Όταν στις 4 Δεκεμβρίου 1980 οι Led Zeppelin ανακοίνωναν επίσημα την διάλυσή τους κανείς μας δεν φανταζόταν ότι στο μέλλον δεν θα ξαναβρισκόντουσαν. Από τότε έχουν περάσει 38 χρόνια και το πολυπόθητο reunion περιοδεία σε όλο τον κόσμο δεν έγινε, και απ΄ότι φαίνεται δεν θα γίνει ποτέ. Τελευταίο άλμπουμ τους ήταν το μέτριο In Through the Out Door (1979) και μόλις τρία χρόνια αργότερα ακόμα ένα «καινούργιο» άλμπουμ τους έκανε την εμφάνισή του στην αγορά. Τίτλος του
Coda που ήταν το 9ο και τελευταίο στην μεγάλη δισκογραφία τους. Κατ’ αρχάς να δούμε τι σημαίνει Coda που είναι όρος τεχνικός και αφορά το τμήμα της ταινίας του μπομπινόφωνου που ακολουθεί μετά το τέλος του τελευταίου τραγουδιού, δηλ. το κενό κομμάτι μετά το τελευταίο τραγούδι. Οι έλληνες τεχνικοί το ονομάζουν αμόρσα.
Ψάχνω να βρω από πού θα ξεκινήσω το άρθρο και νομίζω ότι η εισαγωγή του πρέπει να γίνει από το studio όπου έγινε η τεχνική επιμέλεια όλων των ηχογραφημάτων που έφερε ο Jimmy Page που ήταν ο παραγωγός του άλμπουμ. Αρχικά το studio που βρίσκςται στο Berkshire της Αγγλίας, ονομαζόταν The Mill και το αγόρασε ο Page για να του αλλάξει το όνομα σε The Sol. Για την ιστορία μετά τον Page το studio αγοράστηκε από τον Chris Rea που κι αυτός το κράτησε έως το 2006 οπότε και το ξαναπούλησε.
Ο Page έχοντας το υλικό στα χέρια του στην αρχή ήθελε να κάνει ένα tribute στον John Bonham και μάλιστα σύμφωνα με τον ηχολήπτη Stuart Epps, το tribute θα περιείχε ένα μόνο κομμάτι, το Bonzo’s Montreux που είχε ηχογραφηθεί το 1976. O Page έφερε στο studio μια σειρά ηχογραφήσεων με 24 κομμάτια που είχαν ντραμς και synthesizers και ήθελε να τους κάνει edit και μετά να τα μιξάρει.
Σιγά σιγά άρχισε να εμφανίζει κι άλλα τραγούδια και τελικά κατέληξε στην ιδέα να κυκλοφορήσει ένα ολόκληρο άλμπουμ. Αν και ο Epps ήταν ο τεχνικός, ο ίδιος σήμερα παραδέχεται ότι την όλη δουλειά του ηχολήπτη και μηχανικού ήχου την έκανε ο Page που είναι κάτι παραπάνω από μουσικός.
Όμως ένας ακόμα λόγος πέραν του tribute στη μνήμη του Bonham που κυκλοφόρησε το Coda ήταν ότι το συγκρότημα χρώσταγε ένα ακόμα δίσκο, βάση συμβολαίου στην Atlantic Rec. Και με την κυκλοφορία του απελευθερωνόταν! Τρία από τα τραγούδια του ήταν outtakes από το προηγούμενο άλμπουμ τους In Through the Out Door (τα Ozone baby, Darlene και Wearing and Tearing, ενώ δεν έπρεπε να υπάρχει κανένα σε live ηχογράφηση, αλλιώς δεν εξυπηρετούσε το συμβόλαιο που ήθελε μόνο studio τραγούδια. Το I Can’t quit you baby που συμπεριλήφθηκε στο Coda ήταν live ηχογραφημένο το 1970 στο Royal Albert Hall και ο Page φρόντισε να βγάλει εντελώς τις φωνές του κόσμου και στα credits έγραψαν ότι ήταν από πρόβα! Μη φανταστείτε ότι ο Robert Plant δεν έκανε κι αυτός overdubs φωνητικά. Χρειάστηκε να έλθει στο studio μια φορά για να ηχογραφήσει το Walter’s walkπου είχε περισσέψει από τις ηχογραφήσεις του Houses of the Holy. Τέλος και ο John Paul Jones πέρασε από το studio, μια φορά μόνο, για να ακούσει τις ταινίες και μάλιστα ενοχλήθηκε από την ένταση της μουσικής στα ηχεία!
ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΝ ΤΟΝ JOHN BONHAM
Οι φήμες τότε έλεγαν τα ονόματα των Carmine Appice, Cozy Powell, Barriemore Barlow (Jethro Tull), Ben Bevan και Simon Kirke (Bad Company) θα αντικαταστούσαν τον Bonham αλλά έμειναν φήμες. Η απώλεια ήταν πολύ μεγαλύτερη από την πρόσκαιρη αντικατάσταση. Ο γιός Jason Bonham έπαιξε με τους τρεις Zeps το 1988 στα 40α γενέθλια της Atlantic Records, ενώ στο Live Aid τους συνόδευσαν οι Tony Thompson (των Power Station /Chic) και Philip David Charles Collins (επίτηδες έγραψα ολόκληρο το όνομα του, για να σας βάλω σε περιέργεια, ο Phil Collins είναι!!!). Οι Page, Plant και Jones από την αρχή είχαν ξεκαθαρίσει ότι Κ-Α-Ν-Ε-Ι-Σ δεν επρόκειτο να πάρει τη θέση του.
Όλες οι μίξεις του Coda έγιναν με βάση τον απεριόριστο σεβασμό προς τη μνήμη του εκλιπόντος ντράμερ John Bonham. Παρ’ όλο που ο κόσμος τον θεωρούσε σαν έναν heavy ντράμερ, ο Bonham ήταν και καινοτόμος ως προς τον τρόπο ηχογράφησης αλλά και εξαιρετικά προσεκτικός στα χτυπήματά του.
Στο We’re gonna groove που κι αυτό ήταν ηχογραφημένο στο Royal Albert Hall o Page ηχογράφησε κάποιες overdubs κιθάρες για να το κάνει πιο πλούσιο και αφαίρεσε τον κόσμο, γράφοντας στην πρώτη έκδοση του δίσκου ότι ηχογραφήθηκε στο Morgan Studio τον Ιούνιο του 1969!
Το Poor Torn είχε γραφτεί από την εποχή του Led Zeppelin κι είχε ηχογραφηθεί στο Olympic Studios. Το εξώφυλλο επιμελήθηκε η Hipgnosis και η γραμματοσειρά που γράφτηκε η λέξη Coda λέγεται NEON και σχεδιάστηκε από τον Bernard Allum το 1978.
Η επανέκδοση του άλμπουμ το 2005 κυκλοφόρησε με 5 ακυκλοφόρητα τραγούδια, τα
"If it keeps on raining, Sugar Mama, Four Hands, St.Tristna’s Sword και Desire. Βέβαια στις μετέπειτα εκδόσεις, δίπλα από τα τραγούδια αναγράφηκε ο πραγματικός τόπος ηχογράφησής τους!
Το Coda ήταν μια διέξοδος για τον Jimmy Page να βγάλει προς τα έξω, μίξεις και εναλλακτικές ηχογραφήσεις τραγουδιών τους, καλύπτοντας και το συμβόλαιο αλλά και τιμώντας τη μνήμη του φίλου του.
ΤΙ ΕΚΑΝΑΝ ΜΕΤΑ
Coda που ήταν το 9ο και τελευταίο στην μεγάλη δισκογραφία τους. Κατ’ αρχάς να δούμε τι σημαίνει Coda που είναι όρος τεχνικός και αφορά το τμήμα της ταινίας του μπομπινόφωνου που ακολουθεί μετά το τέλος του τελευταίου τραγουδιού, δηλ. το κενό κομμάτι μετά το τελευταίο τραγούδι. Οι έλληνες τεχνικοί το ονομάζουν αμόρσα.
Ψάχνω να βρω από πού θα ξεκινήσω το άρθρο και νομίζω ότι η εισαγωγή του πρέπει να γίνει από το studio όπου έγινε η τεχνική επιμέλεια όλων των ηχογραφημάτων που έφερε ο Jimmy Page που ήταν ο παραγωγός του άλμπουμ. Αρχικά το studio που βρίσκςται στο Berkshire της Αγγλίας, ονομαζόταν The Mill και το αγόρασε ο Page για να του αλλάξει το όνομα σε The Sol. Για την ιστορία μετά τον Page το studio αγοράστηκε από τον Chris Rea που κι αυτός το κράτησε έως το 2006 οπότε και το ξαναπούλησε.
Ο Page έχοντας το υλικό στα χέρια του στην αρχή ήθελε να κάνει ένα tribute στον John Bonham και μάλιστα σύμφωνα με τον ηχολήπτη Stuart Epps, το tribute θα περιείχε ένα μόνο κομμάτι, το Bonzo’s Montreux που είχε ηχογραφηθεί το 1976. O Page έφερε στο studio μια σειρά ηχογραφήσεων με 24 κομμάτια που είχαν ντραμς και synthesizers και ήθελε να τους κάνει edit και μετά να τα μιξάρει.
Σιγά σιγά άρχισε να εμφανίζει κι άλλα τραγούδια και τελικά κατέληξε στην ιδέα να κυκλοφορήσει ένα ολόκληρο άλμπουμ. Αν και ο Epps ήταν ο τεχνικός, ο ίδιος σήμερα παραδέχεται ότι την όλη δουλειά του ηχολήπτη και μηχανικού ήχου την έκανε ο Page που είναι κάτι παραπάνω από μουσικός.
Όμως ένας ακόμα λόγος πέραν του tribute στη μνήμη του Bonham που κυκλοφόρησε το Coda ήταν ότι το συγκρότημα χρώσταγε ένα ακόμα δίσκο, βάση συμβολαίου στην Atlantic Rec. Και με την κυκλοφορία του απελευθερωνόταν! Τρία από τα τραγούδια του ήταν outtakes από το προηγούμενο άλμπουμ τους In Through the Out Door (τα Ozone baby, Darlene και Wearing and Tearing, ενώ δεν έπρεπε να υπάρχει κανένα σε live ηχογράφηση, αλλιώς δεν εξυπηρετούσε το συμβόλαιο που ήθελε μόνο studio τραγούδια. Το I Can’t quit you baby που συμπεριλήφθηκε στο Coda ήταν live ηχογραφημένο το 1970 στο Royal Albert Hall και ο Page φρόντισε να βγάλει εντελώς τις φωνές του κόσμου και στα credits έγραψαν ότι ήταν από πρόβα! Μη φανταστείτε ότι ο Robert Plant δεν έκανε κι αυτός overdubs φωνητικά. Χρειάστηκε να έλθει στο studio μια φορά για να ηχογραφήσει το Walter’s walkπου είχε περισσέψει από τις ηχογραφήσεις του Houses of the Holy. Τέλος και ο John Paul Jones πέρασε από το studio, μια φορά μόνο, για να ακούσει τις ταινίες και μάλιστα ενοχλήθηκε από την ένταση της μουσικής στα ηχεία!
Οι φήμες τότε έλεγαν τα ονόματα των Carmine Appice, Cozy Powell, Barriemore Barlow (Jethro Tull), Ben Bevan και Simon Kirke (Bad Company) θα αντικαταστούσαν τον Bonham αλλά έμειναν φήμες. Η απώλεια ήταν πολύ μεγαλύτερη από την πρόσκαιρη αντικατάσταση. Ο γιός Jason Bonham έπαιξε με τους τρεις Zeps το 1988 στα 40α γενέθλια της Atlantic Records, ενώ στο Live Aid τους συνόδευσαν οι Tony Thompson (των Power Station /Chic) και Philip David Charles Collins (επίτηδες έγραψα ολόκληρο το όνομα του, για να σας βάλω σε περιέργεια, ο Phil Collins είναι!!!). Οι Page, Plant και Jones από την αρχή είχαν ξεκαθαρίσει ότι Κ-Α-Ν-Ε-Ι-Σ δεν επρόκειτο να πάρει τη θέση του.
Όλες οι μίξεις του Coda έγιναν με βάση τον απεριόριστο σεβασμό προς τη μνήμη του εκλιπόντος ντράμερ John Bonham. Παρ’ όλο που ο κόσμος τον θεωρούσε σαν έναν heavy ντράμερ, ο Bonham ήταν και καινοτόμος ως προς τον τρόπο ηχογράφησης αλλά και εξαιρετικά προσεκτικός στα χτυπήματά του.
Στο We’re gonna groove που κι αυτό ήταν ηχογραφημένο στο Royal Albert Hall o Page ηχογράφησε κάποιες overdubs κιθάρες για να το κάνει πιο πλούσιο και αφαίρεσε τον κόσμο, γράφοντας στην πρώτη έκδοση του δίσκου ότι ηχογραφήθηκε στο Morgan Studio τον Ιούνιο του 1969!
Το Poor Torn είχε γραφτεί από την εποχή του Led Zeppelin κι είχε ηχογραφηθεί στο Olympic Studios. Το εξώφυλλο επιμελήθηκε η Hipgnosis και η γραμματοσειρά που γράφτηκε η λέξη Coda λέγεται NEON και σχεδιάστηκε από τον Bernard Allum το 1978.
Η επανέκδοση του άλμπουμ το 2005 κυκλοφόρησε με 5 ακυκλοφόρητα τραγούδια, τα
"If it keeps on raining, Sugar Mama, Four Hands, St.Tristna’s Sword και Desire. Βέβαια στις μετέπειτα εκδόσεις, δίπλα από τα τραγούδια αναγράφηκε ο πραγματικός τόπος ηχογράφησής τους!
Το Coda ήταν μια διέξοδος για τον Jimmy Page να βγάλει προς τα έξω, μίξεις και εναλλακτικές ηχογραφήσεις τραγουδιών τους, καλύπτοντας και το συμβόλαιο αλλά και τιμώντας τη μνήμη του φίλου του.
ΤΙ ΕΚΑΝΑΝ ΜΕΤΑ
Το εσώφυλλο του Coda |
- O Robert Plant είχε ήδη κυκλοφορήσει από τον Ιούνιο του1982 το πρώτο του προσωπικό άλμπουμ Pictures at Eleven και η προσωπική του καριέρα είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς
- Ο Page είχε γράψει τη μουσική για το soundtrack της ταινίας Death Wish II (Φεβρουάριος 1982) αλλά στην ουσία παρέμενε αδρανής μετά το θάνατο του φίλου του John Bonham και θεωρούσε τον εαυτό του υπεύθυνος για την απώλεια!
- Και ο John Paul Jones παρέμεινε αδρανής μετά τη διάλυση, κάνοντας το1985 την πρώτη δισκογραφική του επανεμφάνιση με το soundtrack, Scream for Help.
21/5/18
Δημοσίευση σχολίου