Το τραγούδι, που επιλέξαμε να παρουσιάσουμε ετούτη τη φορά, μας στέλνει 64 ολόκληρα χρόνια πίσω! Ήταν Μάρτιος του 1958, στο Σικάγο, όταν η εμβληματική δισκογραφική εταιρία Chess Records κυκλοφόρησε ένα νέο single του Chuck Berry, με τίτλο “Johnny B. Goode”, και έγραψε ιστορία! Το ρυθμικό αυτό τραγουδάκι θεωρείται σήμερα ως ο «εθνικός ύμνος» του rock ‘n’ roll και συγκαταλέγεται στα πιο αναγνωρίσιμα τραγούδια που έχουν ποτέ γραφτεί! Το περιοδικό “Rolling Stone” έχει κατατάξει το “Johnny B. Goode” στην 7η θέση του καταλόγου "500 Greatest Songs of All Time", ενώ η NASA το συμπεριέλαβε στα 27 τραγούδια που έστειλε στο διάστημα το 1977, στο πλαίσιο του προγράμματος Voyager, με σκοπό να διασώσει και να διαδώσει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του σύγχρονου γήινου πολιτισμού, για χρήση από ιστορικούς του μέλλοντος ή από εξωγήινους! Μάλιστα, όταν κάποιος σχολίασε ότι το συγκεκριμένο τραγούδι παραήταν εφηβικό για να συμπεριληφθεί σ’ αυτή τη συλλογή, ο υπεύθυνος για τη επιλογή, o Carl Sagan, του απάντησε: «Και λοιπόν; Δεν υπάρχουν έφηβοι εξωγήινοι;».
(Johnny B. Goode, live 1958)
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στη γη και στο 1958: Δεν ήταν, ασφαλώς, αυτή η πρώτη επιτυχία του Chuck Berry με την Chess Records. Η συνεργασία τους είχε ξεκινήσει το 1955 και ο άνθρωπος είχε δείξει από την αρχή, ότι επρόκειτο για μια αστείρευτη πηγή επιτυχιών. Δειγματοληπτικά και μόνον, ας αναφέρουμε τα "Maybellene" (1955), "Roll Over Beethoven" (1956) και το "Rock and Roll Music" (1957), για να φτάσουμε -φυσιολογικά, θα έλεγε κανείς- στο "Johnny B. Goode". Σε όλες αυτές τις ηχογραφήσεις, στα studios της Chess Records, τον συνοδεύουν ο αχώριστος συνεργάτης του Johnnie Johnson στο πιάνο (με μόνη εξαίρεση το Johnny B. Goode, όπου παίζει ο Lafayete Leake), o «μόνιμος» Fred Below στα ντραμς και ο μέγας Willie Dixon στο μπάσο. Η περίοδος αυτή (1955-1960), με τους συγκεκριμένους συνεργάτες και με την Chess Records, είναι η γονιμότερη, παρόλο που το σπουδαίο συνθετικό ταλέντο του Chuck Berry συνέχισε να λάμπει και στις δεκαετίες ’60 και ’70.
ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ CHICK BERRY
Οι στίχοι του "Johnny B. Goode" αναφέρονται σ’ ένα αγράμματο χωριατόπαιδο από τη Λουϊζιάνα, που ονειρεύεται να γίνει κάποτε ένας διάσημος κιθαρίστας. Ο ίδιος ο Berry είχε αφήσει να εννοηθεί ότι πρόκειται για αυτοβιογραφικούς στίχους, αυτό όμως δεν ισχύει: Ο Chuck Berry προερχόταν από μεσοαστική οικογένεια, μεγάλωσε στο St. Louis του Missouri και είχε τελειώσει το λύκειο. Μάλιστα, μετά το λύκειο, είχε πάρει και δίπλωμα κομμωτικής-αισθητικής! Δεν είχε καμία σχέση με τους αγράμματους εργάτες γης του Μισισιπή και της Λουϊζιάνα, ούτε με τους βιομηχανικούς εργάτες του Σικάγο και του Ντιτρόιτ, εξ ου και οι στίχοι του ήταν πιο νεανικοί, πιο αισιόδοξοι και πιο περίτεχνοι από το σύνηθες μοτίβο των blues. Ειδικά στο “Johnny B. Goode”, o Chuck Berry αφήνει να αναδειχθεί μια εξαιρετική στιχουργική τέχνη, που εύκολα θα μας έκανε να τον αποκαλέσουμε όχι απλώς στιχουργό, αλλά ποιητή! Επηρεασμένος, ίσως, από τους σπουδαίους συμπολίτες του T.S. Elliot και Tennessee Williams (ήταν και οι δύο από το St. Louis), o Chuck Berry, μέσα από ένα μεστό και γλαφυρό κείμενο, ζωγραφίζει σε τρεις στίχους, ατόφιο το τοπίο του Νότου:
Deep down in Louisiana close to New Orleans
Way back up in the woods among the evergreens
There stood a log cabin made of earth and wood
Where lived a country boy named Johnny B. Goode
Who never ever learned to read or write so well
But he could play a guitar just like a-ringin' a bell
Go Johnny go go
Johnny B. Goode
He used to carry his guitar in a gunny sack
Go sit beneath the tree by the railroad track
Oh, the engineers would see him sitting in the shade
Strumming with the rhythm that the drivers made
People passing by, they would stop and say
"Oh my that little country boy could play"
His mother told him "Someday you will be a man
And you will be the leader of a big old band
Many people coming from miles around
To hear you play your music when the sun go down
Maybe someday your name will be in lights
Saying "Johnny B. Goode tonight".
Παραθέσαμε όλους τους στίχους του τραγουδιού, διότι, εκτός από τη γλαφυρότητα της περιγραφής, περιέχονται και κάποια ακόμα, ενδιαφέροντα σημεία: Ας πούμε, το σημείο, όπου μαθαίνουμε -από πρώτο χέρι- πώς καθιερώθηκε αυτός ο ρυθμός του rock ‘n’ roll, που θυμίζει τρένο εν κινήσει: “Oh, the engineers would see him sitting in the shade, strumming with the rhythm that the drivers made”. Υπάρχει μάλιστα και ειδικό ρήμα (που το μάθαμε από τους Creedence Clearwater Revival) για το να παίζεις κιθάρα στο ρυθμό του διερχόμενου τρένου: Choogle! Ή το σημείο, όπου η ίδια η μάνα του προτρέπει τον Johnny να συνεχίσει να κυνηγά το όνειρό του, μήπως και ξεφύγει από το ταπεινό περιβάλλον του.
Αυτό όμως, που κυρίως προβάλλει ο Chuck Berry μέσα από αυτούς τους στίχους, αυτό που δίνει στο κομμάτι μια τόσο ξεχωριστή θέση στην ιστορία της μουσικής, είναι ότι πρώτη φορά αναφέρεται κάποιος στο κυνήγι της επιτυχίας και στην καθιέρωση μέσα από τη μουσική, κάτι που μόλις εκείνη την εποχή άρχισε να πραγματοποιείται. Έως τότε, οι μουσικοί έπρεπε να έχουν και μια «κανονική» δουλειά, για να επιβιώνουν (ο Muddy Waters, για παράδειγμα, ήταν μπογιατζής). Ξαφνικά, στην δεκαετία του ’50, με το “baby boom”, την έξαρση της πώλησης δίσκων και τα ακριβά συμβόλαια, μπορούσες να σκαρφαλώσεις ψηλά-ψηλά στην κοινωνική κλίμακα, έχοντας ως μόνο εφόδιο το μουσικό σου ταλέντο! Και ο Chuck Berry είναι ο πρώτος που το καταγράφει! Όπως, πολύ όμορφα, γράφει το “Rolling Stone” στην αιτιολογία του για την 7η θέση, που έδωσε σε αυτό το τραγούδι: " ‘Johnny B. Goode’ was the first rock & roll hit about rock & roll stardom. It is still the greatest rock & roll song about the democracy of fame in pop music”.
Το τραγούδι γράφτηκε στη Νέα Ορλεάνη, στη διάρκεια μιας περιοδείας. Προφανώς, έτσι προέκυψε το λουϊζιάνικο σκηνικό των στίχων. Η εισαγωγή του τραγουδιού έχει ΕΝΤΟΝΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ (για να το πούμε ευγενικά) από το "Ain't That Just Like A Woman" του Louis Jordan, ενώ το ενδιάμεσο σόλο έχει εξίσου ΕΝΤΟΝΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ από το "Strollin' With Bones" του T-Bone Walker. Βέβαια, τότε οι μουσικοί δεν πολυνοιάζονταν για τη λογοκλοπή, άσε και που δεν ήταν εύκολο να το διαπιστώσεις, ήταν όμως και η προσωπικότητα του Berry τόσο έντονη και η σκηνική του παρουσία τόσο μοναδική, που το κομμάτι θα καταγραφόταν οπωσδήποτε ως δικό του. Βλέπετε, πέρα από το συνθετικό και στιχουργικό του ταλέντο, ο Chuck Berry ήταν φοβερός βιρτουόζος της κιθάρας, ενώ η σκηνική του παρουσία, με τις -σχεδόν- ακροβατικές του φιγούρες και το περίφημο «βάδισμα της πάπιας» (duck walk), είναι -κυριολεκτικά- ανεπανάληπτη!
ΠΟΙΟΙ ΤΟ ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΑΝ
Για να αντιληφθείτε το μέγεθος του καλλιτέχνη, σκεφτείτε ότι καθ ’όλη τη δεκαετία του ’50, που οι διασκευές κομματιών έδιναν και έπαιρναν, δεν βρέθηκε κανείς να παίξει ένα κάποιο τραγούδι του, γιατί κανείς δεν μπορούσε να αντιγράψει το στυλ του Chuck Berry! Έπρεπε να έρθει η επόμενη δεκαετία και να βρεθούν μπάντες του μεγέθους των Beatles ή των Rolling Stones, για να ακουστούν οι πρώτες διασκευές των τραγουδιών του! Από τότε βέβαια, άλλαξαν πολύ τα πράγματα. Το “Johnny B. Goode” συγκαταλέγεται στα πιο διασκευασμένα τραγούδια, με πάνω από 100 μουσικούς να το έχουν ερμηνεύσει! Ανάμεσά τους, ο Elvis, οι Beatles, οι Rolling Stones, o Jimi Hendrix, ο Tom Jones, o Johnny Winter, οι Grateful Dead, οι Band, οι AC/DC, οι Judas Priest, οι Sex Pistols, … Απ’ όλες αυτές τις διασκευές, εγώ θα ήθελα να σταθώ σε αυτήν του Johnny Winter, μέσα από το άλμπουμ του “Live Johnny Winter And” (σχετικά με αυτό το άλμπουμ, βλ. περισσότερα εδώ:
https://www.rockmachine.gr/2018/07/johnny-winter-johnny-winter-live-and.html), γιατί μέσα απ’ αυτή την εκτέλεση πρωτοάκουσα το τραγούδι, κάπου το 1972. Τον Chuck Berry, έως τότε, τον είχα ακουστά μόνο ως συνθέτη τραγουδιών που ήξερα από τους Beatles (Roll Over Beethoven, Rock ‘n’ Roll Music) και τους Stones (Come On, Carol). Τον πρωτοείδα να παίζει ο ίδιος (και ξετρελάθηκα!) σ’ ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε το 1973 στην Ελλάδα, αλλά δεν έτυχε της προσοχής και της δημοσιότητας που θα του άξιζε. Λεγόταν “Let The Good Times Roll” και παρουσίαζε όλη την αφρόκρεμα του Rock ‘n’ Roll: Chuck Berry, Little Richard, Fats Domino, Bill Haley, Bo Didley και πόσους άλλους δεν ξέρω! Εκεί είδα λοιπόν τι θα πει show, ειδικά το περίφημο duck walk!
Θα ήθελα να μνημονεύσω μια ακόμα, ανεκτίμητη για μένα, ερμηνεία του τραγουδιού: Αυτήν του «Εξαδάκτυλου», στο club “Problem” της πλατείας Αμερικής, σ’ εκείνες τις αξέχαστες Κυριακάτικες συναυλίες!
TRIVIA
- Όπως έχει πει ο ίδιος ο Berry, το συγκεκριμένο τραγούδι είναι αφιερωμένο στον μόνιμο συνεργάτη του Johnnie Johnson, γι’ αυτό και το όνομα του ήρωα του τραγουδιού είναι Johnny. Το επώνυμο προέκυψε από την Goode Avenue του St. Louis, όπου βρισκόταν το πατρικό του Chuck Berry.
- Ο στίχος “Where lived a country boy named Johnny B. Goode” αρχικά ήταν “Where lived a colored boy named Johnny B. Goode”. O Chuck Berry θεώρησε σκόπιμο να κάνει αυτή την αλλαγή, για να μην αποξενωθεί από τους λευκούς θαυμαστές του. Να μην ξεχνάμε, ότι είμαστε στη δεκαετία του ’50, όπου στις πολιτείες του Νότου επικρατεί ακόμα ανενδοίαστος ρατσισμός.
- Αμέσως μόλις κυκλοφόρησε ο δίσκος, ανέβηκε στο Νο 2 των RnB charts και στο Νο 8 του Top 100. Στα charts κατόρθωσαν να ανέβουν και 3 διασκευές: Αυτή του Johnny Winter (βοήθησε ότι το τραγούδησε στο Woodstock), αυτή του θρύλου της country μουσικής Buck Owens και αυτή του Dion (που έγινε διάσημος με το “The Wanderer”).
- Μία εντελώς ιδιαίτερη και αξιομνημόνευτη διασκευή, είναι η reggae εκδοχή του τραγουδιού, από τον Peter Tosh, το 1983, που έφτασε στο Νο 48 της Μεγάλης Βρετανίας και στο Νο 84 των ΗΠΑ.
- Το “Johnny B. Goode” έχει και sequel, το “Bye, bye Johnny”, στο οποίο ο Berry μιλάει για τον ενήλικα, πλέον, Johnny. Σχετικά επίσης είναι και τα “Go Go Go” και “Johnny B. Blues”.
- To 1958, που κυκλοφόρησε το “Johnny B. Goode”, o Chuck Berry θεωρείτο ως ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός επιτυχιών, πίσω από τον Elvis, με τη διαφορά όμως ότι ο Berry έγραφε μόνος του τα τραγούδια του. «Μακάρι να ήμουν σε θέση να εκφράζομαι με τον τρόπο που μπορεί να εκφράζεται ο Chuck», εξομολογήθηκε κάποτε ο Presley.
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ
16/7/22
Δημοσίευση σχολίου