Ο απροσδόκητος θάνατος του River Phoenix, στις 30 Οκτωβρίου 1993 (τη νύχτα του Halloween), από υπερβολική δόση ναρκωτικών, έσκασε σαν βόμβα στο Hollywood! Κι αυτό διότι ο River Phoenix, που πέθανε σε ηλικία 23 ετών, δεν ήταν απλά ένας πολλά υποσχόμενος ηθοποιός (ήδη υποψήφιος για Όσκαρ). Ήταν ένας ταλαντούχος κιθαρίστας, είχε μάλιστα σχηματίσει το δικό του ροκ γκρουπ, τους Aleca’s Attic (όπου συμμετείχε και η αδελφή του, Rain Phoenix), ήταν ένας ανθρωπιστής, ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ζώων, ένας άνθρωπος ευαίσθητος και συνειδητοποιημένος, κάτι πολύ παραπάνω από τη λάμψη που εξέπεμπε η προσωπικότητά του. Ήταν λοιπόν πολύ φυσικό, στη σύντομη ζωή του, να έχει κάνει πολλούς και καλούς φίλους, όχι μόνο στο χώρο του κινηματογράφου, αλλά και στον κόσμο της μουσικής. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Michael Stipe, ο εμβληματικός ηγέτης των R.E.M.. «Πρέπει να είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού οι άνθρωποι που έχω γνωρίσει στη ζωή μου», θυμόταν αργότερα γλυκόπικρα ο Stipe, «για τους οποίους ένοιωσα αμέσως αυτό το αίσθημα, ότι θα τους έχω φίλους για μια ζωή! Ο River ήταν ένας απ’ αυτούς. Είχαμε τόσα κοινά οι δυο μας, στον ακτιβισμό και στις πεποιθήσεις μας για το περιβάλλον και τη χορτοφαγία, αλλά και στο πώς να αξιοποιούμε τη φήμη μας και την επιρροή μας στην κοινωνία για να διαδίδουμε προοδευτικές ιδέες».
Ο Stipe συγκλονίστηκε τόσο από τον θάνατο του River Phoenix, που επί 5 μήνες είχε περιπέσει σε κατάθλιψη και δεν μπορούσε να γράψει τίποτα. Πολύ περισσότερο, που την ώρα που ο Phoenix κατέρρεε στο πεζοδρόμιο έξω από το club “Viper Room”, μέσα στο club οι φίλοι του, με τους οποίους είχε σχηματίσει τη μπάντα “Ρ.”, ήτοι οι κ.κ. Flea και John Frusciante (Red Hot Chili Peppers), Gibby Haynes (Butthole Surfers), Al Jourgensen (Ministry) και ο Johnny Depp, έπαιζαν το κομμάτι “Michael Stipe”, γραμμένο βεβαίως ειδικά για τον Stipe!!! Έτσι τουλάχιστον ισχυρίζεται ο Gibby Haynes.
Πέντε μήνες λοιπόν μετά το δημιουργικό αδιέξοδο, που του προξένησε ο πρόωρος θάνατος του φίλου του, ο Michael Stipe υπογράφει το συγκινητικό “Crush With Eyeliner”, αφιερωμένο στη μνήμη του Phoenix. Σύμφωνα με τη βιογραφία ‘Reveal: The Story of REM’, το τραγούδι αυτό του 1994 είναι το πρώτο του Stipe μετά το συνθετικό του black out.
Το κομμάτι αυτό συμπεριελήφθη στο ένατο στούντιο άλμπουμ των REM, Monster, απ’ όπου πιο γνωστό έγινε κυρίως το “What’s the Frequency Kenneth?”. Όμως και το “Crush With Eyeliner” είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτής της μεταβατικής περιόδου των REM, που φαίνεται να επηρεάζεται από το grunge και την britpop της εποχής, κυρίως εξαιτίας της έντονης παραμόρφωσης και του ισχυρού reverb της κιθάρας. Ήταν σίγουρα από τα αγαπημένα του Stipe, μας το είχαν παίξει άλλωστε και στη συναυλία του Αγίου Κοσμά, το 1999. Στη στούντιο έκδοση, δεύτερες φωνές κάνει ο Thurston Moore των Sonic Youth. Ως σινγκλ το κομμάτι έφτασε στη θέση 23 του βρετανικού chart και στη θέση 33 του αμερικάνικου.
Σχετικά με το νέο ήχο του τραγουδιού, ο κριτικός Matthew Perpetua έγραψε: «Το υπερβολικό τρέμολο της κιθάρας του Peter Buck σ’ αυτό το τραγούδι, είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό μουσικό στοιχείο του δίσκου. Ο τόσο ποικιλόχρωμος, καρτουνίστικος θα λέγαμε, ήχος που παράγεται σ’ αυτό το τραγούδι, κατατάσσεται ανάμεσα στους πιο διακριτούς ήχους κιθάρας μέσα σε μια δεκαετία (των 90s) που κατακλύζεται από εμπνευσμένους θορυβοποιούς».
Το video clip του τραγουδιού, το οποίο σκηνοθέτησε ο Spike Jonse, δείχνει μια ομάδα από Γιαπωνεζάκια να χορεύουν και να τραγουδάνε καραόκε το κομμάτι, ενώ οι R.E.M. εμφανίζονται ελάχιστα στο clip, να παρακολουθούν την «παράσταση» των νεαρών.
Το κατά πόσο ο φόρος τιμής στη μνήμη του River Phoenix έπαιξε ρόλο πρωταγωνιστικό ή υποσυνείδητο στη δημιουργία του τραγουδιού, είναι κάτι που το ξέρει μόνο ο Stipe. Το σίγουρο είναι ότι ένας τόσο προικισμένος και αφοσιωμένος άνθρωπος, σαν τον River Phoenix, δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια μόνιμη και βαθιά δημιουργική επιρροή σε όλους όσοι τον γνώρισαν και υπήρξαν φίλοι του. Όπως είπε και η αδελφή του, η Rain Phoenix, «ελπίζω ότι η μνήμη του και τα πιστεύω του θα αποτελούν έμπνευση και κίνητρο για τους νέους καλλιτέχνες».
Οι στίχοι του τραγουδιού μιλάνε για ανθρώπους, που στη ζωή τους υποδύονται διαφορετικές προσωπικότητες, κάτι που ο Stipe λέει ότι το εμπνεύστηκε από τους New York Dolls, ένα από τα glam extravagant groups της Νεοϋορκέζικης σκηνής των 70s. «Είναι κι αυτό ένα από τα ‘glam’ τραγούδια που γράψαμε, όπως και το “The Wake-Up Bomb” ή το “Supernatural Superserious”, επηρεασμένοι από τους T. Rex, τους Slade, τους New York Dolls και τον Iggy Pop, με τον ίδιο τρόπο που οι Monkees, οι Archies και οι Banana Splits ήταν η έμπνευσή μας για το “Stand” και το “Shiny Happy People” », μας διηγείται ο Stipe.
Υπάρχουν βεβαίως και άλλες απόψεις, πέραν αυτής του Stipe (!), για την πηγή έμπνευσης του τραγουδιού! Η Courtney Love, τραγουδίστρια των Hole και χήρα του Curt Cobain, θεωρεί ότι το τραγούδι (όπως και το “Country Feedback”) έχει γραφτεί για εκείνη! Η αλήθεια είναι ότι ο Michael Stipe είχε φιλικές σχέσεις με το ζευγάρι, ήταν μάλιστα και ο νονός της κόρης τους, της France Bean Cobain, αλλά ο ίδιος -όπως είδαμε- δεν έχει πει ποτέ ότι το έγραψε για την Courtney Love.
Πάντως, εκτός από το “Crush With Eyeliner”, ένα ακόμα τραγούδι των REM οφείλεται στον River Phoenix. Πρόκειται για το υπέροχο “E-bow the Letter” (με δεύτερες φωνές της Patti Smith!), του οποίου οι στίχοι προέρχονται από ένα γράμμα που είχε γράψει ο Michael Stipe προς τον River Phoenix, αλλά δεν πρόλαβε να του το στείλει!
Κλείνοντας, να πούμε ότι ο θάνατος του Phoenix είχε έναν ευρύτερο αντίκτυπο στη σκηνή του θεάματος, καθώς ο νεαρός ηθοποιός δεν θεωρείτο εξαρτημένος και θύμα της δόξας του. Φαινόταν σοβαρά εξοπλισμένος απέναντι σ’ αυτές τις τραγικές παρενέργειες της διασημότητας. Ο Ethan Hawke, που αναδείχτηκε μαζί με τον Phoenix, μέσα από το έργο «οι εξερευνητές» (The Explorers), το 1985, λέει σε μια συνέντευξή του στον Guardian: «Ξέρετε, ο πρώτος μου συμπρωταγωνιστής πήγε από υπερβολική δόση στη Sunset Boulevard. Ήταν το λαμπρότερο φως και η βιομηχανία τον μάσησε και τον έφτυσε κι αυτό ήταν μεγάλο μάθημα για εμένα». Και συμπλήρωσε: «Τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και η κατάθλιψη είναι οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι, παντού στον κόσμο. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι το να αποκτάς ό,τι θέλεις, είναι αυτό που σε κάνει ευτυχισμένο. Όμως, έννοιες όπως του σκοπού ζωής ή της αγάπης δεν μπορούν να έρθουν απ’ έξω. Δεν πρέπει να παρασύρεσαι απ’ αυτή την κουλτούρα, που αποθεώνει πράγματα, που δεν είναι καθόλου όπως δείχνουν
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ
2/10/21
Δημοσίευση σχολίου