαν ‘Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο, είναι απαίσιες φωτογραφίες’. Και τους είπα ‘Αυτό αφήστε το επάνω μου. Θα διαλέξω μόνο όσες είναι αστείες και ταιριάζουν με τον όλο σχεδιασμό’. Κι έτσι έκαναν! Μου έστειλαν έναν μεγάλο φάκελο, μέσα στον οποίο είχαν βάλει ένα σωρό φωτογραφίες τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, είχα μεγάλη ευχέρεια επιλογής».
Αυτό που ενοποιεί όλο αυτό το φωτογραφικό υλικό που βρίσκουμε στο κολάζ του Revolver, είναι τα μαλλιά των Beatles, που ξεχύνονται σαν δίνη πάνω στο εξώφυλλο, δημιουργώντας μια έντονη ψυχεδελική αίσθηση, ακόμη και στο μαυρόασπρο. «Είναι πολύ σημαντικό το θέμα των μαλλιών», λέει ο Voormann. «Είναι πολύ δύσκολο σήμερα, να κατανοήσει κανείς πόσο σημαντικό και πόσο εντυπωσιακό ήταν το ‘κούρεμα αλά Beatles’, που στη Γερμανία λεγόταν ‘Pilzkopf’ (ΣΣ: στην Αγγλία λεγόταν ‘mop top’). Σκέφτηκα, ότι τα μαλλιά των Beatles ήταν καλή ιδέα. Να βάλω, λοιπόν, μπόλικα μαλλιά».
Το εξώφυλλο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από όλους τους εμπλεκόμενους, πριν ακόμα κυκλοφορήσει ο δίσκος. Ο Voormann επιβεβαιώνει μάλιστα ότι ο Brian Epstein, ο εμβληματικός manager των Beatles, έκλαψε από χαρά, μόλις το είδε! «Και βέβαια αληθεύει ότι έκλαψε, δεν βγάζω πράγματα από το μυαλό μου», λέει γελώντας ο Voormann. «Ο Epstein φοβόταν αν το κοινό θα αποδεχτεί τη νέα εικόνα των Beatles, είχε δηλαδή τον ίδιο φόβο που είχα κι εγώ», συνεχίζει ο Voormann. «Αυτό το εξώφυλλο είναι η γέφυρα, μου είπε ο Epstein. Έφτιαξες μια γέφυρα για τη νέα μουσική!». Το εξώφυλλο του Revolver ενθουσίασε εξίσου και τους θαυμαστές των Beatles, ώστε να θεωρείται ένα από τα κορυφαία τους. Το 1967 μάλιστα, τιμήθηκε με το βραβείο Grammy για το καλύτερο εξώφυλλο δίσκου.
Όσο για τον Voormann, δεν έφτιαξε άλλο εξώφυλλο για τους Beatles, παρά μόνον πολύ αργότερα, το 1995, για το Beatles Anthology. Παρ’ όλα αυτά, η σχέση του με τους Beatles παρέμεινε στενή, αφού -εκτός από γραφίστας- είναι και εξαιρετικός μπασίστας. Έχει παίξει σε σόλο άλμπουμ των Lennon, Harrison and Starr, αλλά και άλλων σημαντικών καλλιτεχνών, όπως του Dr. John, του Harry Nilsson και της Carly Simon. Μέχρι σήμερα παραμένει καλός φίλος του McCartney και του Starr, οι οποίοι μάλιστα έσπευσαν να συμβάλουν στο προσωπικό του άλμπουμ, με τίτλο A Sideman’s Journey (2009).
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ
14/11/22
Δημοσίευση σχολίου