Σε μια Μ.Βρετανία που ζούσε το μαυρόασπρο της δεκαετίας του 60, δύο νεαροί Άγγλοι, οι Roger Waters και Nick Mason σπούδαζαν στο London Polytechnic. Το ενδιαφέρον για τη μουσική τούς έφερε κοντά και σύντομα άρχισαν να παίζουν στους Sigma 6, ένα σεξέτο, που συμπλήρωναν ο Keith Noble, η αδελφή του Sheilagh, o Clive Metcalfe κι ο κιθαρίστας (τότε) Richard Wright, φοιτητής αρχιτεκτονικής. Τότε, το 1965 ο Waters έπαιζε κιθάρα με τον Wright να παίζει και πλήκτρα, αν χρειαζόταν. Οι Sigma 6 έπαιζαν σε ένα υπόγειο της Regent Street, με τους φοιτητές να είναι οι fans τους. Το Σεπτέμβριο του 1963, γίνονται κάποιες αλλαγές στη σύνθεση του συγκροτήματος, που φέρνουν στην κιθάρα τον Bob Klose, με τον Waters να μετακομίζει στο μπάσο. Κατά τη συνήθεια όλων των συγκροτημάτων της εποχής, οι Sigma 6 άλλαξαν πολλά ονόματα πριν καταλήξουν στο Pink Floyd. Μερικά από αυτά ήταν τα Meggadeaths(!), Abdabs and the Screaming Abdabs, Leonard's Lodgers, Spectrum Five για να καταλήξουν στο Tea Set, όνομα που για ένα χρονικό διάστημα φαινόταν ότι θα ήταν το τελευταίοι σε αυτό το γαιτανάκι αλλαγών. Βρισκόμαστε στο 1964 και οι Metcalfe και Noble αποχωρούν για να έλθει στην παρέα ένας νεαρός σπουδαστής τέχνης στο Camberwell College of Arts, ο κιθαρίστας Syd Barrett , που μαζί με τους Klose και Waters προσπαθούν να συνεχίσουν τους Tea Set. Απαραίτητη σημείωση, ότι οι Waters και Barrett, γνωριζόντουσαν από τα παιδικά τους χρόνια! Οι αλλαγές στη σύνθεσή τους δεν σταματούν, με τον Barrett να αναλαμβάνει τα φωνητικά (Δεκέμβριος 1965!). Το συγκρότημα αρχίζει να παίρνει το ρόλο όλο και πιο σοβαρά, κάνοντας πλέον συνεχείς εμφανίσεις στα ελάχιστα clubs του Λονδίνου, με πρώτο και καλύτερο το Countdown Club στην Kensington High Street. Το LSD έχει αρχίσει να κυκλοφορεί στα νεανικά στέκια, ο φωτισμός των clubs αρχίζει να γίνεται πιο έντονος και η ψυχεδέλεια κάνει δειλά την εμφάνισή της. Κι ενώ όλα φαίνονται να εξελίσσονται καλά, ο Klose αποχωρεί με τον Barrett μαζί με τα φωνητικά να αναλαμβάνει και την Lead guitar. Και τότε ο Barrett ανακαλύπτει ότι υπάρχει κι άλλο συγκρότημα με το όνομα Tea Set κι έτσι μετά από τις απαραίτητες διαβουλεύσεις, καταλήγουν στο Pink Floyd, από τα μικρά ονόματα δύο blues μουσικών που ο Barrett είχε στη συλλογή τους, των Pink Anderson και Floyd Council.
 |
| O Pink Anderson κι ο Floyd Council |
"ΔΕΝ ΠΑΙΖΕΤΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ, ΚΑΝΕΤΕ SHOW"
Το 1966 η βρετανική νεολαία άκουγε και χόρευε τις επιτυχίες των Rolling Stones, Beatles, Hollies, Ηerman’s Hermits, Cliff Richard και τόσων άλλων pop stars και δεν υπήρχε χώρος αλλά και σκέψη για το φευγάτο ψυχεδελικό κίνημα που μόλις είχε αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του. Κι ο Syd Barrett ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του βρετανικού κινήματος με τους Pink Floyd να εμφανίζονται σε μικρά clubs σε συγκεκριμένο κοινό που έψαχνε κάτι διαφορετικό. Οι πρώτες εμφανίσεις τους έγιναν στο ιστορικό Marquee Club για να μετουσιωθούν στο βασικό συγκρότημα του underground κινήματος και να συνεχίσουν τις εμφανίσεις σε ένα άλλο club που διαμόρφωσε την εξέλιξη της μουσικής εκείνη την εποχή, στο Countdown Club. Εμφανίσεις που δεν είχαν καμία σχέση με ότι συνέβαινε στην Βρετανική μουσική εκείνη την εποχή αφού τα τραγούδια τους ήταν μεγάλα σε διάρκεια και χρησιμοποιούσαν οπτικά εφέ (slides, πολλά φωτιστικά που αναβόσβησαν κλπ). Η ψυχεδέλεια μόλις είχε μπει στη ζωή των Βρετανών. Βέβαια μην φανταστείτε ότι είχαν γίνει αποδεκτοί από το κοινό, παρά μόνο ένα μικρό μέρος του. Μάλιστα υπάρχει και η μαρτυρία ενός μαγαζάτορα που αρνήθηκε να τους πληρώσει γιατί τους είπε ότι «δεν παίζεται μουσική, αλλά κάνετε show”. Ευτυχώς έγιναν δεκτοί στο UFO Club όπου ο κόσμος που τους παρακολουθούσε είχε διπλασιαστεί
ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ ΣΤΗΝ EMI
Τα στελέχη των εταιρειών δίσκων πάντα έψαχναν για καινούργια ονόματα και οι Pink Floyd ήταν ένα από αυτά. Η EMI άκουσε τη δουλειά τους και τους υπέγραψε προσφέροντας τους £5.000 προκαταβολή, χωρίς να ξέρει καλά καλά τι είχε υπογράψει. Έτσι το Μάρτιο του 1967 κυκλοφορεί το πρώτο single τους με το τραγούδι "Arnold Layne"με το "Candy and a Currant Bun" στη Β πλευρά. Το τραγούδι αναφερόταν σε ένα τραβεστί που είχε χόμπι(!) είναι να κλέβει τα απλωμένα γυναικεία ρούχα και εσώρουχα! Σύμφωνα με τον Roger Waters, οι στίχοι του τραγουδιού βασίζονται σε πραγματική ιστορία, αφού τόσο η μητέρα του Syd όσο και η μητέρα του Roger, έβλεπαν όταν άπλωναν ρούχα να στεγνώσουν, κάποια να λείπουν! Το θέμα των στίχων ήταν αρκετά προχωρημένο για την εποχή του και απαγορεύτηκε από τις εκπομπές του BBC, αλλά αυτό δεν σταμάτησε την επιτυχία του single που έφθασε έως το Νο 20 του chart. Καθόλου άσχημα για πρωτοεμφανιζόμενο και «δύσκολο» συγκρότημα! Λίγους μήνες αργότερα κυκλοφόρησε το 2o single τους με τίτλο "See Emily Play"(1967, Νο 6 Μ.Βρετανία) με τους στίχους να αναφέροντα σε ένα κοριτσάκι, την Emily για την οποία ο Barrett έλεγε ότι την είχε δει να κοιμάται στο δάσος αφού προηγουμένως είχε πάρει LSD. Πάντως, σύμφωνα με το βιβλίο A Saucerful of Secrets: The Pink Floyd Odyssey του Nicholas Schaffner, η Emily ήταν υπαρκτό πρόσωπο και ήταν κόρη του Wayland Young, 2ου Βαρόνου του Kennet. Για την προώθηση του η EMI τους έκλεισε μια εμφάνιση στην τηλεοπτική εκπομπή Top of the Pops, όπου χρονικά παρατήρησαν για πρώτη φορά αλλαγή στη συμπεριφορά του Barrett.
Το Φεβρουάριο του 1967 με παραγωγό το συνεργάτη των Beatles, Norman Smith μπαίνουν στο studio κι αρχίζουν να ηχογραφούν τα τραγούδια του πρώτου τους άλμπουμ, με τους Smith και Barrett ναι διαφωνούν για πολλά πράγματα και με τον παραγωγό να αποδέχεται ότι «χάνει το χρόνο μαζί του». To συγκρότημα είχε υπογράψει ένα κακό συμβόλαιο, πού τους προσέφερε μόνο £5.000 προκαταβολή για 5 (!) χρόνια, με χαμηλά δικαιώματα και χωρίς ελεύθερο χρόνο στο studio. Σε αντάλλαγμα είχαν πάρει ένα όρο συμβόλαιο ότι μπορούν να ηχογραφήσουν ότι θέλουν! Το The Piper at the Gates of Dawn (No 6 Μ.Βρετανία, Νο 131 Αμερική) αποτελείται από δύο διαφορετικές κατηγορίες τραγουδιών, τους αυτοσχεδιασμούς, κάτι που το συγκρότημα παρουσίαζε στις live εμφανίσεις του από τις ζωντανές εμφανίσεις της μπάντας και τα μικρής χρονικής διάρκειας, κατά βάση συνθέσεις του Barrett ο οποίος εξαρτιόταν πλέον πολύ από το LSD αλλά είχε συνεισφέρει συνθετικά σε 8 από τα 11 τραγούδια του άλμπουμ.
Ο Smith αργότερα παραδέχτηκε ότι οι κλασικές απόψεις του για τη μουσική ήταν διαφορετικές με την αισθητική των Pink Floyd. Παρ 'όλα αυτά, επέδειξε περίσσιο επαγγελματισμό και κατάφεραν αμφότεροι να τελειώσουν ένα ιστορικό δίσκο.
ΛΙΓΑ (;) ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ
Μπορεί σήμερα η φωτογραφία του εξώφυλλου να περνάει απαρατήρητη αλλά τότε η χρήση καλειδοσκόπιου ήταν πρωτοποριακή με το αποτέλεσμα να είναι αποπροσανατολιστικό, εντυπωσιακό, αντανακλώντας τέλεια το μουσικό περιεχόμενο του δίσκου. Η φωτογραφία και η επιμέλεια του εξώφυλλου ανήκει στον Vic Sigh κι όπως βλέπετε, δείχνει κάθε μέλος σε μια επαναλαμβανόμενη 3 φορές φωτογραφία σαν να βλέπεις μέσα από καλειδοσκόπιο, εικόνα εντυπωσιακή για εκείνη την εποχή και τεχνικά αρκετά δύσκολη. Ο Singh είχε ζητήσει από τα μέλη των Pink Floyd να φορέσουν ότι πιο ζωηρό είχαν και δανείστηκε ένα φωτογραφικό φακό από τον κιθαρίστα των Beatles, George Harrison με τον οποίο ήταν φίλοι. Ο συγκεκριμένος φακός παρουσιάστηκε το 2017 στην έκθεση Pink Floyd: Their Mortal Remains που διοργανώθηκε στο Victoria and Albert Museum.
Αρχικός τίτλος του άλμπουμ ήταν Projection αλλά μετά από πρόταση του Syd Barrett άλλαξε σε The Piper at the Gates of Dawn. Ο Barrett είχε διαβάσει το βιβλίο του Kenneth Grahame, The Wind in the Willows όπου σε ένα κεφάλαιο του αναφέρει το Θεό Πάνα να παίζει τον αυλό του την αυγή!
Το μέλλον που έρχεται να τους προσγειώσει….
Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ
…αφού ο Ολλανδός διοργανωτής συναυλιών τούς κλείνει μια σειρά συναυλιών σε …Δημοτικό σχολείο της χώρας του, με το κοινό να είναι οι μικροί μαθητές/τριες!!! Το απίστευτο ήταν ότι διοργανωτής είχε κλείσει και τους Deep Purple, και Jehtro Tull για εμφανίσεις στα clubs Paradiso και Fantasio του Άμστερνταμ και τους Pink Floyd για περιοδεία σε Ολλανδία και Βέλγιο και μια από αυτές τις εμφανίσεις τους έγινε ένα απόγευμα στο Δημοτικό σχολείο! Ο Waters περιέγραψε το γεγονός αυτό το 2021 σε συνέντευξή του στο περιοδικό Classic Rock αλλά δεν διευκρινίζει αν στο σχολείο έπαιξαν και οι Jethro Tull και Deep Purple (σ.σ. που μάλλον δεν έπαιξαν για τον απλό λόγο ότι θα το είχαμε μάθει!). Σύμφωνα με τον Nick Mason, η συναυλία στο σχολείο έγινε πριν εμφανιστούν στο club και είναι αρκετά δύσκολο να φανταστούμε τις εκφράσεις των μικρών ακούγοντας τη μουσική τους! Πάντως το θέμα ήταν και οικονομικό αφού πληρώθηκαν επί τόπου και δεν έπαιξαν παραπάνω από 15 λεπτά. «Πήγαμε και φύγαμε σαν κλέφτες. Ξεφορτώσαμε από το van,στήσαμε πολύ γρήγορα, παίξαμε 15 λεπτά και αμέσως ξανά φορτώσαμε» λέει ο Waters!
O BARRETT ΦΕΥΓΕΙ Ο GILMOUR ΕΡΧΕΤΑΙ
Έχουμε φθάσει στο Δεκέμβρη του 1967 με το συγκρότημα να αποφασίζει να προσθέσει ακόμα ένα μέλος στη σύνθεση του, τον συμφοιτητή του Barrett, David Gilmour, με τους Pink Floyd για ένα μικρό διάστημα να αποτελούνται από 5 μέλη! Οι Gilmour και Barrett γνωριζόντουσαν από την εποχή που φοιτούσαν στο Cambridge Tech, έχοντας μάλιστα παίξει και μαζί. Ο Gilmour έπαιζε στους Joker's Wild κι όταν έγινε μέλος των Pink Floyd προσελήφθηκε με αμοιβή £30/εβδομάδα. Η αρχική ιδέα ήταν ο Barrett να παραμείνει, όχι απαραίτητα στα live που δεν μπορούσε να ανταποκριθεί, αλλά να τους δίνει συνθέσεις του κι έτσι τον Ιανουάριο του 1968 έγινε η περίφημη φωτογράφιση με τα 5 μέλη! Βλέποντας την καθημερινή κατάπτωσή του, ο Waters έκλεισε συνάντηση με ένα ψυχίατρο και συνόδευσε τον Barrett αλλά ο δεύτερος αρνήθηκε να βγει από το αυτοκίνητο, οδηγώντας τα πράγματα στην άκρη. Η συνέχεια γινόταν όλο και πιο δύσκολη με αποκορύφωμα την αμερικάνικη περιοδεία όπου δεν απαντούσε στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Με τον Barrett σε κακή κατάσταση, το συγκρότημα ακυρώνει την εμφάνισή του στο σημαντικό National Jazz and Blues Festival αλλά και σε άλλα μικρότερα φεστιβάλ.
 |
| Αυτή είναι η μοναδική φωτογραφία που εικονίζονται και οι 5 μαζί |
Η εμφάνισή τους στο Southampton ήταν αυτή που οδήγησε τον Barrett οριστικά εκτός συγκροτήματος αφού ήταν πλέον αδύνατον να συμμετάσχει σε οιαδήποτε δραστηριότητά τους, με την οριστική απόφαση να λαμβάνεται από κοινού, τον Μάρτιο του 1968.
Παρ’ όλα αυτά, το management των Pink Floyd ακόμα πίστευε σε αυτόν και διατήρησε μαζί του επαγγελματική σχέση, βοηθώντας τον να υπογράψει προσωπικό συμβόλαιο με την EMI και να ηχογραφήσει τον πρώτο πολύ καλό του προσωπικό άλμπουμ Madclap Laughs. Διάβασε εδώ την ιστορία της καριέρας του Barrett! Η αποχώρηση του άνοιξε το δρόμο για τον Waters που ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος τόσο στο στιχουργικό όσο και στον συνθετικό τομέα με τον Gilmour να προσπαθεί να μιμειθεί(!) αρχικά τη φωνή του Barrett, κάτι που απέβαλε σύντομα.
ΗΛΘΕ Η ΩΡΑ ΤΟΥ A SAUCERFUL OF SECRETS
Αντ’αυτών (ευτυχώς), το συγκρότημα αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του γράφοντας μουσική για ταινίες, με πρώτη τη μαυρόασπρη The Committee (1968) σε σκηνοθεσία Peter Sykes, με πρωταγωνιστές τους Paul Jones και Tom Kempinski. Σημειωτέον ότι τη μουσική εκτός των Pink Floyd, υπογράφει κι ο Arthur Brown που ερμηνεύει το "Nightmare". Η μουσική τους περνάει απαρατήρητη για να φθάσουμε στο καλοκαίρι του 1969 όπου ο Γάλλος σκηνοθέτης Barbet Schroeder, τους πείθει να γράψουν τη μουσική για την ταινία του More (No 158 Αμερική), προσφέροντας τους στον καθένα το ποσό των 600 λιρών, λέγοντας τους ότι τους πιστεύει ότι μέσα σε λίγες ημέρες θα μπορούν να γράψουν τη μουσική για την ταινία του . Είχε ταξιδέψει με την ταινία υπό μάλης για να τη δουν και να τους πείσει να γράψουν τη μουσική. Εννοείται βεβαίως ότι ο Schroeder ήταν fan των Pink Floyd, μόνο που είχε μια απαίτηση: Να μην γράψουν τη μουσική της ταινίας, αλλά ότι συνθέσουν, να ακούγεται στην ταινία (π.χ. στο ραδιόφωνο, στο αυτοκίνητο) δηλαδή η μουσική να μην είναι απλά score αλλά μέρος της ταινίας! Γι αυτό όταν ηχογραφούσαν, παράλληλα με την ηχογράφηση παρακολουθούσαν την ταινία για να συμπίπτουν οι μεταξύ τους χρόνοι, με τους στίχους να γράφονται όλοι από τον Waters στα διαλείμματα των ηχογραφήσεων! Το More ήταν το πρώτο άλμπουμ τους χωρίς την παραμικρή συμμετοχή του Syd Barrett και έγινε τεράστια επιτυχία στη Γαλλία, πουλώντας 300.000 αντίτυπα, ενώ ηχογραφήθηκε μέσα σε 9 ημέρες! Ακούγοντας το προσεκτικά, καταλαβαίνεις δύο πράγματα: Το πρώτο είναι ότι το συγκρότημα βρήκε ένα τραγουδιστή με ξεχωριστή χροιά φωνής που ταίριαζε στο νέο τους ύφος και το δεύτερο, έχουν αφήσει πίσω τους τη ψυχεδέλεια και ψάχνουν να βρουν το δρόμο τους μέσα από το progressive που μόλις είχε γεννηθεί. Που να φανταζόντουσαν ότι θα γινόντουσαν ο ένας από τους 5 ακρογωνιαίους λίθους του! Μέσα στο More θα ακούσετε μελωδίες που αναπαράχθηκαν στα Atom Heart Mother και Meddle. Αλλά ώσπου να φθάσουμε εκεί, έχουμε ακόμα 2 άλμπουμ.
 |
| More, Committe, Obscured by Clouds |
Ήταν φανερό ότι το More λειτούργησε σαν γέφυρα, από τη ψυχεδέλεια με το progressive αλλά το συγκρότημα δεν ήταν ακόμα έτοιμο να αποδεχτεί αυτή την μετάλλαξη. Το διπλό Ummagumma (1969, Νο5 Μ.Βρετανία, Νο74 Αμερική) ήλθε μάλλον να προβληματίσει τους fans τους. Στο πρώτο άλμπουμ, το συγκρότημα παρουσίασε την εμφάνισή τους στο Manchester College of Commerce και στο club Mothers του Birmingham, ενώ στο δεύτερο, κάθε μέλος του συγκροτήματος είχε χώρο για πειραματισμό. Δύσκολο άλμπουμ, είχε κερδίσει τότε τις εντυπώσεις μας, όχι με το άκουσμα του που ήταν πολύ δύσκολο, αλλά ….κυττώντας το οπισθόφυλλο του. Το άλμπουμ δεν είχε κυκλοφορήσει σε ελληνικής εκτύπωσης και το βρίσκαμε μόνο στα κεντρικά καταστήματα της Αθήνας που έφερναν εισαγωγής σε αλμυρή τιμή. To χαοτικό Ummagumma είχε 2 περίτεχνες φωτογραφίες στο εξώφυλλο και στο οπισθόφυλλο, που προσέλκυαν το βλέμμα κάθε υποψήφιου αγοραστή.
Στο εξώφυλλο, τα μέλη του συγκροτήματος σε εναλλασσόμενες φωτογραφίες στο άπειρο με την ιδέα να εμφανίζεται η φωτογραφία στο διηνεκές ήταν της τότε συντρόφου του Thorgerson, ιδέα που άρεσε στον συνιδρυτή της Hipgnosis και την πρότεινε στο συγκρότημα, που την αποδέχτηκε. "Οι Pink Floyd είναι ένα ιδιαίτερο συγκρότημα που οι αυτοσχεδιασμοί αλλά και οι μουσικές τους ιδιαιτερότητες ξεχωρίζουν και πρέπει ανάλογα να είναι και τα εξώφυλλα” έχει δηλώσει ο Thorgerson. Η φωτογραφία δεν είναι η ίδια, η στάση είναι η ίδια, στην κάθε φωτογραφία εναλλάσσονται τα μέλη, ενώ η επανάληψη της φωτογραφίας, φαίνεται μέσα από ένα καθρέπτη που κρέμεται στον τοίχο.
Προσέξτε ότι στον τοίχο, κάτω από τον καθρέπτη δεξιά, υπάρχει ο δίσκος του soundtrack, GiGi και ο Storm Thorgerson σε μια ανοιχτή συζήτηση που έγινε σε βιβλιοπωλείο του Cambridge το Νοέμβριο του 2008, εξήγησε ότι έβαλε εκεί το εξώφυλλο χωρίς να υπάρχει λόγος, απλά για να γίνει …κουβέντα. Το αξιοπερίεργο είναι ότι το εξώφυλλο του GiGi υπήρχε μόνο στην αγγλική έκδοση του άλμπουμ (σ.σ. άρα και στα αντίτυπα που ερχόντουσαν τότε στα ελληνικά καταστήματα εισαγωγής) και όχι στην αμερικάνικη έκδοση. Είχε παραλειφθεί γιατί φοβόντουσαν τυχόν πνευματικά δικαιώματα! Στις μετέπειτα αμερικάνικες εκδόσεις βινυλίου και cd το εξώφυλλο του GiGi υπάρχει κανονικά. Τέλος το σπίτι που χρησιμοποιήθηκε για τη φωτογράφιση, βρίσκεται στο Great Shelford του Cambridge.
Στο οπισθόφυλλο όμως ήταν αυτό που είχε αποσπάσει την προσοχή όλων μας σε κάθε επίσκεψη στα κεντρικά καταστήματα της Αθήνας που έφερναν δίσκους εισαγωγής. Στη φωτογραφία του οπισθόφυλλου εικονίζονται οι roadies Alan Styles, για τον οποίο γίνεται αναφορά και στο κομμάτι "Alan's Psychedelic Breakfast" από το άλμπουμ Atom Heart Mother, και Peter Watts με τα όργανα του συγκροτήματος στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στο αεροδρόμιο Bigging Hill και ήταν μια ιδέα του Nick Mason. Στο εσωτερικό του διπλού εξώφυλλου, υπάρχουν φωτογραφίες των μελών του συγκροτήματος με πιο χαρακτηριστική αυτή του Roger Waters που εικονίζεται με την πρώτη γυναίκα του,Judy Trim (σ.σ. έφυγε από τη ζωή το 2001) αλλά στις μεταγενέστερες εκδόσεις, την έκοψαν! Τελικά την επανέφεραν στο box set Oh, by the Way.
 |
| Το ιπισθόφυλλο του Umagumma |
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ UMMAGUMMA
Απολύτως τίποτε! Η λέξη είναι δημιούργημα του roadie, Iain Moore, γνωστού λεξιπλάστη και σύμφωνα με τον ίδιο προήλθε από μια γρήγορα εκφορά των λέξεων “I’m –a gonna”! Η επιτυχία του άλμπουμ (Νο 5 Μ.Βρετανία), άφησε άφωνους τους ανθρώπους της EMI που εξ’αρχής είχαν τις αμφιβολίες τους για την κυκλοφορία του αφού ήταν ένας πειραματικός δίσκος.
Μέσα σ΄ένα μουσικό κλίμα που άλλαζε δραστικά από την pop αφέλεια της δεκαετίας του 60 και τη εμφάνιση του rock αλλά και του progressive, οι Pink Floyd δεν σταματούν να πειραματίζονται με μουσική για ταινίες. Μετά τα The Committee και More, έρχεται η συμμετοχή τους με 3 τραγούδια στο soundtrack της ταινίας Zabriskie Point όπου συμμετέχουν ακόμα και οι The Youngbloods, Kaleidoscope, Jerry Garcia, Patti Page, Grateful Dead, Rolling Stones και John Fahey. Η ταινία σε σκηνοθεσία του Michelangelo Antonioni, πήρε διαστάσεις μύθου και πρωταγωνίστησαν οι Mark Frechette, Daria Halprin, Rod Taylor αλλά και o Harrison Ford σε ρόλο ανώνυμου κομπάρσου. Γυρίστηκε στην τοποθεσία Zabriskie Point, στην Death Valley της Καλιφόρνια και από την αρχή έως το τέλος ήταν…ακαταλαβίστικη. Το μόνο που κρατάμε από αυτή τη συμμετοχή τους είναι η ακυκλοφόρητη σύνθεση "The Violent Sequence" (δεν εμφανίζεται στο soundtrack) η οποία εξελίχθηκε στο "Us and Them". Για πολλά χρόνια το soundtrack του Zabriskie Point ήταν σε έλλειψη από την αγορά και επανακυκλοφόρησε το 1997. Το πρόβλημα που αντιμετώπισαν αμέσως ήταν ότι κανείς τους δεν ήξερε πως γράφουν μουσική σε ταινία (score) και σε αυτό τους βοήθησε ο Ron Geesin.
Έως τον Οκτώβριο του 1970 που οι Pink Floyd κυκλοφόρησαν το Atom Heart Mother (Νο1 Μ.Βρετανία, Νο 55 Αμερική), το κίνημα του progressive είχε δώσει κάποια σημαντικά άλμπουμ όπως το In the Court of… των King Crimson αλλά σίγουρα σαν μουσικό είδος, δεν είχε ηγετικό ρόλο στην εξέλιξη της μουσικής. Το συγκρότημα είχε αρχίσει να δουλεύει τα κομμάτια του από την εποχή του που έγραφε το Zabriskie Point, ενώ το ύφος τους, είναι πολύ κοντά σε αυτό του More! Το εξώφυλλο σχεδιάστηκε από την Hipgnosis και πουθενά δεν αναγράφεται ο τίτλος του ή το όνομα του συγκροτήματος, παρά μια αγελάδα σε ένα αγρό. Καταλαβαίνετε τι χαρά έκαναν οι άνθρωποι της εταιρείας τους όταν το είδαν!
Η πρώτη πλευρά καταλαμβάνετε ολόκληρη από το ομώνυμο κομμάτι, διάρκειας 24 λεπτών (σ.σ. χρόνος υπερβολικός για μια πλευρά βινυλίου, σύνθεση που είχε δουλευτεί στις πρόβες τους, με πολλούς πειραματισμούς στην κονσόλα. Πειραματισμούς που οι τεχνικοί δεν ήταν πρόθυμοι να εφαρμόσουν. Σε αυτό βοήθησε η συνεργασία τους με τον μηχανικό, παραγωγό και ενορχηστρωτή Ron Geesin ο οποίος είχε εντυπωσιαστεί από τη δουλειά και την τεχνοτροπία των Wright nκαι Mason που προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν και το παραμικρό πόνημα της τεχνολογίας και να το προσαρμόσουν στη μουσική τους. H συμβολή του Ron Geesin όπως και των μηχανικών ήχου Peter Bown και Alan Parsons (ναι, του γνωστού) ευτυχώς εκτιμήθηκε!
Χαρακτηριστικό είναι ότι ο τίτλος του άλμπουμ προήλθε από ένα άρθρο της εφημερίδας Evening Standard που έδωσε ο Gessin στον Waters, λέγοντας του «διάβασέ την και από τα άρθρα βρες ένα τίτλο». Ο Waters διάβασε ένα άρθρο με τίτλο Atom Heart Mother όπου αναφερόταν σε μια γυναίκα της οποίας είχε τοποθετηθεί ατομικός βηματοδότης. Το ομώνυμο κομμάτι χωρίζεται σε 6 ενότητες και είναι η βάση για την μουσική καριέρα τους αφού έχουν αφήσει οριστικά τη ψυχεδέλεια στο παρελθόν. Στα 5 κομμάτια της 2ης πλευράς, έχουμε ένα μαγευτικό “If” που το ερμηνεύει ο Waters ο οποίος δείχνει τις τραγουδιστικές ικανότητές τους, κάτι που θα αναπτύξει ακόμα περισσότερο στο εγγύς μέλλον, αλλά και το εξ’΄ίσου όμορφο και ψυχεδελικό "Summer '68" (σύνθεση και ερμηνεία του Wright) που οι στίχοι του αναφέρονται σε μια καλοκαιρινή γνωριμία του με μια groupie το 1968 για να κλείσει το άλμπουμ με το 12λεπτο(!) τζαμάρισμα "Alan's Psychedelic Breakfast" που αναφέρεται στον roadie Alan Styles (έφυγε από τη ζωή το 2011) και το περίτεχνο πρωϊνό που ετοίμαζε!
Το Atom Heart Mother έχει την ομοιογένεια που δεν είχαν τα More και Ummagumma, έχει την ποιότητα και το όραμα που δεν είχαν τα More και Ummagumma και κυρίως έχει αρχή και τέλος που δεν είχαν τα άλλα δύο άλμπουμ τους. Αλλά χρειαζόντουσαν, για να ανέβουν σκαλοπάτι, σκαλοπάτι τη σκάλα της δημιουργικότητας. Θεωρώ ότι από αυτό το άλμπουμ, οι κριτικοί αλλά και σταδιακά οι fans σταμάτησαν να χρησιμοποιούν τον όρο"τραγούδι" αντικαθαστώντας το με τη λέξη "κομμάτι", που εννοιολογικά σημαίνει κάτι περισσόερο από ένα απλό τραγούδι.
Ξαφνικά τα 4 «περίεργα» αγόρια που πειραματατιζόντουσαν στα όργανά τους, είχαν ένα Νο1 άλμπουμ στη Μ.Βρετανία με ένα εξώφυλλο έξω από κάθε λογική και οι άνθρωποι της EMI, τούς άκουγαν πλέον με άλλο αυτί! Κάτι έτρεχε εδώ. Και βέβαια όλα αυτά μέσα ένα μουσικό κλίμα που στη Μ.Βρετανία άλλαζε καθημερινά με την ανάδειξη όλων και περισσότερων συγκροτημάτων που με τη βοήθεια της τεχνολογίας, ανέπτυξαν το progressive rock. Και βέβαια ο Gilmοur είχε καταφέρει να «πείσει» για τις ικανότητές του!
Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΠΟΜΠΗΙΑ
Έχοντας ηχογραφήσει το Meddle, δέχονται μια ενδιαφέρουσα πρόταση τον Άγγλο σκηνοθέτη Adrian Maben που είχε επισκεφθεί την Ιταλία και την Πομπηία. Η πρόταση ήταν απλή: Να δώσουν συναυλία στο αρχαίο αμφιθέατρο της Πομπηίας! Ο Maben ζούσε στο Παρίσι κι εργαζόταν για τη γαλλική τηλεόραση και οι καλύτερες δουλειές του ήταν ψαγμένα ντοκιμαντέρ για πρόσωπα της τέχνης, ενώ δούλευε και για τη βέλγικη τηλεόραση για την οποία έκανε ντοκιμαντέρ για τους East Of Eden και τους Family.
Με αυτή την εμπειρία και με κίνητρο την αγάπη του για την τέχνη και τη μουσική, πλησίασε τον manager των Pink Floyd, Steve O’Rourke και τού πρότεινε την ιδέα του, να παίξουν στο αρχαίο θέατρο της Πομπηίας. Πέρασαν αρκετές ημέρες και δεν έλαβε καμία απάντηση κι ο Maben ξανατηλεφώνησε στον O’Rourke κι αυτή τη φορά κανόνισε συνάντηση με την παρουσία του Gilmour. H συνάντηση των τριών έγινε σε πολύ καλό κλίμα με τον David Gilmour να εμφανίζεται πολύ θετικός, αλλά και πάλι δεν πήρε καμία απάντηση! Τελικά δέχονται και ξεκινούν οι διαδικασίες για την άδεια από το Ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού.
Το συγκρότημα επισκέφθηκε την Πομπηία μετά το τέλος μια μικρής ευρωπαϊκής περιοδείας τους κι αφού ηχογράφησαν για το BBC το Sounds Of The Seventies. Από την αρχή ο Maben είχε ξεκαθαρίσει ότι τα γυρίσματα θα διαρκούσαν 6 ημέρες. Το πρώτο και βασικό πρόβλημα παρουσιάστηκε αμέσως κι αφορούσε την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος! Πώς να παίξεις και πώς να κινηματογραφήσεις χωρίς ρεύμα! Τα φορτηγά με τον εξοπλισμό είχαν έλθει και δεν υπήρχε ρεύμα για να γίνουν οι απαραίτητες συνδέσεις. Αφού πέρασαν δύο ημέρες άκαρπες, πήραν ρεύμα από τη σύγχρονη πόλη της Πομπηίας και το πρόβλημα λύθηκε αλλά ήδη είχαν χαθεί δύο ημέρες. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που ο όρος space rock είναι διαδεδομένος και οι Pink Floyd με άλμπουμ σαν τα More, Ummagumma και Atom Heart Mother είναι στην κορυφή. Η κινηματογράφηση διήρκεσε 4 ήμερες και η συμφωνία ήθελε το συγκρότημα να μεταφέρει όλο τον εξοπλισμό του, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν και μια 8κανάλη κονσόλα ηχογράφησης! Το συγκρότημα επέμενε να ηχογραφήσουν σε πολυκάναλο, πράγμα που αποδείχθηκε χρήσιμο στο τελικό μιξάρισμα. Οικονομικά το όλο εγχείρημα, καλύφθηκε από το Belgian Radio Télévision Belge Francophone, τη γερμανική εταιρεία Bayerischer Rundfunk και τη γαλλική εταιρεία Radiodiffusion-Télévision Française. Ο παραγωγός Reiner Moritz, πρότεινε η συναυλία να καλυφθεί με 3κάμερο και να χρησιμοποιήσουν φιλμ 35mm υψηλής πιστότητας. Έτσι κατέληξαν, το συγκρότημα να παίξει Live στο αμφιθέατρο και όχι playback με τον road manager Peter Watts να υπόσχεται ότι θα βρει τα πάντα για να καλύψει τον ήχο κι όλες τις απορρέουσες ανάγκες για μια συναυλία.
Οι άνθρωποι πίσω από τις κάμερες ήταν επιλεγμένοι από τον Maben και ήταν οι καλύτεροι στην Ευρώπη: ο Gábor Pogány και ο Willy Kurant με το δεύτερο να έχει δουλέψει με τους Serge Gainsbourg και Orson Welles. Για να κάνουν οικονομία, το φιλμ το παρήγγειλαν σε studio της Ρώμης κι όχι από το Παρίσι όπως αρχικά είχαν προγραμματίσει. Τελικά μόνο τρία τραγούδια ηχογραφήθηκαν στο αμφιθέατρο, τα Echoes, One Of These Days και A Saucerful Of Secrets και μάλιστα το μάλιστα το Echoes μετά από πρόταση του Ο’Rourke για να προωθήσουν το άλμπουμ Meddle που είχαν κυκλοφορήσει.
Η 7 Οκτωβρίου 1971 ήταν η τελευταία ημέρα γυρισμάτων γιατί αμέσως μετά το συγκρότημα πέταγε για Αμερική για περιοδεία. Όταν όμως ο Maben είδε τα γυρίσματα, κατάλαβε ότι χρειαζόταν κι άλλες σκηνές, οι οποίες γυριστήκαν σ ένα studio κοντά στο δάσος της Βουλώνης στις 13 Δεκεμβρίου. Το συγκεκριμένο γύρισμα παρουσιάστηκε στο dvd, Director’s Cut (2003). Σε εκείνο το Studios κινηματογράφησαν τα Careful With That Axe, Eugene και Set The Controls For The Heart Of The Sun. Η πρώτη εμφάνιση στο κοινό της ταινίας Live At Pompeii, έγινε στο φεστιβάλ του Εδιμβούργο το 1972 χωρίς να το ξέρει ο σκηνοθέτης, αφού το διάβασε την επομένη ημέρα (σ.σ. δηλ αφού είχε παιχτεί η ταινία) στην εφημερίδα! Στο Λονδίνο προβλήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1972 με 3.000 fans να περιμένουν ουρά έξω από τον κινηματογράφο για να τη δουν. Κι όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ο σκηνοθέτης δεν ήταν ευχαριστημένος με το τελικό αποτέλεσμα, γιατί βλέποντας την ταινία στον κινηματογράφο, θεώρησε ότι το συγκρότημα παίζει ακίνητο σαν άγαλμα χωρίς την παραμικρή κίνηση κι έτσι τους ζήτησε να κάνει ορισμένα ακόμα γυρίσματα. Επειδή ήταν αδύνατον να τα κάνουν στην Πομπηία, πήγε στο studio όπου ηχογραφούσαν το The Dark Side of the Moon. Χωρίς να το ξέρει ο Maben έδωσε ραντεβού με την ιστορία κινηματογραφώντας μέρος των ηχογραφήσεων του σημαντικότερου άλμπουμ στην ιστορία της μουσικής!
Το Live At Pompeii εξερεύνησε ένα άγνωστο χώρο, αυτόν της μουσικής με το αρχαίο χώρο. Κάτι που εμείς στην Ελλάδα χρειάστηκαν να περάσουν πολλές δεκαετίες για να καταλάβουμε ότι μόνο θετικά συμπεράσματα μπορούν να έχει. Θυμηθείτε τη μαγεία της συναυλίας των Jethro Tull, του Yianni αλλά και των Foo Fighters στο Ηρώδειο.
Υπάρχουν τρεις διαφορετικές εκδόσεις της ταινία, η πρώτη του 1972 η δεύτερη του 1974 και η τρίτη του 2003. “Πιστεύω ότι η ταινία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ" λέει ο σκηνοθέτης Adrian Maben, “πάντα θα υπάρχει υλικό για να την ξαναπαρουσίασω. Νιώθω σαν τον Γάλλο ζωγράφο, Pierre Bonnard που ακόμα κι όταν τα έργα του παρουσιαζόντουσαν στο Λούβρο, ήθελε να τα αλλάξει. Γι αυτό το λόγο είχε μαζί του πάντα τα σύνεργά του. Τον είχαν μάθει οι φύλακες του μουσείου και τον σταματούσαν αλλά αυτός συνέχιζε να προσπαθεί να αλλάξει τον αρχικό δικό του πίνακα»! Το Live at Pompeii έχει κυκλοφορήσει σε VHS βιντεοκασέτα, laser discs και DVD, ενώ το 2002 επανακυκλοφόρησε σε dvd με τίτλο Director’s Cut
Το συγκρότημα ολοκληρώνει το 1970 με μια περιοδεία σε Αμερική και Ευρώπη και αμέσως αρχίζει να δουλεύει πυρετωδώς τη συνέχεια του Atom Heart Mother που τιτλοφορείται Meddle (1971, Νο 3 Μ.Βρετανία, Νο 70 Αμερική) σε παραγωγή των ιδίων και εξώφυλλο επιμελημένο από τη Hipgnosis. Η αρχική ιδέα του Storm Thorgerson ήταν να έχουν μια κοντινή λήψη του πρωκτού ενός μπαμπουίνου(!), για να καταλήξουν στο πολύ κοντινό πλάνο ενός αυτιού με τους κυματισμούς του νερού και το σιφόνι, με τη φωτογράφιση να είναι του Bob Dowling και τους ανθρώπους της Hipgonis, με πρώτο τον Thorgerson να το θεωρούν σαν το χειρότερο εξώφυλλο που έφτιαξαν για το συγκρότημα (σ.σ. ενώ αν είχε μπει ο…πρωκτός του μπαμπουϊνου, θα ήταν τα καλύτερο!).
Το συγκλονιστικό “Echoes” υπογράφεται συνθετικά κι από τα 4 μέλη του συγκροτήματος και είναι το καλύτερο διαπιστευτήριο για τη ολική μετάβασή τους στο progressive. Αυτοσχεδιασμοί, ambient ήχοι, πειραματικό όσο πρέπει και effects και διάρκεια 23 περίπου λεπτά, το “Echoes” αποτελεί ένα κολάζ διαφόρων συνθέσεων σε ένα ομοιογενές κομμάτι με πολύ δουλειά από τα πλήκτρα του Richard Wright. Κι ενώ λες ότι θα συνεχιστεί σε ένα μονότονο μοτίβο, κάθε 4 περίπου λεπτά αλλάζει ύφος, είτε από τα πλήκτρα του Wright είτε από το σόλο του Gilmour. Όσο η σύνθεση πλησιάζει προς το τέλος της, η μουσική κορυφώνεται με εναλλασσόμενα ρεφρέν ενώ η δημιουργία «απόκοσμων» ήχων, προέρχονται από πειραματικές ηχογραφήσεις μέσα στο studio π.χ. ηχογράφηση με μαγνητόφωνο της ηχογράφησης και ταυτόχρονα το ξανά ηχογραφούσαν από άλλο μαγνητόφωνο! Αυτό δημιούργησε καθυστέρηση μεταξύ των δύο ηχογραφήσεων, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό τη δομή των χορδών, ενώ ταυτόχρονα του έδινε μια ηχώ.
Σήμερα, έχοντας ακούσει όλο τον όγκο των άλμπουμ των Pink Floyd, μπορούμε εύκολα να το χαρακτηρίσουμε σαν ένα «τυπικό Pink Floyd» κομμάτι. ΔΕΝ είναι όμως έτσι, γιατί το “Echoes”ήταν η γέφυρα που το μεγάλο αγγλικό συγκρότημα πέρασε οριστικά από τη ψυχεδέλεια στο progressive. Το “Echoes” δεν ανήκει στην κατηγορία των πολυχρησιμοποιημένων κομματιών τους σε συναυλίες. Χρησιμοποιήθηκε για να ανοίξει τη A Momentary Lapse of Reason Tour του 1987, αφού δεν το είχαν παίξει για περισσότερο από μια δεκαετία(!) για να το αποσύρουν μετά από 11 συναυλίες. Ο Gilmour το επανέφερε το 2006 στην On a Island Tour και το συμπεριέλαβε στα άλμπουμ του Gilmour Live in Gdańsk και Remember That Night.
Συγκρίνοντας το με το προηγούμενο άλμπουμ τους, ακούμε πολλές ομοιότητες τη συνθετική δομή των κομματιών με πρώτο χαρακτηριστικό τον ομοιόμορφο τόνο με τον Gilmour να έχει ένα ελαφρύ ερμηνευτικό προβάδισμα. Ωστόσο, το άλμπουμ είναι μια από τις πιο συνεπείς εξερευνήσεις της διάθεσης τους και αποτελεί τον ισχυρότερο δίσκο που κυκλοφόρησαν μετά την αποχώρηση του Syd Barrett και στην ουσία ήταν το τελευταίο βήμα πριν τη λαμπρότητα του Dark Side of the Moon.
Όμως πριν από αυτό, έμελλε να κυκλοφορήσουν ακόμα ένα άλμπουμ, αυτή τη φορά soundtrack. Τα 40 λεπτά του Obscured by Clouds (1972, Νο6 Μ.Βρετανία, Νο 46 Αμερική) αποτέλεσαν τη μουσική για γαλλική ταινία La Vallée του Barbet Schroeder και δούλεψαν τη μουσική όπως στην περίπτωση του More με χρονόμετρο, παρακολουθώντας την ταινία! Ηχογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια περιοδείας τους στη Γαλλία, σε παραγωγή των ιδίων, ενώ ήδη είχαν αρχίσει να ηχογραφούν τις βάσεις των κομματιών του DSOTM και ηχητικά είναι πολύ κοντά στα δύο προηγούμενα άλμπουμ τους. Πιθανότατα θα έχετε αναρωτηθεί γιατί ο τίτλος του δίσκου είναι Obscured by Clouds κι όχι La Vallée (η Κοιλάδα στα γαλλικά) όπως είναι ο τίτλος της ταινίας κι αυτό έγινε για το ζήτησε το ίδιο το συγκρότημα. Βέβαια τότε ήταν μια εποχή που τα soundtracks ήταν περιορισμένα και δεν είχαν τη δυναμική που απέκτησαν τη δεκαετία του 80. Από την άλλη πλευρά, η εταιρεία διανομής της ταινίας, δίπλα στο γαλλικό τίτλο, προσέθεσε και το Obscured by Clouds.
Σε 9 μήνες θα κυκλοφορήσουν ένα από τα καλύτερα άλμπουμ στην ιστορία της μουσικής.
TRIVIA
- Κι όμως, ο Bob Klose παίζει κιθάρα σε κάποια κομμάτια των προσωπικών άλμπουμ του David Gilmour, On an Island (2006) και Rattle That Lock (2015)!
- Στην Αμερική το The Piper at the Gates of Dawn κυκλοφόρησε με τίτλο Pink Floyd, ενώ το 1974 η ΕMI κυκλοφόρησε τα πρώτα δύο άλμπουμ τους σε ένα διπλό με τίτλο A Nice Pair με το εξώφυλλο φιλοτεχνημένο από τη Hipgnosis.
- Κι όμως, στο άλμπουμ More δεν συμπεριέλαβαν 2 τραγούδια (τα "Hollywood" και "Seabirds" που ακούγονται μόνο στην ταινία!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ
25/4/21
"... και τους ανθρώπους της Hipgonis, με πρώτο τον Thorgerson να το θεωρούν σαν το χειρότερο εξώφυλλο που έφτιαξαν για το συγκρότημα (σ.σ. ενώ αν είχε μπει ο…πρωκτός του μπαμπουϊνου, θα ήταν τα καλύτερο!"!!! Καταπληκτικό σχόλιο!!! LOL
ΑπάντησηΔιαγραφή