- Σήμερα, το β μέρος και τελευταίο της ιστορίας του Stairway to Heaven (διαβάστε εδώ το α’ μέρος)
Καλιφόρνια των ΗΠΑ, διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι σε πολυάριθμα τραγούδια της rock υπήρχαν κρυφά μηνύματα μέσω της μεθόδου backmasking, μίας μεθόδου ανάποδης ηχογράφησης. Ως παράδειγμα εκτός άλλων, όπως οι Beatles, οι Pink Floyd, οι ELO, οι Queen και οι Styx, αναφέρθηκαν και οι Led Zeppelin με το Stairway to Heaven. Το υποτιθέμενο μήνυμα βρίσκεται στο μέσο του τραγουδιού και, εφόσον ο δίσκος παιχτεί ανάποδα, φανερώνει τα λόγια: ‘Στην υγειά του γλυκού μου Σατανά’ και ‘Tραγουδώ γιατί ζω με το Σατανά’. Δημιουργήθηκαν ταραχές και τέτοιο πανδαιμόνιο που σε συγκεντρώσεις άρχισαν να καίνε δίσκους, απολύθηκαν djs που προέτρεπαν να παιχτεί το τραγούδι ανάποδα και τέλος ψηφίστηκε νόμος σύμφωνα με τον οποίο, οι υπόλογοι δίσκοι θα πρέπει να φέρουν στο εξώφυλλο τη σήμανση ότι περιέχουν δυνητικά επικίνδυνα μηνύματα γραμμένα με backmasking. Το συγκρότημα ως επί το πλείστον αγνόησε αυτούς τους ισχυρισμούς, ενώ η δισκογραφική εταιρεία που έφτιαξαν το 1974, Swan Song Records, δημοσίευσε την εξής ανακοίνωση: ‘Τα πικάπ μας παίζουν μόνο προς μία κατεύθυνση: μπροστά!’. Ο τότε ηχολήπτης της μπάντας Eddie Kramer αποκάλεσε τις κατηγορίες γελοιότητες, ενώ ο Plant έδειξε ιδιαίτερη απογοήτευση: ‘Για μένα είναι πολύ λυπηρό, διότι το Stairway to Heaven, γράφτηκε με τις καλύτερες προθέσεις. Όσο δε αφορά, τις ανάποδες ηχογραφήσεις και τα κρυμμένα μηνύματα, σίγουρα δεν είναι αυτό που εγώ αποκαλώ μουσική’.
Bοηθός του ήταν ο σκηνοθέτης Kenneth Anger, τον οποίο μέσα στα πλαίσια της λατρείας προς τον Crowley φιλοξένησε ο Page για μεγάλο διάστημα στο σπίτι του και διατηρούσε μαζί του στενή σχέση, όπως επίσης είχε γράψει τη μουσική για μία ταινία του. Κάποια στιγμή όμως ήρθαν σε σύγκρουση, τον έδιωξε από το Boleskine House κι εκείνος, λέγεται ότι …. καταράστηκε τον Page και το υπόλοιπο συγκρότημα!
Έκτοτε κάθε είδους κακοτυχία τους συνέβη: από το σχεδόν μοιραίο αυτοκινητιστικό ατύχημα του Plant και της οικογένειάς του στην Ελλάδα το 1975 (διάβασε εδώ), το οποίο και τον καθήλωσε σε αναπηρικό καροτσάκι για ένα διάστημα, ακυρώσεις συναυλιών και ηχογραφήσεων ως εκ τούτου, σειρά προβλημάτων στην επόμενη τουρνέ της Αμερικής όπως οι ταραχές και καταστροφές στο συναυλιακό χώρο του Cincinnati από οπαδούς του συγκροτήματος χωρίς εισιτήριο (στον ίδιο χώρο αργότερα σε συναυλία των Who και σε αντίστοιχα επεισόδια 11 άτομα έχασαν τη ζωή τους από ποδοπάτημα), τη μόνιμα σχεδόν κωματώδη κατάσταση του Page λόγω του εθισμού του στην ηρωίνη μέχρι και το θάνατο του γιου του Plant, Karak, από ασθένεια το 1977 και βέβαια το θάνατο του Bonham από αλκοολισμό το 1980.
Όμως μπορεί κανείς να πιστέψει ότι για όλα αυτά ευθύνονταν η μαύρη μαγεία ή τα ξόρκια;
Όποια και αν ήταν η αιτία, τα προβλήματα για το τραγούδι δεν σταμάτησαν εδώ, καθώς πολύ αργότερα από τις κατηγορίες για σατανισμό, ο νέος σκόπελος που αντιμετώπισε το Stairway to Heaven, ήταν αυτός της δικαστικής δίωξης για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, με τα χρόνια, έγινε αντιληπτή μία ομοιότητα στο κιθαριστικό κομμάτι της εισαγωγής με το ορχηστρικό ‘Taurus” των Spirit από το 1968 γραμμένο από τον κιθαρίστα τους Randy California (διάβασε εδώ).Στις σημειώσεις της επανέκδοσης του άλμπουμ με τίτλο το όνομά τους ο California επισημαίνει την ομοιότητα δίνοντας έμφαση στο έτος δημιουργίας του κάθε τραγουδιού, όπως και στο γεγονός ότι οι Zeppelin είχαν εμφανιστεί σαν support group στους Spirit στην πρώτη τους τουρνέ στην Αμερική και μάλιστα είχαν παίξει και το τραγούδι τους ‘Fresh Garbage’.
Καθότι όμως ο California δεν διέθετε τα οικονομικά μέσα για κινήσει την νομική διαδικασία, όπως και εξαιτίας της παθητικής του ιδιοσυγκρασίας, όσο ζούσε δεν άσκησε κάποιο ένδικο μέσο. Το 1997 και σε ηλικία 45 ετών πεθαίνει πρόωρα από πνιγμό η παραγνωρισμένη αυτή μουσική ιδιοφυία (15 ετών έπαιζε με τον Hendrix) και το 2014 ο μπασίστας των Spirit από κοινού με έναν δημοσιογράφο, ο οποίος είχε εξαγοράσει τα κληρονομικά δικαιώματα του California για αυτό το σκοπό, ασκεί αγωγή για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Εάν η αγωγή γινόταν δεκτή δεν θα είχε βέβαια αναδρομική ισχύ, όμως θα υπήρχαν δικαιώματα σε μελλοντικά έσοδα.
Η δίκη εκδικάσθηκε σε πρώτο βαθμό το 2016 υπέρ των Led Zeppelin και σε δεύτερο βαθμό μετά από έφεση, πάλι υπέρ του βρετανικού συγκροτήματος. Ο Page υποστήριξε ότι δεν είχε ξανακούσει το συγκεκριμένο τραγούδι των Spirit, κάτι το οποίο φυσικά δεν έπεισε το δικαστήριο. Η απαλλακτική τους απόφαση βγήκε με βασικό αιτιολογικό ότι οι ομοιότητες δεν ήταν τόσες και τέτοιες που να καθιστούν παραβίαση.
Αυτά λοιπόν για ένα τραγούδι, το οποίο είχε μία μάλλον χαμηλή εκκίνηση, δεν υποστηρίχτηκε από τους κριτικούς – μάλλον το αντίθετο έγινε- και δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε single. Κατάφερε ωστόσο να θεωρείται από πολλούς το καλύτερο τραγούδι όλων των εποχών ή ακόμα καλύτερα, ΤΟ τραγούδι.
Την ίδια άποψη φαίνεται να έχει και ο Page: ‘Το τραγούδι αυτό αποκρυσταλλώνει την ουσία της μπάντας. Ήταν ορόσημο για μας. Τα είχε όλα και μας παρουσίαζε στην ακμή μας σαν συγκρότημα. Κάθε μουσικός επιθυμεί να δημιουργήσει κάτι που θα διαρκέσει για μεγάλο διάστημα. Για τον Townshend ήταν το Τommy, για τους Genesis το Supper’s ready, για τους Deep Purple το Child in Time και τους Jethro Tull το Aqualung. Για μας ήταν το ‘Stairway’ και αμφιβάλλω εάν θα μπορέσω ποτέ να κάνω κάτι καλύτερο, χρειάζεται πολλή σκληρή δουλειά μόνο για να πλησιάσεις αυτό το επίπεδο της ολοκληρωτικής τελειότητας.’
Όσον αφορά την επιρροή του στον κόσμο έχει πει ότι μέσα στα χρόνια, εκατοντάδες άνθρωποι του έχουν εκμυστηρευτεί ότι το ‘Stairway’ τους στήριξε σε δύσκολες ή τραγικές καταστάσεις, ή τους συνόδευσε σε ευτυχισμένες στιγμές, καθότι πάνω από όλα είναι τραγούδι αισιοδοξίας.
Και αν ο Robert Plant εκτιμά τα πράγματα διαφορετικά και … προτιμά το Kashmir (πέρα από τις δηλώσεις του, γνωστό είναι το συμβάν κατά το οποίο δώρισε ένα ποσό 1.000,00$ σε ραδιοφωνικό σταθμό του Portland προκειμένου να μην ξαναπαίξει ποτέ το ‘Stairway’), ο μουσικός κόσμος μάλλον συμμερίζεται την άποψη του Page.
Ο Glenn Hughes (τότε ήταν στους Trapeze) που είχε την τύχη να το ακούσει το 1971 από τον Bonham πριν καν κυκλοφορήσει αισθάνθηκε να γίνεται σεισμός όσο παιζόταν.
Και η Ann Wilson των Heart που ήταν επίσης 19 όταν κυκλοφόρησε το θεώρησε το καλύτερο πάντρεμα μουσικής και στίχων που θα μπορούσε να υπάρξει.
Με τέτοιο impact, υπήρξε πληθώρα δεύτερων εκτελέσεων. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει σε εκείνη του Frank Zappa από live ηχογράφηση και η οποία κυκλοφόρησε μόνο σε maxi single το 1991 με το Bolero του Ravel στη β’ πλευρά.
Επιτυχημένη θεωρείται και η διασκευή των Far Corporation το 1985 και μάλιστα κυκλοφόρησε σαν single (Νο 8 UK, Νο 89 Αμερική) και φυσικά των Heart, οι οποίοι το συμπεριέλαβαν σαν bonus track στην επανέκδοση του άλμπουμ τους Little Queen (2004). Όσο δε για την εκτέλεση της Dolly Parton, όταν ρωτήθηκε σχετικά ο Plant απάντησε με τη βρετανική του οξύτητα: ‘Σ΄αυτή τη ζωή όλα είναι δυνατά!’ Δείτε εδώ το συγκλονιστικό video από την εμφάνιση των Heart στο Kenndey Center Honors παρουσία των Led Zeppelin
Τελικά, θα μπορούσε κανείς να γράφει ή να μιλά ώρες για το τραγούδι αυτό.
Νομίζω όμως ότι για να το νιώσουμε πρέπει να το δούμε πέρα από την επιτυχία και τις κατακτήσεις του, τη σχέση (;) του με το σατανισμό και τις νομικές του αμφισβητήσεις.
Αν το βάλουμε στο παλιό μας πικάπ να παίξει και κλείσουμε τα μάτια θα δούμε ξανά μπροστά μας τον Plant, χρυσό θεό να τραγουδά για την ανθρώπινη ματαιοδοξία και να μας ταξιδεύει στους κόσμους του Tolkien: στα πράσινα δάση και τα δαχτυλίδια καπνού του μάγου Gandalf. Θα συναντήσουμε τη Lady Galadriel, τη Βασίλισσα των Ξωτικών που ζει στο χρυσό δάσος του Lothlorien. Θα αντικρύσουμε τα πουλιά που τραγουδούν και τους αυλητές που μας καθοδηγούν με τη μουσική τους.
Και μέσα από τους αρχαίους μύθους θα ξεπηδήσουν αιώνιες αλήθειες και διδάγματα απέναντι στη γοητεία του εφήμερου και του απατηλού: ‘To be a rock and not to roll’.
ZIGGY STARDUST
- Ο Page απέφυγε να κάνει δηλώσεις, στο Rolling Stone ωστόσο ανέφερε ότι δεν επιθυμεί να κάνει περαιτέρω συζητήσεις για την εμπλοκή του στη μαγεία και ότι ο ίδιος δεν επιδιώκει ούτε να προσηλυτίσει ούτε να προσηλυτιστεί. ‘ Όποιος θέλει να ανακαλύψει κάτι, μπορεί να το κάνει ο ίδιος’, είπε.
Bοηθός του ήταν ο σκηνοθέτης Kenneth Anger, τον οποίο μέσα στα πλαίσια της λατρείας προς τον Crowley φιλοξένησε ο Page για μεγάλο διάστημα στο σπίτι του και διατηρούσε μαζί του στενή σχέση, όπως επίσης είχε γράψει τη μουσική για μία ταινία του. Κάποια στιγμή όμως ήρθαν σε σύγκρουση, τον έδιωξε από το Boleskine House κι εκείνος, λέγεται ότι …. καταράστηκε τον Page και το υπόλοιπο συγκρότημα!
 |
| Promo 4 track cd του Stairway to Heaven με κωδικό CDLZ1 το οποίο διένειμε η WEA και σε έλληνες παραγωγούς (φωτό από αρχείο Αλέξανδρου Ριχάρδου) |
Όμως μπορεί κανείς να πιστέψει ότι για όλα αυτά ευθύνονταν η μαύρη μαγεία ή τα ξόρκια;
Όποια και αν ήταν η αιτία, τα προβλήματα για το τραγούδι δεν σταμάτησαν εδώ, καθώς πολύ αργότερα από τις κατηγορίες για σατανισμό, ο νέος σκόπελος που αντιμετώπισε το Stairway to Heaven, ήταν αυτός της δικαστικής δίωξης για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, με τα χρόνια, έγινε αντιληπτή μία ομοιότητα στο κιθαριστικό κομμάτι της εισαγωγής με το ορχηστρικό ‘Taurus” των Spirit από το 1968 γραμμένο από τον κιθαρίστα τους Randy California (διάβασε εδώ).Στις σημειώσεις της επανέκδοσης του άλμπουμ με τίτλο το όνομά τους ο California επισημαίνει την ομοιότητα δίνοντας έμφαση στο έτος δημιουργίας του κάθε τραγουδιού, όπως και στο γεγονός ότι οι Zeppelin είχαν εμφανιστεί σαν support group στους Spirit στην πρώτη τους τουρνέ στην Αμερική και μάλιστα είχαν παίξει και το τραγούδι τους ‘Fresh Garbage’.
Καθότι όμως ο California δεν διέθετε τα οικονομικά μέσα για κινήσει την νομική διαδικασία, όπως και εξαιτίας της παθητικής του ιδιοσυγκρασίας, όσο ζούσε δεν άσκησε κάποιο ένδικο μέσο. Το 1997 και σε ηλικία 45 ετών πεθαίνει πρόωρα από πνιγμό η παραγνωρισμένη αυτή μουσική ιδιοφυία (15 ετών έπαιζε με τον Hendrix) και το 2014 ο μπασίστας των Spirit από κοινού με έναν δημοσιογράφο, ο οποίος είχε εξαγοράσει τα κληρονομικά δικαιώματα του California για αυτό το σκοπό, ασκεί αγωγή για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Εάν η αγωγή γινόταν δεκτή δεν θα είχε βέβαια αναδρομική ισχύ, όμως θα υπήρχαν δικαιώματα σε μελλοντικά έσοδα.
Η δίκη εκδικάσθηκε σε πρώτο βαθμό το 2016 υπέρ των Led Zeppelin και σε δεύτερο βαθμό μετά από έφεση, πάλι υπέρ του βρετανικού συγκροτήματος. Ο Page υποστήριξε ότι δεν είχε ξανακούσει το συγκεκριμένο τραγούδι των Spirit, κάτι το οποίο φυσικά δεν έπεισε το δικαστήριο. Η απαλλακτική τους απόφαση βγήκε με βασικό αιτιολογικό ότι οι ομοιότητες δεν ήταν τόσες και τέτοιες που να καθιστούν παραβίαση.
Αυτά λοιπόν για ένα τραγούδι, το οποίο είχε μία μάλλον χαμηλή εκκίνηση, δεν υποστηρίχτηκε από τους κριτικούς – μάλλον το αντίθετο έγινε- και δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε single. Κατάφερε ωστόσο να θεωρείται από πολλούς το καλύτερο τραγούδι όλων των εποχών ή ακόμα καλύτερα, ΤΟ τραγούδι.
Την ίδια άποψη φαίνεται να έχει και ο Page: ‘Το τραγούδι αυτό αποκρυσταλλώνει την ουσία της μπάντας. Ήταν ορόσημο για μας. Τα είχε όλα και μας παρουσίαζε στην ακμή μας σαν συγκρότημα. Κάθε μουσικός επιθυμεί να δημιουργήσει κάτι που θα διαρκέσει για μεγάλο διάστημα. Για τον Townshend ήταν το Τommy, για τους Genesis το Supper’s ready, για τους Deep Purple το Child in Time και τους Jethro Tull το Aqualung. Για μας ήταν το ‘Stairway’ και αμφιβάλλω εάν θα μπορέσω ποτέ να κάνω κάτι καλύτερο, χρειάζεται πολλή σκληρή δουλειά μόνο για να πλησιάσεις αυτό το επίπεδο της ολοκληρωτικής τελειότητας.’
Όσον αφορά την επιρροή του στον κόσμο έχει πει ότι μέσα στα χρόνια, εκατοντάδες άνθρωποι του έχουν εκμυστηρευτεί ότι το ‘Stairway’ τους στήριξε σε δύσκολες ή τραγικές καταστάσεις, ή τους συνόδευσε σε ευτυχισμένες στιγμές, καθότι πάνω από όλα είναι τραγούδι αισιοδοξίας.
Και αν ο Robert Plant εκτιμά τα πράγματα διαφορετικά και … προτιμά το Kashmir (πέρα από τις δηλώσεις του, γνωστό είναι το συμβάν κατά το οποίο δώρισε ένα ποσό 1.000,00$ σε ραδιοφωνικό σταθμό του Portland προκειμένου να μην ξαναπαίξει ποτέ το ‘Stairway’), ο μουσικός κόσμος μάλλον συμμερίζεται την άποψη του Page.
Ο Glenn Hughes (τότε ήταν στους Trapeze) που είχε την τύχη να το ακούσει το 1971 από τον Bonham πριν καν κυκλοφορήσει αισθάνθηκε να γίνεται σεισμός όσο παιζόταν.
Και η Ann Wilson των Heart που ήταν επίσης 19 όταν κυκλοφόρησε το θεώρησε το καλύτερο πάντρεμα μουσικής και στίχων που θα μπορούσε να υπάρξει.
Με τέτοιο impact, υπήρξε πληθώρα δεύτερων εκτελέσεων. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει σε εκείνη του Frank Zappa από live ηχογράφηση και η οποία κυκλοφόρησε μόνο σε maxi single το 1991 με το Bolero του Ravel στη β’ πλευρά.
Επιτυχημένη θεωρείται και η διασκευή των Far Corporation το 1985 και μάλιστα κυκλοφόρησε σαν single (Νο 8 UK, Νο 89 Αμερική) και φυσικά των Heart, οι οποίοι το συμπεριέλαβαν σαν bonus track στην επανέκδοση του άλμπουμ τους Little Queen (2004). Όσο δε για την εκτέλεση της Dolly Parton, όταν ρωτήθηκε σχετικά ο Plant απάντησε με τη βρετανική του οξύτητα: ‘Σ΄αυτή τη ζωή όλα είναι δυνατά!’ Δείτε εδώ το συγκλονιστικό video από την εμφάνιση των Heart στο Kenndey Center Honors παρουσία των Led Zeppelin
Τελικά, θα μπορούσε κανείς να γράφει ή να μιλά ώρες για το τραγούδι αυτό.
Νομίζω όμως ότι για να το νιώσουμε πρέπει να το δούμε πέρα από την επιτυχία και τις κατακτήσεις του, τη σχέση (;) του με το σατανισμό και τις νομικές του αμφισβητήσεις.
Αν το βάλουμε στο παλιό μας πικάπ να παίξει και κλείσουμε τα μάτια θα δούμε ξανά μπροστά μας τον Plant, χρυσό θεό να τραγουδά για την ανθρώπινη ματαιοδοξία και να μας ταξιδεύει στους κόσμους του Tolkien: στα πράσινα δάση και τα δαχτυλίδια καπνού του μάγου Gandalf. Θα συναντήσουμε τη Lady Galadriel, τη Βασίλισσα των Ξωτικών που ζει στο χρυσό δάσος του Lothlorien. Θα αντικρύσουμε τα πουλιά που τραγουδούν και τους αυλητές που μας καθοδηγούν με τη μουσική τους.
Και μέσα από τους αρχαίους μύθους θα ξεπηδήσουν αιώνιες αλήθειες και διδάγματα απέναντι στη γοητεία του εφήμερου και του απατηλού: ‘To be a rock and not to roll’.
ZIGGY STARDUST
25/10/17/
Πολυ καλο αρθρο. Συγχαρητηρια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚωστας Θεοδωρακακος